Soạn bài Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức

1. Trước khi đọc bài Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức:

Câu 1 (trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Du khách chuẩn bị sẵn bản đồ trước khi đến vùng đất lạ để tránh bị lạc.

Câu 2 (trang 56 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Đến với tương lai, mỗi người phải tự tìm cho mình một “con đường”. 

2. Đọc văn bản Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức:

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

1. Theo dõi: Văn bản được mở đầu bằng cách kể lại một câu chuyện có tính chất ngụ ngôn.   

– Câu chuyện về người đàn ông nọ tìm chìa khóa nhà. 

2. Theo dõi: Cách giải thích hình ảnh “tấm bản đồ dẫn đường”.

– “tấm bản đồ dẫn đường”: là cái nhìn về cuộc sống này trong đó có cái nhìn về con người.

3. Theo dõi: Vai trò của “tấm bản đồ dẫn đường” đối với đường đời của con người.  

– Nó quyết định cách chúng ta nhìn cuộc sống, với người khác và với chính mình, quyết định những thất bại của chúng ta trong cuộc sống.

4. Theo dõi: Những khó khăn của “ông” khi tìm kiếm “tấm bản đồ” cho mình. 

– Những gì ông thấy không giống như những gì bố mẹ ông nói. Ông ấy cảm thấy được mọi người xung quanh yêu mến và tin tưởng.

5. Theo dõi: Cách kết thúc văn bản.

– Đưa ra lời khuyên “ông” dành cho “cháu”. 

3. Sau khi đọc Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức:

3.1. Nội dung chính Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức: 

Đoạn văn là lá thư giúp chúng ta biết nhận ra lòng biết ơn và ý nghĩa cuộc sống trong mọi hoàn cảnh, khuyến khích chúng ta tìm kiếm, yêu thương và sống cái tôi tự trong sâu thẳm trái tim mình.

3.2. Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức: 

Câu 1 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

Từ một câu chuyện mang tính chất ngôn ngữ, con người luôn rút ra được một bài học, một kinh nghiệm nào đó. Ở đây, bài học rút ra đã được kết nối một cách thông minh với vấn đề đang bàn luận. Cách giới thiệu vấn đề này khiến người đọc chú ý hơn.

Câu 2 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Chìa khóa được để cạnh cửa nhưng lại được tìm thấy trên đường. Điều kỳ lạ thể hiện: Đi vào phòng sáng sẽ giúp bạn nhìn rõ hơn mặc dù chỗ sáng chẳng liên quan gì đến chiếc chìa khoá.

– Chi tiết này của truyện có ý nghĩa rất sâu sắc. Nếu “bản đồ” (tức là quan niệm và cách thức hành động mà con người vạch ra trong đầu) không phù hợp với thực tế cuộc sống thì sẽ thất bại. Những câu chuyện cuộc đời vô cùng phong phú nên mỗi người cần có cách suy nghĩ, phán đoán, đánh giá và đưa ra “bản đồ” phù hợp nhất. Mối liên hệ giữa câu chuyện và vấn đề đưa ra thảo luận là câu trong đoạn văn: Sam, ông chợt nhớ lại câu chuyện ngụ ngôn này khi nghĩ tới những tấm bản đồ dẫn đường cho chúng ta. Rất nhiều khi chúng ta tìm kiếm câu trả lời nơi sáng sủa, trong khi cái chúng ta cần là phải bước vào bóng tối.

Câu 3 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

– Bản đồ là cách nhìn cuộc sống và con người

+ Lý do: Cách nhìn cuộc sống và con người tất yếu sẽ hình thành trong mỗi chúng ta, được truyền từ cha mẹ, điều chỉnh theo hoàn cảnh sống, tôn giáo hay kinh nghiệm cá nhân. Nếu có hai cách nhìn khác nhau về cuộc sống và con người, một là cách nhìn tự tin, lạc quan; Sự thiếu tin tưởng và bi quan chắc chắn sẽ dẫn đến hai lựa chọn khác nhau về đường đời.

+ Dẫn chứng: Truyện nói về sự khác biệt trong cách nhìn cuộc sống của mẹ “ông” và chính “ông” dẫn đến hai cách nhìn khác nhau về cuộc sống.

– Bản đồ là một cách để nhìn vào chính bạn

+ Lý luận: Đoạn văn đặt ra một loạt câu hỏi nhằm phát triển ý “nhìn nhận về bản thân”: Mình có phải là người đáng yêu không? Tôi có giàu có và thông minh không? Tôi có quá yếu đuối và dễ bị người khác làm tổn thương không? Khi gặp khó khăn, mình sẽ bỏ cuộc hay đấu tranh quyết liệt? Người viết giải thích: Mỗi câu trả lời cho những câu hỏi trên sẽ là từng nét vẽ tạo nên hình ảnh bản đồ mà chúng ta mang trong đầu.

+ Bằng chứng: Câu chuyện về cuộc đời của chính ông: Sau tai nạn, ông đã có những thay đổi đáng kể để hiểu mình là ai và ý nghĩa cuộc sống là gì.

Câu 4 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Qua câu chuyện, “ông” tiết lộ rằng, từ khi còn nhỏ, quan điểm sống, con người của “ông” hoàn toàn trái ngược với quan điểm của mẹ “ông” (và cả cha “của ông”). “ông ấy” yêu thương và tin tưởng mọi người xung quanh, coi cuộc sống là nơi an toàn; Ngược lại, mẹ “ông” lại coi cuộc sống là một nơi nguy hiểm và cần phải luôn cảnh giác, cảnh giác. Điều đó khiến “ông” mất niềm tin vào quan điểm của mình và việc xác định bản đồ của chính mình trở nên vô cùng khó khăn.

– Khi kể lại những trải nghiệm bất hạnh trong cuộc đời mình, bạn phải giống như “ông nội” muốn “cháu” của bạn hiểu: Bạn có thể nhận được những tình cảm, sự quan tâm cao đẹp từ những người thân yêu, nhưng bản đồ của chính bạn thì không, nó không có thuộc tính. Sự tự nhận thức về cuộc sống, quan điểm, tình cảm của mình đối với người khác và chính mình – đó là yếu tố quyết định.

Câu 5 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Phải có cái nhìn khách quan, toàn diện về cuộc sống, không bùng nổ bất kỳ biểu hiện nào hay chấp nhận những sự thật hiển nhiên. Với thái độ đó, có thể khẳng định: Cuộc sống dù không đầy rẫy những buồn phiền, đau khổ, lo âu nhưng nó vẫn vô cùng quý giá. Hai khía cạnh này không loại trừ lẫn nhau.

Câu 6 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

– Trong lời khuyên, “ông nội” muốn “cháu” làm hai việc: thứ nhất, hãy tìm bản đồ cho mình; Thứ hai, bản đồ “cháu” phải do chính mình vẽ ra bằng kinh nghiệm của chính mình.

– Công việc “của cháu” sẽ giúp bạn trở nên tự chủ và có trách nhiệm với cuộc sống của chính mình.

– Không chỉ Sam mà tất cả các bạn trẻ đều cần tìm ra bản đồ cho riêng mình, bởi trong cuộc sống, mỗi người đều có một hành trình riêng. Trong quá trình trưởng thành, những bài học chỉ có thể rút ra từ kinh nghiệm của bản thân, kể cả thành công và thất bại, không thể bắt chước hay mượn kinh nghiệm sống của người khác.

3.3. Viết kết nối với đọc:

Trên “con đường” đi tới tương lai của bản thân, “tấm bản đồ” có vai trò như thế nào? Hãy trả lời câu hỏi trên đây bằng một đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu).

Gợi ý: 

– Về nội dung: Làm rõ về động lực đi tới tương lai, mỗi người cần có một “bản đồ” riêng; “bản đồ” giúp con người chủ động, tự tin vào hướng đi mình đã chọn; Nó có thể giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách trên mọi chặng đường…

– Về hình thức: Câu văn cần tuân thủ quy định, đoạn văn không quá ngắn hoặc quá dài, có phần mở rộng, thân đoạn, đoạn văn rõ ràng. Các câu trong đoạn văn phải đúng ngữ pháp, tập trung vào chủ đề và liên kết với nhau bằng các phương tiện thích hợp. Hạn chế các lỗi về chính tả, diễn đạt.

Đoạn văn tham khảo: 

Trên hành trình hướng tới tương lai, mỗi người cần có cho mình một “bản đồ” riêng. “Bản đồ” giúp con người chủ động và tự tin vào hướng đi mình đã chọn. Nó có thể giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách trên mỗi bước đường. Mỗi người đều có hành động riêng của mình. Trong quá trình trưởng thành, những bài học chỉ có thể rút ra từ kinh nghiệm của bản thân, kể cả thành công và thất bại, không thể bắt chước hay mượn kinh nghiệm sống của người khác.

4. Tóm tắt tác phẩm Bản đồ dẫn đường – Ngữ Văn 7 Kết nối tri thức:

Ông nội mở đầu bức thư với câu chuyện ông để quên chìa khóa nhà ở công ty và buộc phải đi tìm chìa khóa dự phòng. Thay vì nhìn ngay cạnh cửa, ông nhìn quanh căn phòng có đèn đường. Điều đó khiến ông nghĩ đến những bản đồ chỉ đường, chúng ta thường tìm kiếm câu trả lời trong ánh sáng khi điều chúng ta cần tìm lại chính là bước vào bóng tối. Bản đồ chỉ đường là cách nhìn cuộc đời này, trong đó có cách nhìn người, không chỉ bản đồ chỉ đường còn bao gồm cách nhìn chính mình. Mỗi câu trả lời cho các câu hỏi trên sẽ là một bức vẽ hoàn hảo tạo nên một tấm bản đồ mà chúng ta mang theo trong đầu, quyết định sự thành công của chúng ta trong cuộc sống. Ông nội chia sẻ về tấm bản đồ của mình. Không giống như quan điểm cực đoan của cha mẹ về cuộc sống này, ông cảm thấy yêu thương và tin tưởng mọi người xung quanh. Bản thân ông cũng thấy bản đồ của mình rất bế tắc và từ nay về sau bản đồ này vẫn không thay đổi. Suy cho cùng, cách duy nhất để tìm một bản đồ khác là sẵn sàng tìm trong bóng tối. Hãy vẽ bản đồ bằng kinh nghiệm của chính chúng ta.