So sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt)

1. Dàn ý phân tích so sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt) chi tiết nhất:

1.1 Mở bài:

 Giới thiệu Nam Cao, truyện Chí Phèo và chi tiết bát cháo hành

 Giới thiệu Kim Lân, Truyện Vợ nhặt và chi tiết bát cháo cám

1.2 Thân bài: 

Hình ảnh bát cháo hành:

* Sự xuất hiện: Hình ảnh chí phèo xuất hiện ở đoạn giữa truyện. Chí Phèo say rượu, thấy Thị Nở ở vườn chuối. Khung cảnh lãng mạn của đêm trăng đã đưa vào mối tình Thị Nở – Chí Phèo. Đêm hôm ấy, Chí Phèo bị ốm. Thị Nở thương đã về nhà làm cháo hành đem đến tặng chí phèo.

* Ý nghĩa:

– Về nội dung:

Thể hiện tình thương yêu của Thị Nở giành cho Chí phèo

Là mùi vị của hạnh phúc và tình yêu chân thành khi Chí Phèo được nếm trải

Là viên thuốc trị cảm và giải độc tâm hồn Chí: tạo bất ngờ, xúc động mạnh mẽ, làm nhân vật trăn trở, suy ngẫm với tình trạng thê thảm hiện tại của mình. Nó khơi lên lòng khát khao được làm lại với mọi người và hy vọng có một cơ hội được quay về với cuộc đời mình. Như vậy, bát cháo hành đã đánh thức nhân tính bị chôn lấp lâu nay ở Chí Phèo.

– Về nghệ thuật:

Là chi tiết đặc biệt quan trọng trong sự hình thành của câu chuyện, thể hiện rõ nét tính cách, tâm lý và bi kịch của nhân vật.

Góp phần thể hiện sinh động tư tưởng Nam Cao: tin tưởng vào sự vĩnh cửu của tình người.

Hình ảnh nồi cháo cám:

* Sự xuất hiện: Hình ảnh này xuất hiện ở cuối truyện, trong mâm cỗ đầu chào đón nàng dâu mới của gia đình bà cụ Tứ.

* Ý nghĩa:

– Về nội dung:

+ Với gia đình Tràng, nồi cháo cám là món cơm xua cơn đói và là món quà đặc biệt của buổi lễ để chào đón nàng dâu mới đến. Qua đó, tác giả đã khắc sâu sự nghèo khó, cơ cực đến tận cùng của người nông dân trong nạn đói 1945.

+ Thông qua chi tiết nồi cháo cám, tính cách của nhân vật được thể hiện:

Bà cụ Tứ gọi cháo cám là “chè khoán”, bà tươi cười, vui vẻ khi nói chuyện với đàn con -> > là người mẹ hiền hậu, yêu con hết mực và có tính cách mạnh mẽ. Nồi cháo cám là nồi cháo của tình thân, tình người, lòng nhân ái cùng hi vọng. Trong hoàn cảnh đói kém, mẹ con Tràng dám yêu thương, chăm sóc thị và san sẻ sự sống còn với thị. Bà cụ Tứ nói nhiều chuyện cười và mang nồi cháo cám ra mời nàng dâu ăn đã làm bầu không khí vui vẻ thêm.

Vợ Tràng đã có sự biến đổi về tính cách. Rất ngạc nhiên với nồi cháo cám nhưng người con dâu mới đã nhanh chóng cho vô mồm hòng làm vừa lòng mẹ chồng. Chứng tỏ, Thị không có nét mặt lạnh lùng như xưa mà cô đã chấp nhận hoàn cảnh và đã thật sự sẵn sàng giúp gia đình vươn lên trong tháng ngày khó khăn sắp qua.

– Về nội dung: Chi tiết góp phần bộc lộ tính cách từng nhân vật và thể hiện tài hoa của tác giả Kim Lân qua sự chọn lựa chi tiết trong truyện ngắn.

So sánh:

– Giống nhau:

Cả 2 hình ảnh này là biểu tượng của tình người ấm áp.

Đều thể hiện bi kịch của nhân vật trước thực tế xã hội: Ở “Chí Phèo” là bi kịch bị khước từ quyền làm người [bát cháo hành vô cùng giản dị, chỉ là bình dân và rẻ tiền vì đó là lần đầu tiên Chí được ăn chứ không phải đi cướp . Ở “Vợ nhặt” thì số phận chí phèo cũng trở nên tầm thường.

Đều thể hiện tấm lòng nhân ái bao la và ánh nhìn tin tưởng vào sức mạnh của tình thương yêu đồng loại của mỗi nhà văn.

 – Khác nhau:

Bát cháo hành là biểu tượng của tình thương mà thị Nở giành tặng Chí Phèo khi xã hội đương thời đã cự tuyệt Chí và dồn Chí vào đường cùng. Sau nữa, chúng ta thấy sự tàn ác,  nhân tính của XH thực dân nửa phong kiến cũng với cách nhìn lạnh lùng và bất lực của nhà văn Nam Cao.

Nồi cháo cám là biểu tượng tình thân, tình người, lòng nhân ái cùng hi vọng vào phẩm chất cao đẹp của người dân việt nam trong nạn đói. Qua bát cháo cám, nhiều người nói chuyện với Việt Minh. Từ đó, thức tỉnh ở Tràng khả năng lãnh đạo. Như vậy ở Kim Lân có cách nhìn tích cực và tràn đầy tin tưởng vào sự phát triển của nhân vật tràng dưới sự dẫn dắt của Bác Hồ.

Lí giải sự tương đồng và khác nhau ấy:

Cả hai nhà văn cùng viết đề tài người nông dân bị nạn đói 1945

Có sự khác nhau như vậy là vì ảnh hưởng của lý tưởng Này với các nhà văn. Nam Cao có cách nhìn bi quan và bất lực trước số phận của người nông dân. Kim Lân có cái nhìn tích cực và tin tưởng vào tương lai tốt đẹp.

1.3. Kết bài:

Tổng hợp giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm

2. So sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt) hay nhất:

Nam cao và Kim Lân đều là các nhà văn có nhiều truyện ngắn, có những bài báo sâu sắc về đề tài nông thôn và người nông dân. Điểm chung của hai nhà văn là họ cùng có nhiều truyện ngắn dung dị nhưng thấm đẫm tinh thần nhân ái. Hình ảnh bát cháo hành trong Chí Phèo và bát cháo cám trong Vợ nhặt chính là các hình ảnh tiêu biểu, giúp khắc hoạ sắc nét nội dung tư tường của từng tác phẩm cùng tài năng của mỗi nhà văn.

Chúng ta tiếp tục phân tích ý nghĩa của hai hình ảnh nhằm tìm ra điểm tương đồng và khác nhau của các chi tiết đặc biệt trên. Trước hết người ta có thể quên được hình ảnh bát cháo hành: Sự ra đời: Hình ảnh xuất hiện ở đoạn giữa truyện ngắn. Chí Phèo đang say rượu thì thấy Thị Nở ở vườn chuối. Khung cảnh lãng mạn của đêm trăng đã đưa vào mối tình Thị Nở – Chí Phèo. Đêm hôm ấy, Chí Phèo bị ốm. Thị Nở thương đã về nhà làm cháo hành đem đến tặng chí phèo. Trước hết ta cần phải nói tới ý nghĩa về mặt nội dung của hình ảnh bát cháo hành của tác phẩm. Đầu tiên ta có thể khẳng định chi tiết trên là một điểm sáng của tác phẩm, nó hội tụ tình thương yêu của Thị Nở giành cho Chí phèo. Là biểu tượng của hạnh phúc và tình yêu muộn mà Chí Phèo được nhận. Bát cháo hành tuy giản dị song đó lại là viên thuốc chữa cảm và giải độc tâm hồn anh Chí: tạo bất ngờ, xúc động mạnh mẽ, làm nhân vật ăn năn, suy ngẫm về tình trạng thê thảm hiện tại của mình. Nó khơi lên lòng khát khao được việc làm hoà với nhiều người và hy vọng có một cơ hội được trở về với cuộc đời bình thường. Như vậy, bát cháo hành đã đánh thức tâm hồn bị chôn vùi lâu nay ở Chí Phèo. Con người hãy thử tưởng tượng, nếu không có tác phẩm trên tới lúc nào anh Chí của ngày xưa mới trở về mà phát hiện rằng mình cũng đã có thể trở về với thực tại, với mơ ước nhỏ nhoi đó là một mái ấm gia đình. 

Xét về góc độ văn học, bát cháo hành là chi tiết vô cùng quan trọng trong sự thành công của tác phẩm, thể hiện rõ nét cá tính, tâm lý và số phận của nhân vật. Chi tiết trên góp phần phản ánh sinh động quan điểm của ngòi bút Nam Cao: tin ở sức hấp dẫn của tình người. 

 Đặt bên cạnh hình ảnh bát cháo hành này sao ta có thể quên được chi tiết nồi cháo cám trong tác phẩm vợ nhặt của nhà văn Kim Lân. Sự xuất hiện Hình ảnh có vị trí là nằm ở cuối câu chuyện, trong bữa ăn đầu chào đón nàng dâu mới của gia đình bà cụ Tứ. Khi ta biết rằng bữa ăn đầu của con dâu về nhà chồng vốn phải là một bữa ăn đầy đặn và thịnh soạn, song trái ngược với quy luật thông thường, đó là một bữa ăn có mùi vị khó chịu, người xem sao có thể quên được chi tiết này, vừa đau lại vừa thương cho đôi vợ chồng son lâm cảnh đói. Xét về mặt ý nghĩa nội dung. Đối với gia đình Tràng, nồi cháo cám là món ăn xoa dịu cái đói và là món ăn chính của bữa tiệc để chào đón nàng dâu mới về. Qua đó, tác giả đã khắc sâu sự thiếu thốn, khổ sở và tủi nhục của người nông dân trong nạn đói 1945. Từ chi tiết nồi cháo cám, đó cũng là nút mở giúp tác giả có thể đào sâu ngòi bút của mình để số phận của nhân vật trong cuốn sách được bộc lộ. Bà cụ Tứ gọi cháo cám là “chè khoán” vì bà tươi cười, vui vẻ khi nói chuyện với các con -> > là người mẹ hiền hậu, yêu con hết mực và có tâm hồn trong sáng. Nồi cháo cám là nồi cháo của tình mẫu tử, tình người và lòng tin tưởng vào tương lai. Trong hoàn cảnh đói kém, mẹ con Tràng dám yêu thương, chăm sóc thị và san sẻ sự sống còn với thị. Bà cụ Tứ nói nhiều chuyện ngon, mang nồi cháo cám đến cho nàng dâu ăn đã khiến bầu không khí vui vẻ thêm.

3. So sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt) ý nghĩa nhất:

Bên cạnh dòng văn học này thì văn học hiện thực Việt Nam cũng đạt được nhiều thành công vang dội, với các tác phẩm xuất sắc. Trong danh sách các ngôi sao của dòng văn học hiện thực ta không thể không nhắc tên Nam Cao và Kim Lân. Nam Cao là cây viết hiện thực xuất sắc với tác phẩm nổi tiếng Chí Phèo – là kết tinh nghệ thuật của cuộc đời nhà văn ông. Câu chuyện Kim Lân có sở trường viết truyện về nông thôn và người phụ nữ với tác phẩm để đời Vợ nhặt. Ở cả hai tác phẩm trên còn có các chi tiết nghệ thuật đặc sắc bát cháo hành (Chí Phèo) và nồi cháo cám (Vợ nhặt) phần nào phản ánh tính cách cũng như tài năng nghệ thuật của hai tác giả.

Chi tiết bát cháo hành xuất hiện ở đoạn giữa của tác phẩm Chí Phèo. Chí Phèo sau khi đi uống rượu nhà Tư Lãng rồi trở về căn lều của mình, trên đường trở về hắn thấy mệt nên không về nhà ngay mà lại nhảy xuống sông tự tử, ở đây hắn đã bắt gặp thị Nở đang say nằm dưới bụi chuối. Dưới ánh trăng mờ, khung cảnh nên thơ đã nảy nở tình yêu của thị Nở và Chí Phèo. Đến nửa đêm, Chí Phèo bị ốm, nôn thốc, ói tháo chính thị Nở là người đã đưa Chí vào viện, thay lại chiếc chiếu rồi trở về nhà. Song khi về đến nhà thị nở chưa thể yên tâm, vì làm Thổ trận đó rất là khó. Phải gọi là hôm nay nhọc đừ, thương anh Chí chỉ có một mình thị Nở quyết sẽ làm cháo để giúp Chí Phèo giải cảm. Bát cháo hành là chi tiết nghệ thuật đầy tinh tế và có giá trị cao.

Bát cháo là những quan tâm, săn sóc chu đáo không chút toan tính của thị Nở dành cho Chí Phèo. Sau những lần ân ái với nhau thị cảm thấy mình có nghĩa vụ phải biết quan tâm, giúp đỡ Chí Phèo. Sau sâu xa hơn nữa, nó lại xuất phát từ tình cảm yêu thương Thị dành cho Chí: Cái thằng điên đó kể ra cũng đáng thương, không gì đáng sợ bằng ốm đau phải nằm liệt một mình. Đây mới là nguyên nhân sâu xa đưa ra hành động thị dành tặng Chí. Không chỉ thế, bát cháo hành đã khơi nguồn và nuôi dưỡng tình cảm tốt đẹp của hai con người bất hạnh. Còn trên một khía cạnh khác nữa, thị Nở cũng là kẻ bị đẩy ra ngoài rìa của xã hội, không tìm kiếm được tình yêu, song chính vì có bát cháo hành mà thị đã thật sự được thực hiện thiên chức của một người phụ nữ, được quan tâm chăm lo đến người đáng thương.

Chi tiết bát cháo hành cũng có giá trị cao về mặt nghệ thuật. Với chi tiết này đã giúp thể hiện tính cách nhân vật: Thị Nở yêu thương và quan tâm người ta hết mực, Chí Phèo khôi phục lại nhân tính bị vùi lấp. Không những thế chi tiết trên cũng góp phần kích thích truyện phát triển và hình thành ra kết cấu nhân vật hợp lý, logic. Trong tác phẩm thể hiện tư tưởng nhân văn lớn của Nam Cao: tin ở sức mạnh của việc tha thứ.

Cũng tương tự chi tiết bát cháo hành, chi tiết nồi cháo cám trong Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân cũng chứa đựng những giá trị sâu sắc. Chi tiết này xuất hiện ở cuối tác phẩm, trong bữa cơm đầu tiên khi cô vợ mới bước chân đến nhà anh cu Tràng. Đó cháo cám đắng ngắt, song họ chỉ im lặng thưởng thức và không ai chia sẻ với nhau lời chi nữa.

Trong nạn đói năm 1945 khiến nhiều nghìn người chết đói, dù nồi cháo cám ấy có đắng chát cũng là phương tiện giúp gia đình Tràng xua cái nghèo, đây cũng có thể xem là buổi lễ mừng thọ cho con dâu mới về. Điều ấy đã cho thấy tình trạng đói nghèo cùng cuộc sống khổ cực của người dân việt nam tại thời điểm năm 1945. Vợ chồng hơn hết, chi tiết nồi cháo cám đã giúp thể hiện tính cách nhân vật. Nồi cháo cám được bà cụ Tứ niềm nở bưng ra, đã cho thấy đó là một người phụ nữ đảm đang và yêu thương con hết lòng. Trong cuộc sống cực khổ như thế, song bà luôn tìm mọi cách có thể mang đến niềm hạnh phúc nho nhỏ cho đôi vợ chồng trẻ. Khó khăn người vợ đanh đá, tính lẳng lơ, thủ đoạn đã biến đi đâu hết, thay thế vào đấy là người phụ nữ điềm đạm, bình thản: người con dâu cầm lấy chiếc bát, đặt trên mắt xem, hai con mắt thị tối lại. Thị điềm nhiên và vào miệng. Người con dâu ấy đã có những chuyển biến về tính cách, thích nghi cuộc sống và trong cô cũng tự tin sẽ giúp gia đình nhỏ mới này trải qua tất cả khó khăn. Họ thế, nồi cháo cám chính là biểu trưng của tình người, của niềm vui và hy vọng. Trong hoàn cảnh khó khăn, họ cũng không ngần ngại nuôi thêm một người để tồn tại trong tình yêu thương và giúp đỡ của nhau. Quanh nồi cháo cám, bà cụ Tứ nói về niềm hy vọng và tương lai tốt đẹp sẽ vực lại vào cuộc sống mới tươi sáng cùng với đôi vợ chồng trẻ.

4. So sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt) ấn tượng nhất:

Mỗi một tác phẩm văn học là một đứa con tinh thần của nhà văn vĩ đại. Trong tác phẩm đó mỗi một hình tượng và chi tiết nghệ thuật đều mang giá trị tư tưởng, tình cảm cùng mục đích của nhà văn. Nam Cao và Kim Lân là hai nhà văn xuất sắc trên dòng truyện kể về người nông dân Việt Nam với tình cảm chân thành cùng sự yêu thương bao la. Nếu Nam Cao thành công với kiệt tác “Chí Phèo” trong đó có chi tiết bát cháo hành tình người có nhiều ý nghĩa còn Kim Lân với tác phẩm “Vợ nhặt” có bát cháo cám tình thương mang tới cảm xúc sâu lắng cùng nhiều suy tư cho độc giả. Dù chỉ là hai chi tiết nghệ thuật nằm ở đoạn kết mỗi tác phẩm song có giá trị lớn và phản ánh quan điểm tư tưởng của nhà văn.

Trước tiên là bát cháo hành thị Nở dâng cho Chí. Đây là bát cháo của tình người. Thị và Chí là hai con người cùng cực, ở phía dưới đáy sâu của xã hội. Một kẻ lưu manh trượt dài trên chiếc vực thoái hoá mất cả nhân thân lẫn nhân tính, một kẻ mang giống con nhà mả hủi, xấu xí ma chê quỷ hờn thì càng hèn và vô dụng. Họ bị xã hội kỳ thị, bị nhiều người coi thường và họ sống nỗi buồn cô đơn suốt đời. Cũng giữa đêm tình ái đó hai tâm hồn đồng điệu tìm đến với nhau để làm nên “đôi lứa xứng đôi”. Tưởng rằng cuộc đời Chí chìm trong bóng tối và u mê với bia rượu sẽ sống được như một nghề rạch mặt ăn vạ, hôi của chết người. Sự hiện diện của thị cộng với bát cháo hành tình người đó đã khiến chí tỉnh ngộ, dậy niềm khát khao muốn làm người tử tế, muốn sống cuộc đời biết thương yêu và được chia sẻ. Bát cháo hành tuy chưa một lần được thưởng thức song nó đã cảm hoá được con quỷ ác trong Chí. Tình thương, sự đồng cảm đó của thị đến một cách tự nhiên và giản dị nhất làm Chí bất ngờ và xúc động giọt nước mắt con người đã tuôn rơi vì đây là lần thứ nhất hắn được một người đàn bà cho. “Xưa nay đâu hắn thấy ai tự cho mình thứ đó. Hắn không phải đe doạ hay trộm cướp. Mà là phải làm cho người khác sợ. “Ấy vậy mà bây giờ hắn hiền như cục đất, mắt thị hơi ướt át. Hắn cảm động trước lòng chân thành của thị, bát cháo hành là biểu tượng cho tình người nồng ấm, là thuốc giải cho tính khí thất thường và làm lành vết thương tâm hồn gãy quẹo bấy lâu trong Chí. Chi tiết bát cháo hành trong tác phẩm “Chí Phèo” đẩy mấu chốt của câu chuyện đi thêm một bước, là cơ hội cho Nam Cao khai thác tâm lí nhân vật, đánh thức những người bị chôn sâu trong Chí bật dậy và phát hiện nét đẹp tâm hồn cùng nhân cách đáng quý của người phụ nữ xấu là thị Nở. Cách mà nhà văn thể hiện tư tưởng nhân đạo của bản thân luôn nhìn vào cái lương thiện trong con người mình và rằng chỉ có tình yêu thương mới cảm hoá được tội lỗi.

Như vậy, hình ảnh hai bát cháo có nhiều điểm giống nhau. Đó chính là bát cháo dân dã của thôn quê nghèo chẳng có thịt đậm đà hương vị thơm ngọt mà chỉ là cái thứ cơ bản nhất của người nhà nông đặc biệt là nó không được ninh với gạo mà bằng cám. Nhưng đó là bát cháo biểu tượng của tình người giàu yêu thương và nhân ái, bát cháo cho con người ta niềm tin sẽ sống có ích có ý nghĩa hơn nữa. Bát cháo hành của thị cho Chí sự sống và đạo lý làm người, bát cháo cám của bà cụ Tứ cho đôi vợ chồng lời khuyên chân thành và lòng quyết tâm sẽ vươn lên những tháng ngày đói khát cùng cực.

Hình ảnh hai bát cháo mang giá trị hiện thực cao cả. Chí bị xã hội xa lánh, “Mọi dân làng đều sợ gã và xua đuổi hắn mỗi khi hắn đến” chỉ có thị là biết hắn lành hơn người, chỉ có thị là cảm thông và hiểu cho cuộc sống của hắn để cuối cùng nhờ một bát cháo và sự chân thành cảm hoá được Chí. Bát cháo cám là hiện thân của sự nghèo khổ và đói khát một cách quá đáng sợ. Hiện thực từ hai bát cháo tố cáo xã hội đã đẩy người nông dân như Chí xuống tận đường cùng của của tội ác, đẩy nhiều người nghèo trong gia đình Tràng lâm vào cảnh khốn đốn bên bờ vực với mạng sống và sự chết cận kề.

Như vậy chi tiết bát cháo hành trong “Chí Phèo” của Nam Cao và bát cháo cám trong “Vợ nhặt” của Kim Lân có nhiều giá trị ở mặt tư tưởng và nghệ thuật làm nên sự thành công của tác phẩm có cống hiến cho nền văn hoá nước nhà. Hai bát cháo mang giá trị hiện thực cùng giá trị nhân văn đã lưu lại dấu ấn đặc biệt trong trong lòng bạn đọc. Gập lại cuốn tiểu thuyết này chắc hẳn chúng ta không thể nào bỏ qua bát cháo hành tình người cùng bát cháo cám tình thương tràn đầy suy nghĩ và trăn trở cho giá trị sống, giá trị làm người khi có mặt ở trên cõi đời.

5. So sánh bát cháo hành (Chí Phèo) và cháo cám (Vợ nhặt) 10 điểm:

Chi tiết bát cháo cám trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân cũng mang một nét đẹp và giá trị nghệ thuật riêng. Trong nạn đói Ất Dậu năm đó khiến không biết bao nhiêu người dân Việt Nam bị chết do giặc đói hành hạ. Hai mẹ con bà cụ Tứ và thị là những người xa lạ song cơ duyên và tình yêu đã mang họ đến cùng một nhà. Hôm đó trong mâm cỗ đầu xuân mới lẽ ra người làng phải chiêu đãi nhau rượu thịt để mừng hạnh phúc vậy mà bà cụ Tứ đã mời con trai bát cháo cám. Nghe có vẻ buồn cười tuy nhiên trong hoàn cảnh như vậy là một “món sang” vì “làng mình nhiều người cũng chẳng có cám để ăn đâu”. Bát cháo cám mặn chát nghẹn đắng ở cổ họng lại rất có ý nghĩa nhân văn. Bởi đây là bát cháo của tình yêu thương mỗi người trong gia đình giành cho nhau, bát cháo của những ngày đói cùng cực ấy làm bừng sáng hi vọng về một tương lai ngày mai. Bát cháo làm chuyển biến tâm lí nhân vật khiến cho bà cụ Tứ một bà mẹ thương con tuy nghèo khổ nhưng cũng cố nuôi thị, mặc dù đã cao tuổi nhưng bà luôn có lòng tin và hi vọng vào đôi vợ chồng trẻ chăm chỉ làm ăn “không ai giàu ba họ không ai khó ba đời”, bát cháo khiến cô con dâu thấu hiểu được hoàn cảnh của gia đình mà thay đổi tính nết không còn “chỏng lỏn”, cam chịu như trước. Bát cháo cám là hạnh phúc gia đình giữa những tháng ngày đói lả.

Như vậy, hình ảnh hai bát cháo cám trong tác phẩm Vợ Nhặt và bát cháo hành trong tác phẩm Chí Phèo có những nét tương đồng nhau. Đó đều là bát cháo dân dã của thôn quê nghèo chả có thịt hay hương vị thơm ngon mà chủ yếu là mấy thứ cơ bản nhất của người nhà nông thậm chí là cũng không phải ninh với gạo nếp mà bằng cám. Tuy nhiên đó là bát cháo biểu tượng của lòng người giàu vị tha và nhân ái, bát cháo giúp cho ta niềm tin sẽ sống có ích có ý nghĩa hơn nữa. Bát cháo hành của thị cho Chí sự sống và hạnh phúc đời người, bát cháo cám của bà cụ Tứ tặng đôi vợ chồng lời khuyên chân tình và lòng quyết tâm sẽ vươn lên bao tháng ngày đói khát cùng cực.

Hình ảnh hai bát cháo mang giá trị hiện thực khắc nghiệt. Chí bị xã hội xa lánh, “Mọi dân làng đều ghét gã và xua đuổi hắn mỗi khi hắn qua lại” chỉ có thị là biết hắn hiền lành như đất, chỉ có thị là cảm thông và hiểu về hoàn cảnh của hắn để rồi từ một bát cháo và sự chân thành cảm hoá được Chí. Bát cháo cám là hiện thân của sự nghèo khổ và đói khát một cách quá đáng sợ hãi. Hiện thực từ hai bát cháo tố cáo xã hội đã đưa người nông dân như Chí đến tận đường cùng của của tội ác, đẩy những người nghèo trong gia đình Tràng lâm vào hoàn cảnh trớ trêu bên bờ vực với sự sống còn và cái chết mong manh.