Sóng của Xuân Quỳnh là một bài thơ rất hay về tình yêu, mang ý nghĩa sâu sắc. Bài thơ là tiếng lòng của nữ sĩ về tình yêu và khao khát yêu thương. Nổi bật bên trong bài thơ là tâm trạng khi đang yêu của nhân vật em với nhiều cung bậc cảm xúc. Sau đây là sơ đồ tư duy bài Sóng dễ đọc và dễ hiểu, mời các bạn theo dõi!
Mục lục bài viết
1. Sơ đồ tư duy Sóng của Xuân Quỳnh dễ đọc:
2. Sơ đồ tư duy Sóng của Xuân Quỳnh dễ hiểu:
3. Những lưu ý khi vẽ sơ đồ tư duy bài Sóng:
Xác định rõ ý chính
Ý chính là chủ đề chính của sơ đồ tư duy của bài. Đây là từ khóa chính để bạn bắt đầu triển khai các “nhánh con” cho sơ đồ. Do vậy, trước hết, bạn cần chú ý xác định ý chính một cách rõ ràng, đặt nội dung này ở vị trí trung tâm của sơ đồ để kích thích sự liên tưởng, tạo những mối quan hệ cho các ý phụ tốt hơn.
Bốn ý chính cần triển khai khi vẽ sơ đồ tư duy của bài Tuyên ngôn độc lập của bài là tìm hiểu về tác giả, tác phẩm, quy luật, biểu hiện và khát vọng của sóng. Chúng ta có thể triển khai cách khác theo 4 ý chính là hình tượng sóng và em, hành trình tìm tình yêu đích thực, tính truyền thống, hiện đại và nghệ thuật bài thơ
Thêm nhánh khi cần thiết
Từ vị trí của ý chính, bạn tiến hành phác họa các nhánh phụ chứa thông tin phù hợp. Một trong những ưu điểm nổi bật khi sử dụng sơ đồ tư duy là số nhánh phụ không bị hạn chế. Bạn có thể thoải mái tự do thêm thắt từng nhánh sao cho phù hợp để làm nổi bật ý chính.
Theo đó, ở nội dung tác giả bài Sóng, ta triển khai tiểu sử, quan điểm sáng tác và phong cách nghệ thuật của tác giả Xuân Quỳnh. Ở phần tác phẩm, ta đi vào triển khai các ý như hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ của bài thơ,…
- Quy luật của sóng:
+ Tâm trạng: dữ dội, ồn ào thể hiện khát khao cháy bỏng, dịu êm lặng lẽ thể hiện nét dịu dàng, đắm say; đây là trạng thái của người con gái khi yêu; 2 trạng thái đối lập trong một chỉnh thể Sóng/Em, sóng không hiểu nổi mình.
+ Đi tìm lời giải: cho những trạng thái đối cực, thoả khát vọng vươn xa, từ bỏ không gian chật hẹp; ngày xưa – ngày nay vẫn thế, đó là quy luật muôn đời, khát vọng tuổi trẻ; tình yêu là quá trình tự nhận thức bản thân.
- Biểu hiện:
+ Khát khao tìm về căn nguyên của tình yêu: Nghĩ, nỗi trăn trở không nguôi về anh – em, biển lớn tự hỏi lòng mình “Từ nơi nào sóng lên?”. Tình yêu có tự khi nào? – Tình yêu thuộc phạm trù tình cảm, là những cảm xúc của con người không thể nào lí giải được.
+ Khắc khoải hoài mong: Nỗi nhớ được giãi bày trực tiếp qua sóng nhớ bờ, em nhớ anh. Giãi bày gián tiếp qua chiếm trọn không gian “dưới lòng sâu – trên mặt nước”; trải dài thời gian “ngày – đêm – không ngủ”.
+ Hướng đến sự thuỷ chung: Khẳng định dẫu xuôi Bắc ngược Nam thì vẫn hướng về anh. Niềm tin sóng rồi sẽ hướng vào bờ, trái tim chỉ dành cho riêng anh.
- Khát vọng:
+ Phút lắng đọng suy tư trước bước đi của thời gian và sự hữu hạn của đời người: Cuộc đời tuy dài…đi qua; Biển dẫu rộng…rời xa.
+ Khát khao một tình yêu vĩnh cửu: Ước muốn được tan ra để ngày đêm vỗ bờ, ước muống được tan vào nhau mãi mãi.
- Đánh giá chung:
+ Nghệ thuật: hình tượng sóng có hai lớp nghĩa: tả thực là sóng ngoài khơi, biểu tượng sóng là em, là tình yêu. Sóng và em vừa song hành vừa đan xen: em soi vào sóng thấy lòng mình, em mượn sóng để thổ lộ lòng mình. Thể thơ 5 chữ, nhiều khổ, ngôn ngữ nhịp điệu tạo âm hưởng dào dạt.
+ Nội dung: Bài thơ thể hiện tình yêu của người phụ nữ thiết tha, nồng nàn muốn vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người để vươn đến tình yêu cao đẹp nên thơ.
Chia màu khác nhau cho mỗi nhánh
Bạn cũng nên chia màu khác nhau cho các nhánh trong sơ đồ tư duy bởi tư duy não bộ dựa trên sự mã hóa màu sắc. Việc sử dụng màu sắc khác nhau để đánh dấu các nhánh giúp cho việc xử lý thông tin, phân loại, phân tích và tổng hợp dữ liệu của bộ não trở nên đơn giản hơn. Chúng ta có thể sử dụng những gam màu nổi bật như vàng, xanh, … cho từng ý chính được phân tích trong bài Sóng.
Sử dụng hình ảnh minh họa
Sử dụng hình ảnh để minh họa cho nội dung trong sơ đồ tư duy là một trong những nguyên tắc cần ghi nhớ khi vẽ sơ đồ. Thực tế, hình ảnh được biết đến là công cụ giúp truyền tải thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất đến đối tượng tiếp cận. Khi nhìn thấy hình ảnh, như trong bài ta có thể sử dụng hình ảnh biển, sóng vỗ, những hình ảnh giản dị về tình yêu,… não bộ sẽ có xu hướng xử lý và phân tích dữ liệu có được nhanh hơn bình thường, dễ nhớ và dễ phân tích hơn.
4. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Sóng:
a. Sóng – Khát vọng tình yêu của người con gái
- Mở đầu khổ 1, tác giả đã nêu ra những trạng thái đối lập của con sóng: “Dữ dội” >< “dịu êm”; “Ồn ào” >< “lặng lẽ” → đây chính là hình ảnh thật của những con sóng ngoài biển khơi, cũng chính là trạng thái của người con gái khi yêu. Tình yêu có lúc dịu dàng, sâu lắng nhưng cũng có những lúc cuồng nhiệt, mạnh mẽ.
- Để hướng đến một tình yêu rộng lớn, đích thực luôn là khát vọng của con người cũng giống như những con sóng không chịu bó hẹp trong lòng sông mà muốn vươn ra biển cả:
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
- “Sóng tìm ra tận bể” là tìm thấy chính mình. Trong tình yêu của con người cũng vậy, đến với tình yêu, con người mới tìm thấy chính mình và luôn tự hoàn thiện mình.
- Nhân vật trữ tình cảm nhận sự tương đồng giữa sóng và khát vọng tình yêu của tuổi trẻ:
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
- Khát vọng tình yêu đã hóa thân vào một biểu tượng đẹp là sóng. Giống như con sóng muôn đời vẫn dạt dào biển cả, tình yêu muôn đời vẫn là nỗi khát khao, đam mê của tuổi trẻ.
b. Nơi bắt nguồn của Sóng:
- Điểm khởi đầu bí ẩn của sóng cũng giống như điểm khởi đầu bí ẩn của tình yêu:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
- Nhân vật trữ tình tự nhận thức về tình yêu trong lòng mình, tự soi vào lòng mình để tìm lời giải đáp cho sự khởi nguồn của tình yêu để rồi bất ngờ thú nhận bằng một sự chân thành, tự nhiên và rất phụ nữ:
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Như vậy, tình yêu đến với mỗi con người như một điều kì diệu vượt ra ngoài tầm kiểm soát của nhận thức và lý trí. Đó chính là điều kì diệu và bí ẩn tạo nên sức hấp dẫn vĩnh cửu của tình yêu.
c. Sóng – Nỗi nhớ thủy chung trong tình yêu
- Âm hưởng cả đoạn thơ này là âm hưởng khẳng định, âm hưởng của niềm tin bất di bất dịch.
- Trong khổ thơ thứ 5, nỗi nhớ được diễn tả thật mãnh liệt, da diết hiển hiện trong mọi chiều kích của không gian, thời gian, trạng thái của cuộc sống. Hàng loạt các từ ngữ trái nghĩa có trong khổ thơ:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
- Tình yêu luôn đi liền với nỗi nhớ, bao trùm cả không gian, khắc khoải trong thời gian, ăn sâu vào ý thức, tiềm thức và đi cả vào trong giấc mơ:
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Cái “thức” trong mơ ấy chính là sự thật nỗi lòng của người con gái đang yêu.
- Sự khát khao hướng về nhau, có nhau và sự bày tỏ niềm tin tuyệt đối vào lòng chung thủy được thể hiện thật dứt khoát qua các câu khẳng định tuyệt đối:
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Trong trời đất có bốn phương, tám hướng nhưng không có phương nào là “phương anh” vậy mà trong tình yêu của người con gái lại có “phương anh” và chỉ hướng về một phương duy nhất ấy.
- Nhân vật trữ tình tự bạch chân thành mà mãnh liệt nỗi nhớ, khát vọng thủy chung, nỗi khao khát hướng về nhau, có nhau. Trạng thái tâm hồn ấy vừa mạnh mẽ vừa sâu lắng quyện hòa trong những quan sát và suy tư từ con sóng.
→ Tóm lại, có thể nói rằng hình tượng sóng đôi “sóng” và “em” đã bộc lộ được tâm trạng khát khao, nỗi nhớ da diết vừa trực tiếp lại vừa gợi cảm như những vòng sóng nối tiếp nhau cùng dội lại, cùng cộng hưởng và lan tỏa.
d. Những suy tư về cuộc đời và khát vọng tình yêu
- Suy tư về cuộc đời: Cuộc đời mỗi người tuy dài nhưng vẫn luôn là hữu hạn trong dòng thời gian, cũng “như biển kia dẫu rộng” vẫn không so được với cái bao la vô tận của bầu trời.
- Khát vọng hóa thân, phân thân vào sóng thật mạnh mẽ. Tình yêu đôi lứa thật sự hạnh phúc khi hòa nhập trong biển lớn tình yêu của cộng đồng:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
→ Khát vọng hóa thân vào biển lớn tình yêu mang một giá trị văn hóa lớn, tạo nên sự thống nhất giữa cái riêng và cái chung; giữa cái hữu hạn và vĩnh hằng.
THAM KHẢO THÊM:
