Sao chép tác phẩm để giảng dạy có vi phạm không?

1. Sao chép tác phẩm để giảng dạy có vi phạm không?

Khoản 10 Điều 4 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ có giải thích sao chép chính là việc tạo ra bản sao của toàn bộ hoặc là một phần tác phẩm hoặc bản ghi âm, ghi hình bằng bất kỳ phương tiện hay một hình thức nào. Khoản 1 Điều 25 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ quy định các trường hợp ngoại lệ không xâm phạm quyền tác giả, Điều này quy định các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải thực hiện trả tiền bản quyền nhưng phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm bao gồm:

– Tự sao chép một bản để nghiên cứu khoa học, học tập của cá nhân và không nhằm với mục đích thương mại. Quy định này không áp dụng trong trường hợp sao chép bằng thiết bị sao chép;

– Sao chép hợp lý một phần tác phẩm bằng thiết bị sao chép với mục đích để nghiên cứu khoa học, học tập của cá nhân và không nhằm mục đích thương mại;

– Sử dụng hợp lý tác phẩm để minh họa trong bài giảng, ấn phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, bản ghi hình, những chương trình phát sóng nhằm mục đích giảng dạy. Việc sử dụng này có thể bao gồm có việc cung cấp ở trong mạng máy tính nội bộ với điều kiện phải có những biện pháp kỹ thuật để bảo đảm chỉ người học và người dạy trong buổi học đó có thể tiếp cận tác phẩm này;

– Sử dụng tác phẩm ở trong hoạt động công vụ của cơ quan nhà nước;

– Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận, giới thiệu hoặc là minh họa trong tác phẩm của mình; để viết báo, sử dụng ở trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát sóng, phim tài liệu;

– Sử dụng tác phẩm trong hoạt động thư viện không nhằm mục đích thương mại, bao gồm có sao chép tác phẩm lưu trữ trong thư viện để bảo quản, với điều kiện là bản sao này phải được đánh dấu là bản sao lưu trữ và giới hạn đối tượng tiếp cận theo đúng các quy định của pháp luật về thư viện, lưu trữ; sao chép hợp lý một phần tác phẩm bằng những thiết bị sao chép cho người khác phục vụ nghiên cứu, học tập; sao chép hoặc là truyền tác phẩm được lưu giữ để sử dụng liên thông thư viện thông qua mạng máy tính, với điều kiện là số lượng người đọc tại cùng một thời điểm không vượt quá số lượng của bản sao của tác phẩm do các thư viện nói trên nắm giữ, trừ các trường hợp được chủ sở hữu quyền cho phép và không áp dụng ở trong trường hợp tác phẩm đã được cung cấp trên thị trường dưới dạng kỹ thuật số;

– Biểu diễn tác phẩm sân khấu, âm nhạc, múa và các loại hình biểu diễn nghệ thuật khác ở trong các buổi sinh hoạt văn hóa, hoạt động tuyên truyền cổ động không nhằm mục đích thương mại;

– Chụp ảnh, truyền hình tác phẩm mỹ thuật, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày ở tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó, không nhằm mục đích thương mại;

– Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng cá nhân, không nhằm với mục đích thương mại;

– Sao chép bằng cách đăng tải lại trên báo, ấn phẩm định kỳ, phát sóng hoặc là các hình thức truyền thông khác tới công chúng bài giảng, bài phát biểu, bài nói khác mà được trình bày trước công chúng trong phạm vi phù hợp với mục đích là thông tin thời sự, trừ trường hợp tác giả tuyên bố giữ bản quyền;

– Chụp ảnh, ghi âm, ghi hình, phát sóng sự kiện nhằm mục đích là đưa tin thời sự, trong đó có sử dụng tác phẩm được nghe thấy, nhìn thấy trong sự kiện đó;

– Người khuyết tật nhìn, người khuyết tật không có khả năng đọc chữ in và người khuyết tật khác mà không có khả năng tiếp cận tác phẩm để đọc theo cách thông thường (sau đây được gọi là người khuyết tật), người nuôi dưỡng, chăm sóc cho người khuyết tật, tổ chức đáp ứng được điều kiện theo quy định của Chính phủ sử dụng tác phẩm.

Theo quy định này, một trong các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải thực hiện trả tiền bản quyền nhưng phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm đó chính là sử dụng hợp lý tác phẩm để minh họa trong bài giảng, ấn phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, bản ghi hình, các chương trình phát sóng nhằm mục đích giảng dạy.

Như vậy, có thể khẳng định được rằng sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả là một hành vi không vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, khi sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả sẽ phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm, nếu như mà việc sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả trong cung cấp trong mạng máy tính nội bộ với điều kiện là phải có các biện pháp kỹ thuật để bảo đảm chỉ người học và người dạy trong buổi học đó có thể tiếp cận tác phẩm này.

2. Quy định khi sao chép tác phẩm để giảng dạy:

Như đã phân tích ở mục trên, khi sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả sẽ phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm, nếu như mà việc sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả trong cung cấp trong mạng máy tính nội bộ với điều kiện là phải có các biện pháp kỹ thuật để bảo đảm chỉ người học và người dạy trong buổi học đó có thể tiếp cận tác phẩm này. Khoản 2, 3 Điều 25 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ quy định:

– Việc sử dụng tác phẩm trong các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải thực hiện trả tiền bản quyền nhưng phải thông tin về tên tác giả và cả nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm không được mâu thuẫn với việc khai thác bình thường của tác phẩm và không gây thiệt hại một cách bất hợp lý đến các lợi ích hợp pháp của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.

– Việc sao chép tác phẩm trong các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải thực hiện trả tiền bản quyền nhưng sẽ phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm không áp dụng đối với các tác phẩm kiến trúc, tác phẩm mỹ thuật, chương trình máy tính; việc làm tuyển tập, hợp tuyển các tác phẩm.

Như vậy, khi sao chép tác phẩm để giảng dạy khi chưa xin phép tác giả phải thông tin về tên tác giả và cả nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm phải bảo đảm các vấn đề sau:

– Phải thông tin về tên tác giả và cả nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm

– Không được mâu thuẫn với việc khai thác bình thường tác phẩm và không gây ra thiệt hại một cách bất hợp lý đến lợi ích hợp pháp của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.

– Không được áp dụng đối với những tác phẩm kiến trúc, tác phẩm mỹ thuật, chương trình máy tính; việc làm tuyển tập, hợp tuyển các tác phẩm.

3. Xử phạt khi sao chép tác phẩm không nhằm mục đích giảng dạy:

Căn cứ Điều 18 Văn bản hợp nhất 380/VBHN-BVHTTDL 2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan thì khi sao chép tác phẩm không nhằm mục đích giảng dạy thì sẽ bị xử phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng. Đồng thời, người có hành vi sao chép tác phẩm không nhằm mục đích giảng dạy sẽ bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả đó chính là buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, ở trên môi trường mạng và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm.

Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ.

– Văn bản hợp nhất 380/VBHN-BVHTTDL 2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan.