Sang tên đất là di sản thừa kế khi bố có con riêng

Tóm tắt câu hỏi:

Chào luật sư! Tôi có câu hỏi mong được giải đáp: Bố mẹ tôi có hai người con trai (tôi và em tôi). Năm 2006 bố mẹ tôi ly hôn tòa phân chia em tôi ở với bố còn tôi ở với mẹ, vậy nay tôi muốn đăng ký quyền sở hữu mảnh đất do bố tôi để lại thì tôi phải làm thủ tục như nào? (Bố tôi đã mất năm 2010 và em tôi đồng ý nhượng lại quyền sở hữu đó cho tôi. Trước kia sau khi ly hôn với mẹ tôi bố tôi có đưa một người về sống cùng và không đăng ký kết hôn hay có giấy tờ gì khác liên quan, sau một thời gian chung sống cùng Bố tôi bà kia cũng tự bỏ đi và sau này có nghe nói sau này sinh một người con bảo là của bố tôi, đứa bé đó hiện cũng đã chết). Vậy tôi phải làm thế nào và có bị tranh chấp gì không? Mong luật sư giải đáp. Trân trọng cảm ơn! 

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Cơ sở pháp lý:

– Bộ luật Dân sự 2005.

2. Luật sư tư vấn:

Trong trường hợp này, nếu bố bạn mất vào năm 2010 mà không để lại di chúc thì di sản là quyền sử dụng đất đối với mảnh đất bố bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật. Căn cứ theo điểm a Khoản 1 Điều 675 “Bộ luật dân sự 2015” quy định về những trường hợp thừa kế theo pháp luật:

“1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong những trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;…”

Căn cứ Điều 676 “Bộ luật dân sự 2015”: Người thừa kế theo pháp luật:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo như căn cứ nêu trên thì những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất đối với di sản của bố bạn trong trường hợp này bao gồm hai anh em bạn và người con riêng được xác định là đã mất sau thời điểm mở thừa kế của bố bạn. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Như vậy, bạn, em bạn và người con riêng của bố bạn sẽ có quyền như nhau đối với mảnh đất mà bố bạn để lại. Như vậy, nếu bạn muốn đăng ký quyền sử dụng đất đối với mảnh đất này thì bạn phải được sự đồng ý của hai người kia.

Xét trường hợp của em bạn: Theo thông tin bạn cung cấp, em bạn đồng ý từ chối nhận di sản, tuy nhiên, theo quy định của Bộ luật Dân sự, việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và có công chứng, lưu ý việc từ chối nhận di sản phải thực hiện trong vòng sáu tháng kể từ thời điểm bố bạn mất. 

Vì thông tin bạn cung cấp không rõ rằng em bạn đã thực hiện thủ tục này chưa, nếu đã thực hiện rồi thì phần di sản em bạn từ chối nhận sẽ được chia đều cho bạn và người con riêng. Tuy nhiên, nếu việc từ chối chỉ là thỏa thuận miệng đến thời điểm hiện tại cũng đã hết thời hạn thực hiện quyền từ chối nhận di sản nên giữa em bạn và bạn phải có văn bản thỏa thuận về việc em bạn nhượng lại quyền sử dụng đối với phần di sản của em bạn cho bạn, văn bản này phải được công chứng thì bạn mới có quyền đối với phần di sản của em bạn.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật dân sự qua tổng đài: 1900.6568

Xét trường hợp của người con riêng được xác định là đã chết của bố bạn: Vì người con riêng được xác định là chết sau thời điểm mở thừa kế nên trước khi chết, người con này vẫn có quyền đối với phần di sản mà họ được hưởng. Và theo quy định, khi người con này chết thì tài sản của họ sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của họ, ở đây là mẹ đẻ của người con này. Như vậy, đến thời điểm hiện tại, phần di sản mà người con riêng này được hưởng thì mẹ đẻ của người con này sẽ có quyền đối với nó. Như vậy, nếu bạn muốn đăng ký quyền sử dụng đối với mảnh đất này thì bạn phải được sự đồng ý từ mẹ đẻ của người con riêng.

Tuy nhiên, theo thông tin bạn cung cấp, người mẹ này đã bỏ đi nên việc bạn cần làm là gửi đơn lên Tòa án nhân dân huyện yêu cầu tuyên bố người này mất tích, nếu sau ba năm, kể từ ngày tuyên bố mất tích của Tòa án có hiệu lực pháp luật mà vẫn không có tin tức gì là còn sống thì bạn yêu cầu Tòa án tuyên bố chết đối với người mẹ này. Chỉ khi người này được Tòa án tuyên là đã chết thì bạn mới có toàn quyền đối với mảnh đất mà bố bạn để lại và mới có thể thực hiện được thủ tục đăng kí quyền sử dụng đất đối với mảnh đất này. Còn nếu trong thời hạn 3 năm kể từ ngày có tuyên bố mất tích của Tòa án mà người này vẫn còn sống và trở về thì giữa bạn và người này cũng cần phải có thỏa thuận hợp pháp thì bạn mới được quyền đăng ký quyền sử dụng đối với mảnh đất bố bạn để lại.