Sản xuất và tiêu dùng bền vững là việc cân bằng được giữa dân số, tài chính, tài nguyên...có mối quan hệ mật thiết với việc phát triển ổn định và lâu dài đối với xã hội. Vậy quy định về sản xuất và tiêu dùng bền vững là gì? Đặc trưng và mục tiêu sản xuất như thế nào?
Mục lục bài viết
1. Sản xuất và tiêu dùng bền vững là gì?
Thuật ngữ bền vững xuất hiện trong tài liệu vào đầu những năm 1980. Lester R. Brown đã xuất bản tác phẩm “Xây dựng một xã hội bền vững vào năm 1981. Trong một xã hội bền vững, theo ông, sự hài hòa phải tồn tại giữa sự gia tăng dân số, nhu cầu tài chính của xã hội, việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên và giảm thiểu ô nhiễm.
Ủy ban Môi trường và Phát triển Thế giới của Liên hợp quốc (WCED) định nghĩa Phát triển Bền vững như sau: “Phát triển đáp ứng các nhu cầu của hiện tại mà không ảnh hưởng đến khả năng của các thế hệ tương lai trong việc đáp ứng các nhu cầu của chính họ” (Marselek, 2012).
Gyulal (2008) giải thích rằng: Herman Daly tiết lộ bản chất của sự phát triển theo cách đơn giản nhất. Ông định nghĩa tăng trưởng là sự gia tăng về kích thước trong khi sự phát triển có nghĩa là trở nên tốt hơn. Tăng trưởng có nghĩa là trở nên lớn hơn, phát triển để trở nên tốt hơn.
Costanza (1989) đã tạo ra một định nghĩa theo quan điểm sinh thái học. Theo ý kiến của ông, một điều kiện là bền vững khi các điều kiện tối thiểu được cung cấp cho các hệ sinh thái để chúng ổn định và có khả năng phục hồi. Tính bền vững là mối quan hệ giữa các hệ thống kinh tế của con người và một hệ thống sinh thái năng động hơn nhưng thường thay đổi chậm hơn, trong đó:
+ Sự tồn tại của cuộc sống con người được cung cấp trong thời gian dài.
+ Cá nhân có khả năng đảm bảo hạnh phúc của chính họ và gia đình của họ. 3. các xã hội và nền văn hóa của con người có thể cải thiện, nhưng trong đó các tác động của hoạt động con người bị hạn chế để không phá hủy sự đa dạng, phức tạp và các chức năng hỗ trợ cuộc sống sinh thái
Một ví dụ khác về định nghĩa trung tâm sinh thái bắt nguồn từ OECD, theo đó Phát triển bền vững là sự phát triển không gây tổn hại đến sức khỏe của các quần thể và hệ sinh thái, và đáp ứng các nhu cầu kinh tế xã hội theo cách mà các nguồn tài nguyên tái tạo được sử dụng chậm hơn lượng thời gian cần thiết năng lượng tái sinh và không tái tạo của chúng được sử dụng chậm hơn so với tái tạo các nguồn tái tạo có thể được áp dụng để thay thế chúng (Csanády và Kovacs, 2003; Kelemen, 2013).
Ngày nay, nguyên tắc phát triển bền vững có hai cách hiểu (yếu và mạnh). Tính bền vững yếu có nghĩa là các cân nhắc về xã hội, kinh tế và môi trường đều được xem xét một cách bình đẳng trong quá trình ra quyết định. Điều này được thể hiện trong hình.
Tiêu chí bền vững yếu cho rằng tổng giá trị của vốn tự nhiên, vốn con người và giá trị của hàng hóa nhân tạo dưới dạng tư bản không thể giảm theo thời gian. Ý tưởng này giả định khả năng thay thế lẫn nhau không giới hạn của tư liệu sản xuất và tạo ra sự cần thiết để đánh giá bản chất về mặt tài chính được phản ánh bởi các công cụ được áp dụng (ví dụ: nội tại của ngoại tác). Điểm thiếu sót của lý thuyết là nó không tính đến tính không thể đạt được của những thay đổi gây ra trong hệ sinh thái (Málovics, 2007). Trong trường hợp bền vững mạnh mẽ, các hạn chế về môi trường bên ngoài phải được tuân thủ, có nghĩa là lượng khí thải không được vượt quá khả năng hấp thụ của môi trường, việc sử dụng các nguồn tài nguyên tái tạo không được vượt quá tốc độ hình thành, và việc sử dụng không -tài nguyên có thể tái sinh không được vượt quá tốc độ thay thế bền vững và có thể tái tạo được.
Các khái niệm bền vững có thể được tiếp cận từ quan điểm kinh tế – môi trường và kinh tế sinh thái. Hai hướng có thể được hiểu là hai mô hình với các kết luận khác nhau (Málovics và Bajmóczy, 2009).
Chiến lược phát triển bền vững là một chương trình dài hạn của nhân loại. Tuy nhiên, bên cạnh việc triển khai ở cấp độ toàn cầu, còn có các cấp quốc gia, địa phương và vi khu vực. Các cấp địa phương có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu.
Từ quan điểm về hiệu quả, điều rất quan trọng là phải phân biệt các cấp độ và các lĩnh vực của tính bền vững (Csete, 2005). Các nguyên tắc toàn cầu và dài hạn về phát triển bền vững thường được trình bày trong các chương trình địa phương và khu vực, có thể được tổ chức, quy định và kiểm soát bởi các cấp chính quyền. Ở cấp độ này, họ có thể vận động, thuyết phục và dạy mọi người cách ứng phó với sự phát triển bền vững (Marselek, 2005).
2. Đặc trưng và mục tiêu sản xuất:
Các đặc trưng sản xuất và tiêu dùng bền vững:
– Tính bền vững bao gồm sản xuất và sử dụng bền vững từ các khía cạnh môi trường, xã hội và kinh tế cũng như mức hiệu quả năng lượng cao nhất mà công nghệ hiện tại cho phép.
Để đạt được mục tiêu này, cùng với mỗi trụ cột của tính bền vững, các điều kiện nêu trong Bảng 2 phải được thỏa mãn trong quá trình sản xuất và sử dụng. Các vấn đề của phát triển bền vững đều dựa trên hệ thống. Câu trả lời cho những thách thức địa phương không thể được cung cấp nếu không có kiến thức về bối cảnh rộng lớn hơn của phát triển toàn cầu.
Những thay đổi chỉ có thể lâu bền nếu nền kinh tế bền vững được thực hiện. Nền kinh tế bền vững có khả năng huy động được các nguồn lực mới, do đó có khả năng mở rộng các nguồn lực. Trong một xã hội, nhà nước phải đáp ứng và bảo đảm các nhu cầu thực tế của người dân. “Trái đất có thể thỏa mãn nhu cầu của mọi người, nhưng không thể thỏa mãn lòng tham của tất cả mọi người. Ngày nay, có đủ lương thực cho tất cả cư dân trên thế giới; mọi người sẽ có đủ nếu phân phối bình đẳng. Tuy nhiên, 900 triệu người bị đói mỗi ngày và 2 tỷ người bị suy dinh dưỡng mãn tính. Hàng năm, 18 triệu người chết vì các bệnh liên quan đến đói (Magda, 2013).
Có thể khẳng định một cách tự tin rằng nếu ô nhiễm đến mức nghiêm trọng trong quá trình sản xuất và tiêu dùng, nó sẽ có tác động tiêu cực trực tiếp đến điều kiện sản xuất (chi phí) và cả mức độ tiêu dùng (giảm phúc lợi). Do đó, vì lợi ích của chính mình, một nhà nước phải hoàn thành các quy định kinh tế giúp tạo ra hệ thống bền vững của các mối quan hệ giữa con người và tự nhiên cũng như giữa kinh tế và môi trường.
Wackernagel và Rees (2001) báo cáo rằng: Phân tích dấu chân sinh thái là một công cụ tính toán cho phép ước tính nhu cầu tiêu thụ tài nguyên và xử lý chất thải của một dân số hoặc nền kinh tế xác định được đo trong không gian đất đai màu mỡ.
Mỗi con người và xã hội chiếm một số không gian trên bề mặt Trái đất bằng cách tạo ra những hàng hóa cần thiết để duy trì sự sống, và bằng cách để quá trình tự nhiên thải ra các chất thải. Kích thước của khu vực này được đo bằng dấu chân sinh thái. Việc so sánh dấu chân sinh thái với sức chứa sinh học (đất sẵn có) là phù hợp. Sự khác biệt giữa sức chứa sinh học và dấu chân sinh thái là sự thiếu hụt sinh thái, điều này giải thích mức độ hoạt động của chúng ta được truyền lại cho các thế hệ tương lai.
3. Ý nghĩa của các yếu tố tác động sản xuất và tiêu dùng bền vững:
Gebhardt (2006) đã tích hợp vào mô hình các yếu tố liên quan mà dựa trên các nghiên cứu của ông ở Đức, có tác động đáng kể đến tiêu dùng bền vững. Theo mô hình, bốn nhóm yếu tố đều có ý nghĩa:
+ Yếu tố bên ngoài: nơi mua thực phẩm hữu cơ, sản phẩm sinh thái phổ biến.
+ Các yếu tố tài chính: thu nhập, tỷ trọng thực phẩm hữu cơ được mua, giá cao cấp cảm nhận của chúng.
+ Các yếu tố nhận thức và cá nhân: động cơ để lựa chọn các sản phẩm sinh thái, độ nhạy cảm với rủi ro, nhận thức về sức khỏe trong các quyết định mua thực phẩm, cũng như nhận thức và niềm tin vào tính xác thực của sản phẩm.
+ Tác động xã hội: ảnh hưởng của các nhà lãnh đạo quan điểm, ảnh hưởng của môi trường trước mắt, việc bảo vệ trẻ em bằng thực phẩm hữu cơ. Sự cần thiết phải có một mô hình phát triển mới đã được công nhận vào giữa những năm 1980. LHQ tuyên bố thập kỷ phát triển thứ hai và thứ ba là một thất bại vì họ đã chứng tỏ không thể phá vỡ chu kỳ đói nghèo vốn diễn ra ở các nước đang phát triển tồi tệ nhất và nghèo nhất trên thế giới.
Ngày nay, tình hình về mặt này rất tồi tệ. Sự cân bằng sẽ yêu cầu 1,5 Trái đất và kích thước của vùng đất cho thấy tính không bền vững đang tăng lên nhanh chóng (với tốc độ phát triển hiện tại, dự kiến sẽ cần 2,4 Trái đất vào năm 2050). Người tiêu dùng có thể giúp đỡ tình hình bằng cách đưa ra các lựa chọn một cách có ý thức, nhưng nhận thức về môi trường vẫn còn rất yếu.
Một trong những bài học của cuộc khủng hoảng năng lượng đầu những năm 1970 là nhiên liệu truyền thống, chủ yếu là hóa thạch khan hiếm và hạn chế, do đó việc sử dụng chúng đòi hỏi tính hợp lý rất cao. Chúng ta phải cố gắng làm quen với các nguồn năng lượng mới và tái tạo và việc sử dụng chúng, đồng thời liên tục cải thiện cán cân ngoại thương. Việc quản lý hợp lý các nguồn năng lượng và tăng hiệu quả sử dụng năng lượng là đặc biệt quan trọng liên quan đến cạnh tranh. Khả năng cạnh tranh quốc tế của một quốc gia có nghĩa là – trong số những thứ khác – các nguồn lực và tài sản sẵn có được quản lý như thế nào trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu.
