Trong kế toán tài chính và quản lý, rủi ro cố hữu được nói đến với khả năng có thông tin không chính xác hoặc sai lệch trong báo cáo kế toán xuất phát từ một cái gì đó khác ngoài sự sai sót của các kiểm soát. Vậy cùng bài viết tìm hiểu rõ hơn về rủi ro cố hữu là gì? Yếu tố ảnh hưởng của rủi ro cố hữu.
Mục lục bài viết
1. Rủi ro cố hữu là gì?
Rủi ro cố hữu là rủi ro gây ra bởi một sai sót hoặc thiếu sót trong báo cáo tài chính do một yếu tố không phải là lỗi của kiểm soát nội bộ. Trong kiểm toán tài chính, rủi ro vốn có rất dễ xảy ra khi các giao dịch phức tạp hoặc trong các tình huống đòi hỏi mức độ xét đoán cao đối với các ước tính tài chính. Loại rủi ro này thể hiện tình huống xấu nhất vì tất cả các kiểm soát nội bộ tại chỗ dù sao cũng không thành công
Rủi ro cố hữu, trong Quản lý rủi ro, là mức độ rủi ro thô hoặc chưa được xử lý đã được đánh giá; nghĩa là, mức độ rủi ro tự nhiên vốn có trong một quá trình hoặc hoạt động mà không làm bất cứ điều gì để giảm khả năng xảy ra hoặc giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của một sai sót, hoặc mức độ rủi ro trước khi áp dụng các tác động giảm thiểu rủi ro của các biện pháp kiểm soát.
Một định nghĩa khác là rủi ro cố hữu là mức rủi ro hiện tại dựa trên bộ kiểm soát hiện có, có thể không đầy đủ hoặc ít hơn lý tưởng, chứ không phải là không có bất kỳ kiểm soát nào.
Rủi ro cố hữu là xác suất tổn thất dựa trên bản chất hoạt động kinh doanh của tổ chức mà không có bất kỳ thay đổi nào đối với môi trường hiện tại. Khái niệm này có thể được áp dụng cho các báo cáo tài chính của một tổ chức, nơi rủi ro vốn có được coi là rủi ro có sai sót do các sai sót hoặc gian lận trong giao dịch hiện có. Có thể có sai sót trong báo cáo tài chính hoặc trong các thuyết minh kèm theo.
Rủi ro cố hữu, như áp dụng trong thực tiễn kế toán, là rủi ro về thông tin sai hoặc gây hiểu nhầm xuất hiện trong báo cáo tài chính xảy ra vì những lý do không phải do các biện pháp kiểm soát. Những sự cố này thường xảy ra khi các công cụ tài chính phức tạp đang được sử dụng hoặc khi một công ty đang công bố hướng dẫn lợi nhuận cho các quý trong tương lai. Rủi ro cố hữu có thể được xem xét cùng với rủi ro kiểm toán, là khả năng mắc sai lầm trong khi thực hiện một cuộc kiểm toán. Ngoài rủi ro cố hữu, rủi ro kiểm toán còn bao gồm rủi ro kiểm soát và rủi ro phát hiện.
Để hiểu rủi ro vốn có, sẽ hữu ích khi đặt nó trong bối cảnh phân tích rủi ro kiểm toán. Rủi ro kiểm toán là rủi ro có sai sót trong khi thực hiện đánh giá và theo truyền thống, nó được chia thành ba loại riêng biệt.
Rủi ro kiểm soát: Rủi ro kiểm soát xảy ra khi có sai sót tài chính do thiếu các biện pháp kiểm soát kế toán thích hợp trong công ty. Điều này rất có thể xuất hiện dưới dạng gian lận hoặc thực hành kế toán lười biếng.
Rủi ro phát hiện: Cũng có thể kiểm toán viên không phát hiện ra một sai sót dễ nhận thấy trong các tài khoản tài chính. Đây được gọi là rủi ro phát hiện. Thông thường, rủi ro phát hiện được chống lại bằng cách tăng số lượng giao dịch được lấy mẫu trong quá trình thử nghiệm.
Rủi ro cố hữu: Được coi là rủi ro lớn nhất trong các thành phần rủi ro kiểm toán chính, rủi ro cố hữu không thể tránh được dễ dàng thông qua việc tăng cường đào tạo kiểm toán viên hoặc tạo ra các biện pháp kiểm soát trong quá trình kiểm toán. Tuy nhiên, đó là một trong những rủi ro mà kiểm toán viên và nhà phân tích phải tìm khi soát xét báo cáo tài chính, cùng với rủi ro kiểm soát và rủi ro phát hiện.
Rủi ro cố hữu trong tiếng Anh được gọi là: “Inherent risk”.
2. Yếu tố ảnh hưởng của rủi ro cố hữu:
Rủi ro cố hữu là một trong những rủi ro mà kiểm toán viên và nhà phân tích phải tìm kiếm khi soát xét báo cáo tài chính, cùng với rủi ro kiểm soát và rủi ro phát hiện. Khi tiến hành đánh giá hoặc phân tích một doanh nghiệp, kiểm toán viên hoặc nhà phân tích cố gắng hiểu được bản chất của hoạt động kinh doanh trong khi xem xét rủi ro kiểm soát và rủi ro vốn có. Nếu rủi ro cố hữu và rủi ro kiểm soát được coi là cao, kiểm toán viên có thể đặt rủi ro phát hiện ở mức thấp có thể chấp nhận được để giữ rủi ro kiểm toán tổng thể ở mức hợp lý. Để giảm thiểu rủi ro phát hiện, đánh giá viên sẽ thực hiện các bước để cải thiện các thủ tục đánh giá thông qua các lựa chọn đánh giá có mục tiêu hoặc tăng quy mô mẫu.
Các công ty hoạt động trong các lĩnh vực được quản lý chặt chẽ, chẳng hạn như lĩnh vực tài chính, có nhiều khả năng có rủi ro vốn có cao hơn, đặc biệt nếu công ty không có bộ phận kiểm toán nội bộ hoặc có bộ phận kiểm toán mà không có ủy ban giám sát có nền tảng tài chính. Rủi ro cuối cùng gây ra cho công ty cũng phụ thuộc vào mức độ rủi ro tài chính do rủi ro vốn có tạo ra nếu quá trình hạch toán rủi ro không thành công.
Các giao dịch tài chính phức tạp, chẳng hạn như các giao dịch được thực hiện trong những năm dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008, có thể khó hiểu đối với ngay cả các chuyên gia tài chính thông minh nhất. Chứng khoán được đảm bảo bằng tài sản, chẳng hạn như nghĩa vụ nợ có thế chấp (CDO), trở nên khó tính vì các nhóm có chất lượng khác nhau được đóng gói lại nhiều lần. Sự phức tạp này có thể khiến kiểm toán viên khó đưa ra ý kiến chính xác, do đó có thể khiến các nhà đầu tư xem xét một công ty ổn định hơn về mặt tài chính so với thực tế.
3. Các trường hợp xảy ra rủi ro cố hữu:
Rủi ro cố hữu cao nhất khi Ban Giám đốc phải sử dụng một lượng lớn các phán đoán và ước tính đáng kể trong việc ghi chép một giao dịch hoặc khi có liên quan đến các công cụ tài chính phức tạp.
Rủi ro này có thể được đánh giá bởi các kiểm toán viên bên ngoài như một phần của cuộc kiểm toán báo cáo tài chính của một doanh nghiệp. Rủi ro cố hữu được coi là có nhiều khả năng xảy ra hơn trong các trường hợp được nêu dưới đây.
– Giao dịch dựa trên phán đoán
Khả năng phán đoán cao liên quan đến các giao dịch kinh doanh, dẫn đến rủi ro rằng một người thiếu kinh nghiệm có nhiều khả năng mắc lỗi hơn.
– Ước tính trong giao dịch
Các ước tính quan trọng phải được bao gồm trong các giao dịch, điều này khiến nhiều khả năng xảy ra sai sót ước tính.
– Giao dịch phức tạp
Các giao dịch mà một doanh nghiệp tham gia rất phức tạp, và do đó, có nhiều khả năng được hoàn thành hoặc ghi chép không chính xác. Các giao dịch cũng có nhiều khả năng phức tạp hơn khi có một số lượng lớn các công ty con gửi thông tin để đưa vào báo cáo tài chính. Một ví dụ khác về sự phức tạp là khi một tổ chức thường xuyên tham gia vào các giao dịch phái sinh.
– Giao dịch không theo quy trình
Khi một doanh nghiệp tham gia vào các giao dịch không thường xuyên mà nó không có thủ tục hoặc kiểm soát, nhân viên sẽ dễ dàng hoàn thành chúng do sai sót hơn.
Tác động của rủi ro cố hữu có thể được giảm thiểu bằng cách sử dụng một hoặc nhiều biện pháp kiểm soát được nhắm mục tiêu chính xác. Tuy nhiên, ảnh hưởng của quá nhiều biện pháp kiểm soát có thể khiến tổ chức kém hiệu quả hơn, do đó, Ban Giám đốc nên cân nhắc giữa lợi ích của việc giảm thiểu rủi ro so với gánh nặng của việc kiểm soát nhiều hơn đối với doanh nghiệp. Kết quả thường là một tập hợp các biện pháp kiểm soát dự phòng nhằm tối ưu hóa sự kết hợp giữa rủi ro và hiệu quả.
Rủi ro cố hữu là phổ biến trong lĩnh vực dịch vụ tài chính. Các lý do bao gồm sự phức tạp của việc điều chỉnh các tổ chức tài chính (số lượng lớn và luôn thay đổi các quy tắc và quy định), mạng lưới rộng lớn của các công ty liên quan và sự phát triển của các sản phẩm phái sinh và các công cụ phức tạp khác đòi hỏi tính toán phức tạp để đánh giá.
Các tổ chức tài chính thường có mối quan hệ lâu dài và phức tạp với nhiều bên. Một công ty mẹ có thể tham gia cùng một lúc với nhiều đơn vị khác nhau, mỗi đơn vị kiểm soát xe chuyên dụng và các đơn vị ngoại bảng khác. Mỗi cấp cơ cấu tổ chức có thể có một số lượng lớn các mối quan hệ giữa nhà đầu tư và khách hàng. Các bên liên quan nổi tiếng là kém minh bạch hơn các thực thể riêng biệt. Các mối quan hệ kinh doanh bao gồm những mối quan hệ với kiểm toán viên; cả cam kết ban đầu và cam kết lặp lại với kiểm toán viên đều tạo ra một số rủi ro cố hữu. Đánh giá viên ban đầu có thể bị choáng ngợp bởi sự phức tạp hoặc các chủ đề mới.
Sự tham gia lặp lại có thể gây ra sự tự tin quá mức hoặc lỏng lẻo do các mối quan hệ cá nhân. Các tài khoản hoặc giao dịch không thường xuyên có thể gây ra một số rủi ro cố hữu. Ví dụ, việc hạch toán thiệt hại do hỏa hoạn hoặc mua lại một công ty khác không phổ biến đến mức kiểm toán viên có nguy cơ tập trung quá nhiều hoặc quá ít vào sự kiện duy nhất. Rủi ro cố hữu đặc biệt phổ biến đối với các tài khoản yêu cầu ban giám đốc phải phỏng đoán nhiều, gần đúng hoặc đánh giá giá trị. Các ước tính kế toán về giá trị hợp lý rất khó thực hiện và bản chất của quy trình giá trị hợp lý cần được trình bày trong báo cáo kế toán. Kiểm toán viên có thể phải điều tra và phỏng vấn những người ra quyết định của công ty về các kỹ thuật ước tính để giảm sai sót. Loại rủi ro này được phóng đại cho dù nó hiếm khi xảy ra hay lần đầu tiên.
4. Ví dụ về rủi ro cố hữu:
Rủi ro cố hữu thường hiện hữu khi một công ty phát hành báo cáo tài chính cho tương lai, cho các nhà đầu tư nội bộ hoặc công chúng nói chung.
Bản chất tài chính hướng tới tương lai dựa trên các ước tính của Ban Giám đốc và các xét đoán về giá trị, vốn tiềm ẩn rủi ro cố hữu.
Loại ước tính này cần được công bố cho người sử dụng báo cáo tài chính để rõ ràng. (Để biết thêm các ví dụ về rủi ro cố hữu, hãy xem Ví dụ về rủi ro cố hữu.)
