Quy định về Tội đánh bạc theo Bộ luật hình sự năm 2015

Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2015 của Quốc hội, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 20181, được sửa đổi, bổ sung bởi: Luật số 12/2017/QH14 ngày 20 tháng 6 năm 2017 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2018.

Việc thông qua BLHS mới nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm trong đoạn giai phát triển mới của đất nước sau khi có Hiến pháp năm 2013. Bộ luật này được xây dựng khoa học, có tính minh bạch, tính khả thi và tính dự báo cao hơn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả áp dụng, phát huy hơn nữa vai trò là công cụ pháp lý sắc bén, hữu hiệu trong đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ các quyền con người, quyền công dân, bảo vệ và thúc đẩy nền kinh tế thị trường XHCN phát triển đúng hướng, đấu tranh chống tham nhũng có hiệu quả, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường xã hội và môi trường sinh thái an toàn, lành mạnh cho mọi người dân. Việc xây dựng Bộ luật hình sự năm 2015 dựa trên cơ sở tổng kết thực tiễn, kế thừa, phát triển các quy định còn phù hợp của BLHS năm 1999, bổ sung những quy định mới để giải quyết những vướng mắc, bất cập đang đặt ra trong công tác đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm, sửa đổi hoặc loại bỏ những quy định không còn phù hợp; đồng thời hoàn thiện kỹ thuật lập pháp hình sự nhằm bảo đảm tính thống nhất nội tại của BLHS và tính thống nhất của hệ thống pháp luật; nâng cao tính minh bạch, khả thi và tính dự báo của BLHS.

1. Những quy định mới của BLHS 2015 so với BLHS 1999 đối với tội đánh bạc:

Về định lượng: So với quy định tại Điều 248 BLHS 1999 thì Điều 321 BLHS 2015 đã nâng mức định lượng số tiền đánh bạc để truy cứu trách nhiệm hình sự với mức khởi điểm từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với người phạm tội lần đầu (khoản 1 Điều 321 BLHS năm 2015). Bổ sung thêm tình tiết định tội là “đã bị xử lý hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 322 của Bộ luật này” để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người đánh bạc dưới 5.000.000₫. Nâng mức phạt tiền từ 20.000.000₫ đến 100.000.000đ tại khoản 1 Điều 321 BLHS so với 5.000.000₫ đến 50.000.000₫ quy định tại khoản 1 Điều 248 trước đây.

Về tình tiết định khung: Bổ sung thêm tình tiết định khung là quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 của Bộ luật Hình sự “Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội”

Về trách nhiệm hình sự: Nâng mức phạt tù ở mức khởi điểm khoản 1 từ 6 tháng đến ba năm, trước đây là từ ba tháng đến ba năm; khoản 2 từ ba năm đến bảy năm, trước đây là từ hai năm đến bảy năm.

Nâng mức hình phạt bổ sung là hình phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng (khoản 3 Điều 321).

Lần đầu tiên, hành vi đánh bạc qua mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông được quy định trong Bộ luật Hình sự với chế tài xử phạt nghiêm khắc. Việc đánh bạc sử dụng công nghệ cao có thể được hiểu là việc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử khác để đánh bạc. Chế tài xử phạt đối với hành vi này được quy định rát thể tại điểm c, khoản 2 Điều 321 Bộ luật Hình sự 2015. Theo đó, người sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông để thực hiện hành vi đánh bạc sẽ bị phạt tù từ 03 – 07 năm và còn có thể bị phạt tiền từ 10 – 50 triệu đồng. Đây là quy định mới hoàn toàn của Bộ luật Hình sự 2015 so với Bộ luật Hình sự 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009.

2. Xác định hành vi đánh bạc qua mạng đối với tội đánh bạc của Bộ luật Hình sự 2015:

* Vậy như thế nào là việc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, viễn thông và các phương tiện điện tử để đánh bạc trực tuyến? 

Đánh bạc trực tuyến (online) là hình thức cá độ, chơi cờ bạc trên sòng bài ảo của mạng internet thông qua các ứng dụng trò chơi trực tuyến mô phỏng như: bắn cá, tiến lên, tá lả, bing, cá cược thể thao, người chơi có thể chơi các trò chơi casino, đánh bài từ xa chỉ cần thông qua các thiết bị công nghệ hiện đại cực kỳ tiện lợi như: điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy vi tính xách tay Tiền dùng để đánh bạc có thể chi trả dưới hình thức chuyển khoản thông qua các tài khoản ngân hàng, ví điện tử …

Xương sống của cờ bạc trực tuyến là các nền tảng dựa trên website và các ứng dụng game, chúng mô phỏng lại các trò chơi đánh bạc truyền thống tập hợp lại với nhau và được gọi là sòng bạc trực tuyến. Đây là nơi tổ chức tất cả các trò chơi mà người chơi có thể chơi với máy (được lập trình sẵn) hoặc những người chơi khác. Để truy cập vào các trang Web hay ứng dụng cờ bạc, người chơi sẽ cần ba thứ: thiết bị (máy tính, điện thoại di động hoặc máy tính bảng…), kết nối với mạng internet đang hoạt động và tiền có sẵn trong tài khoản ngân hàng. Điều đầu tiên người chơi cần làm là tạo một tài khoản trên trang Web hay ứng dụng cờ bạc trực tuyến, sau đó nạp tiền vào tài khoản của mình, sau đó người chơi sẽ tùy chọn các hình thức cờ bạc như: cá độ bóng đá, đá gà, phỏm, tiến lên, xì lát… để đặt cược. Từ đây, nó hoạt động khá giống với cờ bạc truyền thống. Tiền thắng cược của người chơi được chuyển trực tiếp vào tài khoản của họ và người chơi luôn có tùy chọn rút tiền hoặc trong trường hợp không may mắn thì có thể nạp thêm tiền từ tài khoản ngân hàng của họ.

Như vậy các trò chơi cá cược bằng tiền bằng cách sử dụng các thiết bị điện tử như: điện thoại di động thông minh, máy vi tính, máy tính bảng… để truy cập vào các trang Web hoặc các phần mềm có nội dung: cá cược, cờ bạc trực tuyến giữa người chơi với nhau hoặc giữa người chơi với nhà cái trong nước cũng như ở nước ngoài, những người chơi được liên kết với nhau và với nhà cái (là các máy chủ được thường được đặt ở nước ngoài) thông qua hệ thống kết nối internet (hệ thống kết nối mạng) được cung cấp bởi các nhà mạng như: VNPT, Vinaphone, Viettel, FPT… thì được gọi là sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử để đánh bạc trực tuyến.

* Xác định tình tiết định khung tăng nặng “Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” như thế nào? 

Tại công văn số 196/TANDTC-PC ngày 04 tháng 9 năm 2018 của Toà án nhân dân tối cao về việc áp dụng điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của BLHS. Có nội dung như sau:

Trong thời gian qua tòa án nhân dân tối cao nhận được ý kiến phản ánh của một số Tòa án về vướng mắc trong việc áp dụng tình tiết định khung tăng nặng “Sử dụng mạng internet, mạng máy, tính mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của Bộ luật Hình sự. Để đảm bảo áp dụng thống nhất Pháp luật việc áp dụng tình tiết nêu trên, Tòa án nhân dân tối cao có ý kiến như sau:

Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của Bộ luật Hình sự được hiểu là việc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử để đánh bạc trực tuyến (như hình thành nên các chiếu bạc online hoặc sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để tổ chức đánh bạc, gá bạc).

Việc người phạm tội sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử khác như là phương tiện để liên lạc với nhau (ví dụ: nhắn tin qua điện thoại, qua email, Zalo, Viber… để ghi số đề, lô tô, cá độ đua ngựa…) mà không hình thành nên các trò chơi được thua bằng tiền hoặc hiện vật trực tuyến thì không thuộc trường hợp “Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông và các phương tiện điện tử để phạm tội” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của Bộ luật Hình sự.

Theo hướng dẫn tại khoản 5 Mục Công văn 64/TANDTC-PC ngày 03-04-2019, có nội dung như sau:

Khi xem xét, áp dụng tình tiết định khung “Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của Bộ luật Hình sự ngoài việc chứng minh, làm rõ các bị cáo sử dụng trang mạng đánh bạc trực tuyến không được phép hoạt động trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội Việt Nam để đánh bạc thì có phải chứng minh các bị cáo nhận, trả tiền thắng, thua bạc qua tài khoản mạng hay không?

Khi xem xét, áp dụng tình tiết định khung tăng nặng quy định tại điểm c khoản 2 Điều 321 và điểm c khoản 2 Điều 322 của Bộ luật Hình sự thì chỉ cần chứng minh các bị cáo sử dụng trang mạng đánh bạc trực tuyến không được phép hoạt động trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội Việt Nam để đánh bạc là đã đủ điều kiện để áp dụng tình tiết định khung tăng nặng này. Việc chứng minh các bị cáo nhận, trả tiền thắng, thua bạc bằng phương thức nào chỉ nhằm làm sáng tỏ các tình tiết khác của vụ án.

Như vậy chỉ cần thoả mãn các yếu tố được quy định như trên thì được áp dụng tình tiết định khung tăng nặng “Sử dụng mạng internet, mạng máy, tính mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội” trong các vụ án đánh bạc có yếu tố sử dụng mạng internet, mạng máy, tính mạng viễn thông và phương tiện điện tử phạm tội.