Quy định về quản lý hoạt động cho vay ngang hàng tại Hoa Kỳ? Kinh nghiệm quản lý mô hình cho vay ngang hàng tại Mỹ?
Tại Mỹ, mô hình cho vay ngang hàng bắt đầu phát triển vào tháng 2 năm 2006 với 2 cái tên điển hình là Prosper và lending Club chiếm lĩnh thị phần khổng lồ tại thị trường cho vay ngang hàng tại Mỹ. Prosper là Platform đầu tiên cung cấp dịch vụ cho vay ngang hàng ở Mỹ ra đời chỉ sau ZOPA ở Anh 1 năm (2006). Tuy nhiên, sự phát triển của thị trường này ở Mỹ lại đạt tốc độ nhanh hơn nhiều ở Anh. Prosper ban hành 63,023 khoản vay tương đương với số tiền là $ 433,57 triệu và Lending Club đã ban hành 117,412 khoản vay với số tiền là $ 151,26 triệu. Ngoài ra còn các công ty tiểu biểu trong lĩnh vực cho vay ngang hàng như SoFi, OnDeck, Avant 10.
Mô hình hoạt động của P2P tại Mỹ có thể nói là khá khác biệt so với các thị trường khác trên thế giới. Nhà cung cấp nền tảng cho vay ngang hàng chịu sự điều tiết của 2 cấp quản lý. Ở cấp liên bang, chứng chỉ đầu tư của người cho vay được coi là một loại chứng khoán nên phải chấp hành theo tiêu chuẩn của Ủy ban Chứng khoán (SEC). Các khoản đầu tư dưới dạng cho vay phải được đăng ký theo từng khoản vay dưới sự dàn xếp của nhà cung cấp nền tảng cho vay ngang hàng. Các tổ chức cung cấp dịch vụ nền tảng cho vay ngang hàng được coi là các công ty đại chúng nên phải thực hiện chế độ báo cáo và công khai thông tin chi tiết liên quan đến các khoản đầu tư và vay mượn theo định kỳ hàng tháng.
Cả ngân hàng đối tác (chịu trách nhiệm thẩm định và phát hành chứng chỉ đầu tư) và tổ chức cung cấp nền tảng cho vay ngang hàng phải tuân thủ theo các luật về kinh doanh ngân hàng, luật chuyển tiền điện tử, luật bảo mật thông tin, luật tài trợ vốn cộng đồng...Ở cấp bang, hiện có những ứng xử khác nhau về cho vay ngang hàng. Một số bang cấm hoạt động, một số bang cho hoạt động hạn chế (yêu cầu cao đối với người cho vay và đi vay), một số bang cho hoạt động với điều kiện tuân thủ các điều kiện quy định của liên bang hoặc một số điều kiện khác.
Nếu một đơn vị cung cấp dịch vụ Platform hoạt động ở nhiều bang thì phải tuân thủ các điều kiện chung của liên bang và các điều kiện cụ thể của từng bang. Một đặc điểm đáng chú ý là tại Mỹ, sự hợp tác giữa các ngân hàng truyền thống và các Platform cho vay ngang hàng này càng phổ biến. Thông qua liên kết, các ngân hàng có điều kiện mở rộng hoạt động cho vay tiêu dùng và cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa với mức lãi suất cao hơn trong khi rủi ro được chuyển vào tay các nhà đầu tư cho vay.
| Do thị trường P2P ở Mỹ phát triển với tốc độ nhanh, có sự liên kết chéo giữa nhà cung cấp dịch vụ P2P và ngân hàng cho vay nên việc dự thảo các quy định quản lý trải qua những giai đoạn phức tạp. Khung pháp lý cho hoạt động cho vay ngang hàng ở Mỹ khá phức tạp và chủ yếu dựa vào những nội dung sẵn có của khung pháp lý đối với hoạt động ngân hàng và hoạt động tài trợ vốn cộng đồng.
Tại Mỹ, trước năm 2008, hầu như các công ty P2P lending ít bị quản lý bởi các cơ quan có thẩm quyền của Mỹ. Tuy nhiên, vào năm 2008, sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 khi mô hình cho vay ngang hàng đã thu hút rất nhiều sự quan tâm của công chúng Mỹ. Ủy ban Chứng khoán và sàn Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã tham gia quản lý mô hình này, theo đó các công ty P2P lending phải tuân thủ Đạo luật Chứng khoán và muốn hoạt động phải được cấp phép bởi SEC để được hoạt động và tiếp nhận nhà đầu tư, sau khi đăng ký hoạt động, phải có trách nhiệm báo cáo tình hình hoạt động.
Cuối năm 2015, SEC quyết định áp dụng các quy tắc quản lý với hoạt động huy động và tài trợ vốn cộng đồng (Crowdfunding) cho hoạt động cho vay ngang hàng. Quy định về mô hình P2P của Mỹ hiện nay hầu như xuất phát từ việc điều chỉnh các quy định hiện hành để phù hợp với mô hình là các khoản vay phải có sự tham gia của ngân hàng, người cho vay sẽ được cấp chứng chỉ đảm bảo nợ từ công ty P2P lending để đảm bảo quyền lợi của người cho vay tốt hơn so với việc lệ thuộc vào người đi vay để đảm bảo khoản vay.
Về giới hạn vốn huy động, công ty P2P lending chỉ được huy động tối đa 1,07 triệu USD trong mỗi năm từ một nhà đầu tư, trừ trường hợp đặc biệt phải được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Số vốn huy động của công ty này được tính bằng tổng vốn huy động của toàn bộ các đơn vị do công ty này nắm quyền kiểm soát. Đồng thời, các công ty muốn huy động vốn từ cộng đồng phải đáp ứng các tiêu chuẩn của Sở giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC)
Về giới hạn đầu tư cá nhân thì được tính bằng tổng các khoản đầu tư được thực hiện bởi nhà đầu tư đó trong vòng 12 tháng và không có trường hợp ngoại tệ. Giới hạn đầu tư được xác định tùy vào thu nhập hoặc tài sản ròng hàng năm của nhà đầu tư. SEC đã sửa đổi giới hạn đầu tư của NĐT từ những quy tắc mang tính đề xuất từ trước đó. Các quy tắc cuối cùng làm rõ ràng rằng giới hạn đầu tư của các NĐT cá nhân là một giới hạn tổng hợp, áp dụng cho tất cả các khoản đầu tư của cá nhân trong một kỳ kế toán năm.
Một NĐT sẽ được giới hạn trong việc đầu tư như sau: Số tiền lớn hơn: 2.000 đô la Mỹ hoặc 5% của thu nhập hoặc lợi tức ròng ít hơn trong năm nếu thu nhập hàng năm hoặc tài sản ròng dưới 100.000 USD hoặc là 10% của thu nhập ít hơn hoặc ít hơn thu nhập hàng năm của NĐT, không vượt quá 100.000 đô la, nếu cả thu nhập hàng năm và tài sản ròng là 100.000 đô la trở lên. Nhà phát hành có thể dựa vào việc tính toán giới hạn của người môi giới với điều kiện là người phát hành không xác định được rằng NĐT đã vượt quá giới hạn đầu tư hay chưa.
Về các tiêu chuẩn cấp phép và hoạt động đối với công ty P2P cũng tương tự như điều kiện cấp phép hoạt động đối với công ty quản lý đầu tư tại Mỹ. Các công ty mới cũng gặp nhiều rào cản khi tham gia thị trường khi phải xin giấy phép từ chính phủ tiểu bang – vốn là một quy trình tốn kém và mất nhiều công sức. Sau khi đăng ký thành công, các công ty cũng sẽ phải liên tục báo cáo tình hình hoạt động.
Việc chào bán trái phiếu thông qua một trung gian, người phát hành chỉ có thể tham gia vào một đợt chào bán thông qua một đại lý môi giới đã đăng ký, và
một công ty phát hành trái phiếu chỉ có thể sử dụng một bên trung gian cho một đợt chào bán trái phiếu nhất định. Việc chào bán phải được thực hiện trực tuyến thông qua nền tảng trung gian để các nhà đầu tư có quyền truy cập thông tin, và có một diễn đàn để trao đổi thông tin giữa những bên tham gia vào việc chào bán trái phiếu. Các tổ chức phát hành không đủ điều kiện tham gia vào giao dịch bao gồm các tổ chức phát hành không vận hành theo luật pháp của 55 một tiểu bang hoặc lãnh thổ của Hoa Kỳ; các công ty phát hành không tuân thủ các yêu cầu về báo cáo của Đạo luật Giao dịch; các công ty đầu tư không được định nghĩa trong Đạo luật Công ty Đầu tư; hoặc các công ty bị loại khỏi định nghĩa công ty đầu tư hay bất kỳ tổ chức phát hành nào mà SEC, theo quy tắc hoặc quy định, xác định là không thích hợp. Nhất quán với các hạn mức pháp định, SÉC quy định rằng nhà phát hành chứng khoán có
thể bán tới 1 triệu đô la với bất kỳ kỳ hạn 12 tháng nào cho các nhà đầu tư trong một đợt chào bán được thực hiện theo việc miễn giảm thuế. Khi tính toán số vốn của các cổ đông, số tiền mà người tiền nhiệm hoặc pháp nhân được kiểm soát chung với người phát hành bán sẽ được cộng dồn với số tiền mà người phát hành bán.
Về các tiêu chuẩn, yêu cầu về công khai thông tin đối với các công ty P2P thì quy định một tổ chức phát hành lựa chọn tham gia vào đợt chào bán sẽ phải tuân thủ các yêu cầu công bố thông tin, bao gồm: thông tin ban đầu về việc chào bán trong Mẫu C, sửa đổi Mẫu C để báo cáo thay đổi tài liệu (Mẫu CA), cập nhật định kỳ về việc chào bán trên Mẫu CU và các hồ sơ nộp hàng năm liên tục cho đến khi nghĩa vụ nộp hồ sơ chấm dứt. Việc nộp đơn hàng năm phải được thực hiện trên. Mẫu CAR và thông báo chấm dứt trên Mẫu C–TR .
Ngoài ra, hoạt động CVNH có thể phải tuân theo các quy định về cho vay tiêu dùng và các quy định có liên quan, cũng như sự quản lý của nhiều cơ quan quản lý liên bang và tiểu bang. Một tổ chức phi ngân hàng đã hợp tác với một ngân hàng trong quá trình cho vay tiêu dùng, thì tổ chức này vẫn có thể phải chịu sự giám sát và kiểm tra theo quy định. Trong trường hợp này công ty CVNH có thể được xem như là một nhà cung cấp dịch vụ liên quan đến các hoạt động cho vay hoặc dịch vụ.
Bên cạnh đó, vào ngày 10 tháng 5 năm 2016, Kho bạc nhà nước Hoa Kỳ đã đưa ra báo cáo “Cơ hội và thách thức trong Cho vay Thị trường Trực tuyến“, đưa ra các phát hiện của họ từ yêu cầu thông tin năm 2015 và đưa ra các khuyến nghị cho chính phủ liên bang và các bên cho vay về lĩnh vực tư nhân để khuyến khích tăng trưởng an toàn và đổi mới có trách nhiệm. 27 Vào tháng 5 năm 2016, Văn phòng kiểm soát tiền tệ (OCC) đã công bố “Sách trắng” về đổi mới công nghệ tài chính (“White Paper“), đưa ra một khuôn khổ sơ bộ cho “sự đổi mới có trách nhiệm“.
Báo cáo Sách trắng trình bày tám nguyên tắc mà OCC sẽ làm khi đánh giá sản phẩm, dịch vụ và quy trình sáng tạo đòi hỏi sự chấp thuận của cơ quan quản lý và xác định các rủi ro tiềm ẩn có liên quan. Báo cáo cũng tìm kiếm thông tin phản hồi về những thách thức mà các ngân hàng phải đối mặt với việc cho vay thị trường và OCC có thể hỗ trợ đổi mới, bao gồm việc ban hành hướng dẫn cho các ngân hàng và phi ngân hàng và bằng cách thiết lập các kênh chính thức để liên lạc với các bên liên quan.
Có thể nói, sự hợp tác giữa các ngân hàng truyền thống và các Platform cho vay ngang hàng này càng phổ biến khiến khung pháp lý cho hoạt động cho vay ngang hàng ở Mỹ khá phức tạp và chủ yếu dựa vào những nội dung sẵn có của khung pháp lý đối với hoạt động ngân hàng và hoạt động tài trợ vốn cộng đồng. Ngoài các quy định về tín dụng tiêu dùng, hoạt động cung cấp các dịch vụ liên quan đến quá trình CVNH có thể phải tuân theo quy định của SÉC liên quan đến các tổ chức đồng góp vốn để đảm bảo công chúng có thể tiếp cận thông qua cổng Internet hoặc các phương tiện điện tử và tự do trao đổi thông tin về khoản vay và đảm bảo quyền lợi cho cả người đi vay lẫn nhà đầu tư.