Dẫn giải trong tố tụng Hình sự là gì? Dẫn giải trong tố tụng Hình sự tiếng Anh là gì? Quy định về dẫn giải người làm chứng trong tố tụng hình sự? Xử lý một số tình huống trong khi bắt, áp giải, dẫn giải
Việc dẫn giải người làm chứng phải có lệnh, quyết định dẫn giải của cơ quan tiến hành tố tụng hình sự có thẩm quyền. Theo kế hoạch và phương án cụ thể do thủ trưởng đơn vị Cảnh sát bảo vệ và hỗ trợ tư pháp duyệt; bố trí đủ lực lượng và trang bị phương tiện, vũ khí, công cụ hỗ trợ cần thiết để phục vụ công tác. Vậy
1. Dẫn giải trong tố tụng Hình sự là gì?
Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì: Dẫn giải là việc cơ quan có thẩm quyền cưỡng chế người làm chứng, người bị tố giác hoặc bị kiến nghị khởi tố đến địa điểm tiến hành điều tra, truy tố, xét xử hoặc người bị hại từ chối giám định.
2. Dẫn giải trong tố tụng Hình sự tiếng Anh là gì?
Dẫn giải tiếng Anh là “Forced Escort”.
3. Quy định về dẫn giải người làm chứng trong tố tụng hình sự
Căn cứ vào Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì Dẫn giải có thể áp dụng đối với:
+ Người làm chứng trong trường hợp họ không có mặt theo giấy triệu tập mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan;
+Người bị hại trong trường hợp họ từ chối việc giám định theo quyết định trưng cầu của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan;
+ Người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó liên quan đến hành vi phạm tội được khởi tố vụ án, đã được triệu tập mà vẫn vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan.
– Điều tra viên, cấp trưởng của cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, Kiểm sát viên, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, Hội đồng xét xử có quyền ra quyết định áp giải, dẫn giải.
– Quyết định áp giải, quyết định dẫn giải phải ghi rõ họ tên, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của người bị áp giải, dẫn giải; thời gian, địa điểm người bị áp giải, dẫn giải phải có mặt và các nội dung quy định tại khoản 2 Điều 132 của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
-Người thi hành quyết định áp giải, dẫn giải phải đọc, giải thích quyết định và lập biên bản về việc áp giải, dẫn giải theo quy định tại Điều 133 của Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015.
– Không được bắt đầu việc áp giải, dẫn giải người vào ban đêm; không được áp giải, dẫn giải người già yếu, người bị bệnh nặng có xác nhận của cơ quan y tế.
Đối với yêu cầu dẫn giải người làm chứng phải xác định rõ họ tên, tuổi, nghề nghiệp, đặc điểm nhận dạng, nhân thân; lý do người làm chứng không có mặt theo yêu cầu của cơ quan tiến hành tốt tụng, khả năng chống đối của người làm chứng.
Thủ tục trước khi dẫn giải:
+ Yêu cầu chủ nhà hoặc người có mặt tại nơi người cần dẫn giải đang cư trú, làm việc cho gặp người cần dẫn giải; kiểm tra, đối chiếu ảnh, các giấy tờ tùy thân, xác định đúng là người có tên trong quyết định dẫn giải thì mới tiến hành các thủ tục tiếp theo;
+ Đọc quyết định dẫn giải, giải thích cho người bị dẫn giải về quyền và nghĩa vụ của họ trong quá trình bị dẫn giải theo quy định của pháp luật, giải đáp thắc mắc của người bị dẫn giải (nếu có);
+Lập biên bản về việc dẫn giải người làm chứng.
Dẫn giải:
+ Cử ít nhất hai cán bộ, chiến sĩ dẫn giải một người làm chứng;
+ Không khóa tay, xích chân người làm chứng (người làm chứng là bị can, bị cáo, người bị kết án hoặc phạm nhân đang bị giam, giữ hoặc cải tạo thì thực hiện theo quy định.
4. Xử lý một số tình huống trong khi bắt, áp giải, dẫn giải
Người bị bắt, áp giải, dẫn giải có hành vi chống đối
+ Giải thích quy định của pháp luật về bắt, áp giải, dẫn giải và yêu cầu người có hành vi chống đối chấp hành quyết định;
+ Nếu người bị bắt, áp giải, dẫn giải cố tình chống đối thì khống chế, vô hiệu hóa hành vi chống đối, nếu phạm tội quả tang thì ngăn chặn ngay hành vi phạm tội, lập biên bản, giao hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.
Thân nhân, đồng bọn của người bị bắt, áp giải có hành vi cản trở, hành hung, chống người thi hành công vụ nhằm giải thoát cho đối tượng.
+ Giải thích, tranh thủ sự ủng hộ của quần chúng để cô lập người cầm đầu, quá khích; giải tán đám đông (nếu có);
+Trường hợp đã được giải thích mà vẫn còn hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng hơn thì yêu cầu Công an địa phương tăng cường lực lượng hỗ trợ;
+ Vụ việc diễn biến phức tạp phải kịp thời báo cáo thủ trưởng đơn vị để tăng cường lực lượng giải quyết. Chủ động bảo đảm an toàn cho lực lượng tham gia bắt, áp giải; ngăn chặn, bắt giữ người có hành vi vi phạm, lập biên bản và giao cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật.
Người bị bắt, áp giải, dẫn giải không có mặt ở nơi cư trú, làm việc thì người chỉ huy việc thi hành quyết định bắt, áp giải, dẫn giải phải lập biên bản, lấy lời khai của thân nhân họ để xác định có phải đối tượng đã bỏ trốn hay không.
Nếu người bị bắt, áp giải đã bỏ trốn thì lập biên bản về việc đã bỏ trốn, có xác nhận của đại diện chính quyền địa phương hoặc đại diện cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc, xác nhận của người chứng kiến và
Bắt, áp giải người bị kết án phạt tù đang tại ngoại, người được hoãn hoặc tạm đình chỉ chấp hành hình phạt tù đi thi hành án:
+ Đối với người bị bệnh hiểm nghèo (bị ung thư, bị lao nặng, bị bại liệt, AIDS…) tới mức không thể áp giải đi được thì người chỉ huy việc áp giải phải lập biên bản (kèm theo bản sao bệnh án của người bệnh) có xác nhận của cơ sở y tế (nếu người bệnh đang điều trị tại bệnh viện) hoặc có xác nhận của chính quyền địa phương (nếu người bệnh đang điều trị tại nơi cư trú) và thông báo bằng văn bản cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự yêu cầu bắt, áp giải biết;
+ Đối với phụ nữ đang có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì không thực hiện áp giải, người chỉ huy việc áp giải lập biên bản (kèm theo bản sao giấy khám thai đối với trường hợp đang có thai hoặc bản sao giấy chứng sinh hay bản sao giấy khai sinh của con đối với trường hợp đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi) có xác nhận của chính quyền địa phương, của cơ quan, tổ chức nơi họ làm việc và thông báo bằng văn bản cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự yêu cầu bắt, áp giải biết.
Áp giải người đã thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, hành vi phạm tội, người đang chấp hành hình phạt tù có nghi ngờ bị bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của bản thân đi giám định pháp y:
+ Nếu Hội đồng giám định kết luận người được đưa đi giám định mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác dẫn đến mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của bản thân thì yêu cầu cơ quan trưng cầu giám định ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh (bàn giao cho bệnh viện).
+ Nếu Hội đồng giám định kết luận người được đưa đi giám định không mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác dẫn đến mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của bản thân thì tổ chức áp giải đối tượng về nơi giam giữ.
Trường hợp đối tượng bắt, áp giải đã chết thì người chỉ huy việc áp giải lập biên bản về việc người đó đã chết có xác nhận của chính quyền địa phương, kèm theo bản sao giấy chứng tử và thông báo bằng văn bản cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự yêu cầu bắt, áp giải biết.
Trường hợp người làm chứng cố tình không chấp hành quyết định dẫn giải thì người chỉ huy việc dẫn giải lập biên bản có xác nhận của chính quyền địa phương hoặc của cơ quan, tổ chức nơi người bị dẫn giải làm việc và thông báo bằng văn bản cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự yêu cầu dẫn giải biết.
Trên đường áp giải, dẫn giải:
+ Trường hợp người bị áp giải chạy trốn thì cán bộ, chiến sĩ áp giải yêu cầu những người có mặt phối hợp bắt giữ. Chỉ được nổ súng khi người chạy trốn là đối tượng phạm tội nghiêm trọng, phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng mà lực lượng áp giải đã cảnh cáo và đã sử dụng các công cụ hỗ trợ nhưng vẫn không thể bắt giữ được, đối tượng vẫn cố tình chạy trốn hoặc chống đối. Nếu không bắt ngay được đối tượng thì phải kịp thời báo cáo thủ trưởng đơn vị và liên hệ với Công an địa phương nơi xảy ra vụ việc để tăng cường lực lượng truy bắt;
+Trường hợp người bị áp giải, dẫn giải phát bệnh đột xuất cần cấp cứu kịp thời, thì nhanh chóng đưa vào cơ sở y tế nơi gần nhất. Việc áp giải hoặc chuyển lên y tế tuyến trên để tiếp tục chữa trị phải có xác nhận bằng văn bản của cơ sở y tế về tình trạng sức khỏe của người bị áp giải, dẫn giải và báo cáo ngay cho chỉ huy trực tiếp biết. Trong thời gian cấp cứu tại cơ sở y tế, cán bộ, chiến sĩ áp giải phải có kế hoạch tổ chức canh giữ, giám sát chặt chẽ đối tượng, không để trốn, tự sát hoặc tự do tiếp xúc với người khác;
+ Trường hợp người bị áp giải, dẫn giải bị chết bất thường thì phải đưa vào cơ sở y tế gần nhất và báo cáo ngay thủ trưởng đơn vị, Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát nơi xảy ra vụ việc biết để tiến hành các thủ tục theo quy định của pháp luật.
Trường hợp xảy ra tai nạn:
+ Quản lý chặt chẽ người bị áp giải, giữ khoảng cách an toàn, không cho những người không có nhiệm vụ đến gần người bị áp giải;
+ Cấp cứu người bị nạn (nếu có); trường hợp người bị áp giải bị thương phải đưa đi cấp cứu thì trong quá trình cấp cứu tại bệnh viện phải có kế hoạch canh giữ chặt chẽ; kịp thời báo cáo thủ trưởng đơn vị và đề nghị Công an địa phương phối hợp đến giải quyết;
+ Trường hợp vụ tai nạn xảy ra có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì bảo vệ hiện trường vụ tai nạn và thông báo cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết;
+ Nếu phương tiện giao thông bị hư hỏng nặng không thể khắc phục được thì báo cáo thủ trưởng đơn vị và liên hệ với Công an địa phương hỗ trợ, phối hợp, giải quyết.
Mọi trường hợp áp giải, dẫn giải đường dài phải chuẩn bị điều kiện cần thiết về hậu cần, liên hệ trước với chính quyền địa phương nơi nghỉ qua đêm, có kế hoạch phối hợp với Công an sở tại trong việc quản lý, canh giữ người bị áp giải, dẫn giải.
