Quan điểm đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp: Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp phải phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng về cải cách tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước.
Mục lục bài viết
- 1 1. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp phải phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng về cải cách tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước:
- 2 2. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp dựa trên quan điểm coi hoạt động thanh tra là một bộ phận của hoạt động hành pháp:
- 3 3. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp theo hướng tinh gọn, phù hợp với pháp luật về tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và pháp luật thanh tra:
1. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp phải phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng về cải cách tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước:
Việc đổi mới và sắp xếp bộ máy được Đảng và Nhà nước quan tâm chỉ đạo để ngày càng hoàn thiện nhằm phân định, điều chỉnh hợp lý hơn đáp ứng yêu cầu hoàn thiện bộ máy nhằm góp phần xây dựng NNPQ XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Đảng đã nhìn nhận trong thời gian qua BMNN vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc với nhiều đầu mối với chức năng, quyền hạn giữa các cơ quan nhà nước còn chồng chéo, trùng lắp. Công tác quản lý tổ chức bộ máy và biên chế chưa chặt chẽ và chưa tập trung thống nhất, một số văn bản pháp luật về tổ chức còn nội dung chưa phù hợp. Việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế chưa có cơ chế đánh giá phù hợp và thay thế kịp thời. Do đó, một số quan điểm chỉ đạo được nêu trong Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của HTCT tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả về sắp xếp tổ chức bộ máy đó là phải đảm bảo sự thống nhất của Trung ương; bảo đảm tính tổng thể, đồng bộ, liên thông, kết hợp hài hòa giữa kế thừa, ổn định với đổi mới, phát triển; gắn đổi mới tổ chức bộ máy với phương thức lãnh đạo, tinh giản biên chế, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, công chức; mô hình và quy mô tổ chức bộ máy phải phù hợp với tính chất, đặc điểm, chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị. Việc đổi mới tổ chức và hoạt động của BMNN phải xuất phát từ việc thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đúng đắn đường lối của Đảng trên cơ sở cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp về xây dựng NNPQ XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Do đó, việc sắp xếp, đổi mới tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước phải được thực hiện thông qua xây dựng và hoàn thiện pháp luật phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước. Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam năm 2010, định hướng đến năm 2020 và Kết luận số 01-KL/TW ngày 04/4/2016 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 48-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa IX về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 đã chỉ ra vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của cơ quan nhà nước và cụ thể là cơ quan HCNN là tập trung làm tốt chức năng QLNN theo quy định của pháp luật. Hoàn thiện pháp luật trong đó có pháp luật về tổ chức và hoạt động thanh tra, kiểm tra với mọi hoạt động QLNN đều chịu sự thanh tra, kiểm tra nhưng công tác thanh tra không được gây khó khăn, phiền hà cho các các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
2. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp dựa trên quan điểm coi hoạt động thanh tra là một bộ phận của hoạt động hành pháp:
Về đổi mới tổ chức và hoạt động thanh tra nhà nước, trước hết phải xác định vị trí của CQTTNN trong tổng thể cơ quan HCNN. Quan điểm trong giới luật học, khoa học quản lý, các nhà quản lý và những người tham gia nghiên cứu về tổ chức và hoạt động thanh tra nhà nước ở nước ta thì thanh tra là một bộ phận của hoạt động hành pháp, CQTTNN nằm trong tổng thể của các cơ quan thực hiện quyền hành pháp hay các cơ quan HCNN. Các cơ quan HCNN thông qua hoạt động thanh tra sẽ góp phần nắm bắt được nhiệm vụ và thực hiện nhiệm vụ của các cơ quan chức năng của mình. Hoạt động thanh tra có đặc điểm mang tính quyền lực nhà nước và tính tập trung cao về thứ bậc hành chính. Cũng theo các quan điểm này, trong QLNN cần phải có thanh tra, kiểm tra các hoạt động hành chính. Điều đó như một tác nhân tất yếu để hạn chế, khắc phục các thiếu khuyết trong cơ quan HCNN. Cùng với đó, công tác thanh tra giữ vị trí quan trọng trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả của BMNN, nhất là giữ vững kỷ cương hành chính. Một điểm nữa đó là cần phải khẳng định rằng, cơ quan thanh tra cùng hoạt động của mình tùy thuộc khối các cơ quan hành chính nhưng hoạt động thanh tra nhà nước phải độc lập với các cơ quan quản lý hành chính. Thanh tra là chức năng thiết yếu của QLNN, là công cụ bảo đảm thực hiện quyền lực nhà nước và kiểm soát quyền lực nhà nước cùng với chức năng giải quyết khiếu nại, tố cáo trên cơ sở tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và tự do của công dân, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ tổ chức. Công tác thanh tra góp phần PCTN và những hành vi vi phạm pháp luật. Tất cả điều này đều phục vụ yêu cầu xây dựng một NNPQ XHCN của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Ngoài ra, công tác thanh tra là công cụ giúp cơ quan QLNN đánh giá đúng thực trạng chấp hành chính sách, pháp luật của cơ quan cấp dưới và các đối tượng quản lý. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập tại Hội đồng Chính phủ tháng 4 năm 1957 đề nghị các Bộ trưởng phải tổ chức cơ quan thanh tra của Bộ mình, nếu đã có cơ quan thanh tra thì phải củng cố để thanh tra hoạt động tốt [52, tr.26]. Quan điểm đó được thể hiện trong Chỉ thị về tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng và Chính phủ, Ban Bí thư năm 1962 nhắc lại lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với lãnh đạo các Bộ, ngành và các cấp về công tác thanh tra, kiểm tra: “Các Bộ, ngành, các cấp nhất định phải có cơ quan kiểm tra của mình, để theo dõi từ đầu, để kịp thời uốn nắn, sửa chữa các sai lầm, thiếu sót có thể xảy ra. Mà cũng vì vậy, cán bộ lãnh đạo nhất định phải trực tiếp chỉ đạo cơ quan thanh tra của mình”. Do đó, đối với công tác QLNN của Bộ, ngành, thanh tra giữ vai trò quan trọng, góp phần PCTN và ngăn ngừa, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật.
Trong chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 theo Quyết định số 2213/QĐ-TTg ngày 08/12/2015 của Thủ tướng Chính phủ, ngành Thanh tra có vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện các chính sách, pháp luật của Nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân và góp phần duy trì trật tự, kỷ cương xã hội. Tuy nhiên, hiệu lực và hiệu quả công tác của ngành trên các lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và PCTN chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao. Một số nguyên nhân được đưa ra do công tác tổ chức bộ máy của CQTTNN thiếu tính hệ thống; cơ chế hoạt động thanh tra còn hạn chế do tổ chức, hoạt động và thẩm quyền chưa phù hợp; đội ngũ cán bộ, công chức thanh tra còn chưa thực sự chuyên nghiệp, trách nhiệm và bản lĩnh nghề nghiệp; vật chất, kỹ thuật cho hoạt động thanh tra chưa đảm bảo và một số nguyên nhân khác. Việc thực thi Hiến pháp đặt ra yêu cầu ngành Thanh tra thực hiện hiệu quả hơn các chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của mình. Trên cơ sở nhìn nhận tầm quan trọng và thiếu sót của ngành Thanh tra, chiến lược phát triển ngành Thanh tra đặt ra quan điểm quán triệt các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác thanh tra, thể chế hóa tinh thần của Hiến pháp và các quy định của pháp luật về tổ chức và hoạt động của BMNN liên quan đến công tác thanh tra; Xây dựng CQTTNN đổi mới từng bước phù hợp với yêu cầu xây dựng NNPQ; Có lộ trình phát triển ngành Thanh tra phù hợp với đổi mới HTCT, CCHC.
Trong hoạt động của cơ quan HCNN nói chung và của Bộ Tư pháp nói riêng, công tác thanh tra là bộ phận hợp thành của công tác lãnh đạo, quản lý, là yếu tố quyết định sự thành công của đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đã ban hành. Công tác thanh tra có vai trò quan trọng trong quá trình thực hiện chức năng QLNN đối với các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của Bộ Tư pháp. Hoạt động thanh tra đã góp phần phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động QLNN; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Bên cạnh những thành tựu đạt được, tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp cần phải theo kịp những yêu cầu ngày càng cao của QLNN, đòi hỏi của thực tế. Công cuộc CCHC, cải cách tư pháp, xây dựng NNPQ XHCN Việt Nam và hội nhập quốc tế hiện nay đang đặt ra nhiều yêu cầu, nhiệm vụ nặng nề cho Bộ, ngành Tư pháp, từ đó đặt ra yêu cầu phải củng cố, kiện toàn, đổi mới về tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra nhằm đảm bảo cho việc QLNN của Bộ, công tác cải cách tư pháp, CCHC được thông suốt, trong sạch, vững mạnh, có hiệu lực, hiệu quả.
3. Đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp theo hướng tinh gọn, phù hợp với pháp luật về tổ chức và hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước và pháp luật thanh tra:
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ XIII, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp đã đề ra Chương trình số 10- Ctr/BCS ngày 21/6/2021 xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng nhằm xác định rõ nội dung, nhiệm vụ chủ yếu nhằm cụ thể hóa định hướng, nhiệm vụ, giải pháp được xác định trong Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Trong các nhóm nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp chủ yếu, một số nhiệm vụ trong tâm liên quan đến công tác thanh tra được Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp đề ra, cụ thể: (1) Đối với nhiệm vụ nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự, theo dõi thi hành án hành chính, tiếp tục giảm án tồn, đồng thời nâng cao tỉ lệ thi hành xong hoàn toàn về việc và về tiền, rút ngắn thi hành án dân sự cần chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nội bộ; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, kiên quyết xử lý những trường hợp sai phạm; (2) Đối với nhiệm vụ tăng cường QLNN trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, tiếp tục phát triển các dịch vụ pháp lý, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống tư pháp, khả năng tiếp cận công lý của người dân, doanh nghiệp cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác QLNN về đấu giá tài sản, trong đó chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra các tổ chức đấu giá tài sản, giám sát việc tuân thủ pháp luật, tuân theo quy tắc đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ đấu giá viên; kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của tổ chức đấu giá tài sản, đấu giá viên và cá nhân, tổ chức có liên quan; (3) Đối với nhiệm vụ tăng cường công tác xây dựng Bộ, ngành, đào tạo, bồi dưỡng, nghiên cứu khoa học pháp lý cần tập trung kiện toàn bộ máy, hoạt động theo các nghị định của Chính phủ. Do đó, công tác thanh tra của Bộ Tư pháp đã được xác định như một thiết chế không thể thiếu, gắn liền với QLNN, phục vụ các nhiệm vụ thắng lợi được Đảng và Chính phủ tin tưởng giao phó.
Cần quan tâm đến vấn đề đó là một số quy định pháp luật về tổ chức và hoạt động và pháp luật chuyên ngành đã có nhiều thay đổi, cụ thể về tổ chức theo
Xu thế toàn cầu hóa, hội nhập toàn diện trong đó có lĩnh vực pháp luật, pháp luật là công cụ, thiết chế để hội nhập với quốc tế. Các vấn đề lớn trong đó có việc thực hiện các công ước, điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ít nhiều tác động đến cơ chế hoạt động, tổ chức lại các cơ quan, BMNN phù hợp, thực tiễn với thế giới. Công tác PCTN, quản trị nhà nước được quốc tế quan tâm đòi hỏi vai trò của CQTTNN phải nghiên cứu, tham mưu người đứng đầu để thực hiện một cách đầy đủ nhất.
Do đó, đổi mới tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp phải dựa trên các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đảm bảo đổi mới theo hướng tinh gọn biên chế và phù hợp với pháp luật về tổ chức và hoạt động của bộ máy HCNN và pháp luật thanh tra. Đảm bảo việc đổi mới phù hợp với chiến lược phát triển của ngành Tư pháp, ngành Thanh tra. Nâng cao trách nhiệm, phẩm chất đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp của công chức thanh tra. Xác định nhiệm vụ trọng tâm của Thanh tra Bộ Tư pháp là giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp QLNN về thanh tra. Tăng cường vai trò quản lý, điều hành của Thanh tra Bộ Tư pháp và huy động sự tham gia của Thanh tra các Sở Tư pháp, các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành và các đơn vị có liên quan thuộc Bộ trong việc thực hiện nhiệm vụ. Mạnh dạn áp dụng các giải pháp mới, đưa vào các nội dung của quản trị tốt để tạo chuyển biến mạnh trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra Bộ Tư pháp. Xây dựng cơ cấu tổ chức của Thanh tra Bộ Tư pháp phù hợp với thực tế và gắn với việc rà soát, sắp xếp hợp lý công chức làm công tác thanh tra.
