Quá trình quân phiệt hoá ở Nhật Bản diễn ra như thế nào?

1. Chủ nghĩa quân phiệt là gì?

Chủ nghĩa quân phiệt là một tư tưởng và hệ thống xã hội tập trung vào việc đề cao quân đội và sức mạnh quân sự. Hệ tư tưởng này thường xuất hiện trong các giai đoạn lịch sử khi quân đội đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng phát triển xã hội. Dưới đây là những đặc trưng của chủ nghĩa quân phiệt:

– Mặc đồng phục và tôn trọng cấp bậc: Việc mặc đồng phục và sự phân biệt rõ ràng về cấp bậc thể hiện sự tuân thủ và tôn trọng đối với cấp trên và thể chế quân đội.

– Tôn vinh các anh hùng và huyền thoại: Huy chương, biểu tượng và các câu chuyện về lòng dũng cảm được đề cao nhằm khuyến khích tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước.

– Sùng bái sức mạnh và quyền lực: Quân đội được coi là tối cao, những người phục vụ trong quân đội thường được đánh giá cao hơn các thành phần khác trong xã hội.

– Khen ngợi bạo lực và chiến tranh: Tinh thần sẵn sàng chiến đấu và coi vũ khí là yếu tố cốt lõi trong bảo vệ và mở rộng lãnh thổ.

– Thể hiện sức mạnh và sự bất khuất: Việc phô trương sức mạnh quân sự được xem là cách để tạo sự tôn trọng và lòng tự hào quốc gia.

Chủ nghĩa quân phiệt thường đi kèm với chính trị độc tài, nơi mà quyền tự do ngôn luận bị hạn chế và quân đội giữ vai trò chủ chốt trong hệ thống quyền lực.

2. Quá trình quân phiệt hoá ở Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh như thế nào?

Trong lịch sử của Nhật Bản, giai đoạn quân phiệt hóa là một thời kỳ quan trọng, đánh dấu sự gia tăng quyền lực của quân đội và những thay đổi trong hệ thống chính trị xã hội. Bắt đầu từ thập kỷ 1880, với triều đình Minh Trị, nước Nhật đã bắt đầu tiến hành việc xây dựng một quân đội mạnh mẽ để thúc đẩy chính sách xâm lược và mở rộng lãnh thổ.

Thập kỷ 1880 là giai đoạn quan trọng khi Nhật Bản định hình chính sách quân phiệt hóa. Quân đội trở thành một công cụ quan trọng để thực hiện các mục tiêu chính trị của nhà nước. Bộ trưởng Bộ Tổng tham mưu Yamagata Aritomo đã trình lên Thiên hoàng Minh Trị một kế hoạch tăng cường quân bị thông qua việc đầu tư nhiều tài chính và nguồn lực khác. Minh Trị đã ủng hộ và thực thi kế hoạch này, cho thấy sự ưu tiên cao đối với quân đội và quyền lực quân sự.

Qua các biện pháp như triệu kiến các Trưởng quan tại các địa phương và ban hành các thánh chỉ, Minh Trị tạo ra một tinh thần tôn thờ quân sự và khích lệ sự tham gia và tận tâm của nhân dân. Chính sách này đã tạo nền tảng cho sự phát triển của chủ nghĩa quân phiệt trong tương lai.

Năm 1889, Đại Nhật Bản Đế quốc Hiến pháp được ban hành, đánh dấu sự chuyển đổi từ chế độ quân chủ chuyên chế sang chế độ quân chủ lập hiến. Mặc dù Thiên hoàng vẫn nắm giữ quyền lực chính trị, nhưng sự hạn chế và kiểm soát từ các quy định trong Hiến pháp đã làm giảm bớt quyền lực tuyệt đối của vị vua. 

Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế và tài nguyên, chính phủ Nhật Bản đã quyết định thúc đẩy chính sách xâm lược và chiến tranh để giải quyết khó khăn. Quân phiệt hóa bộ máy nhà nước đã được thực hiện để thúc đẩy chiến tranh xâm lược và tìm kiếm nguồn tài nguyên và thị trường tiêu thụ. Điều này cũng thể hiện sự tăng cường của quân đội trong quá trình định hình chính trị và kinh tế của quốc gia.

3. Quá trình quân phiệt hoá ở Nhật Bản:

Quá trình quân phiệt hóa tại Nhật Bản diễn ra từ cuối thế kỷ 19 đến những năm 1940, khi quốc gia này từ vị thế một nước đang phát triển đã vươn lên thành một cường quốc quân sự có ảnh hưởng rộng lớn trong khu vực châu Á và toàn cầu. Dưới đây là tóm tắt quá trình này:

– Xây dựng quân đội mạnh (1880-1900): Nhật Bản tập trung hiện đại hóa quân đội để nâng cao sức mạnh quốc gia. Chính phủ đã đầu tư lớn vào việc cải tiến quân đội, áp dụng công nghệ, vũ khí và chiến thuật mới. Cùng với đó, tinh thần quân sự được củng cố, tạo nền tảng cho chủ nghĩa quân phiệt phát triển.

– Chiến tranh Trung-Nhật và mở rộng lãnh thổ (1894-1895): Chiến thắng trong cuộc chiến này giúp Nhật Bản chiếm Đài Loan và bán đảo Triều Tiên, tạo điều kiện để mở rộng tầm ảnh hưởng khu vực.

– Chiến tranh Nga-Nhật(1904-1905): Thắng lợi trước Nga, một cường quốc châu Âu, đã giúp khẳng định vị thế mới của Nhật Bản. Thành công này thúc đẩy lòng tự hào dân tộc và mở đường cho tham vọng mở rộng toàn cầu.

– Thế chiến I và gia tăng quyền lực (1914-1918): Tham gia Thế chiến I cùng phe Đồng Minh, Nhật Bản chiếm các vùng lãnh thổ tại Trung Quốc và Thái Bình Dương, củng cố vị thế trong khu vực.

– Thập kỷ 1920-1930 và sự phát triển chủ nghĩa quân phiệt: Sự trỗi dậy của phe quân phiệt trong xã hội và quân đội Nhật Bản tăng mạnh do thất vọng với kết quả Hội nghị Versailles năm 1919, nơi Nhật Bản không được công nhận như một cường quốc, cùng với tình hình kinh tế khó khăn.

– Chiến tranh Trung-Nhật và Thế chiến II (1937-1945): Cuộc chiến tranh với Trung Quốc bắt đầu từ năm 1937, trở thành tiền đề cho việc Nhật Bản bước vào Thế chiến II khi tấn công Pearl Harbor năm 1941. Cuộc chiến mở rộng lãnh thổ và củng cố quyền lực quân sự của Nhật Bản.

– Kết thúc Thế chiến II và hậu quả (1945-1947): Thất bại trong Thế chiến II buộc Nhật Bản giải thể quân đội và tái cấu trúc hệ thống chính trị xã hội. Hiến pháp năm 1947 khẳng định việc từ bỏ quyền lực quân sự, thiết lập chế độ dân chủ và giới hạn vai trò quân sự trong chính trị.

Tóm lại, Nhật Bản đã trải qua một quá trình quân phiệt hóa kéo dài với việc xây dựng quân đội hùng mạnh, mở rộng lãnh thổ qua chiến tranh và gia tăng quyền lực quân sự trong chính trị. Quá trình này có ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử Nhật Bản và khu vực châu Á cũng như thế giới.

4. Đặc điểm của quá trình quân phiệt hóa: 

– Kết hợp chủ nghĩa quân phiệt và chiến tranh xâm lược: Quá trình quân phiệt hóa ở Nhật Bản không chỉ dừng lại ở việc xây dựng một quân đội mạnh mẽ, mà còn đi kèm với chiến tranh xâm lược và mở rộng lãnh thổ. Chủ nghĩa quân phiệt được sử dụng để tạo ra sự ủng hộ trong xã hội cho việc tham gia và chủ trương chiến tranh.

– Thời gian kéo dài trong thập niên 30: Quá trình quân phiệt hóa ở Nhật Bản kéo dài trong thập niên 1930, với mức độ gia tăng đáng kể trong việc tăng cường quyền lực quân sự và sự ưu tiên cao đối với quân đội trong quyết định chính trị.

– Song song với quá trình quân phiệt hóa, Nhật Bản đẩy mạnh chiến tranh xâm lược thuộc địa.

5. Hậu quả của Quá trình quân phiệt hoá ở Nhật Bản:

– Thất bại trong Thế chiến II và chi phí nặng nề: Hậu quả chính của quá trình quân phiệt hóa là sự thất bại của Nhật Bản trong Thế chiến II. Việc tham gia vào các cuộc chiến tranh xâm lược và chiến đấu trên nhiều mặt trận đã đặt nước Nhật vào tình trạng kinh tế và tài chính khó khăn, khiến hàng triệu người dân và binh sĩ thiệt mạng.

– Mất lãnh thổ và sự đổi mới sau chiến tranh: Sau khi thua cuộc, Nhật Bản phải từ bỏ các vùng lãnh thổ đã chiếm đóng và trải qua một quá trình đổi mới đầy khó khăn. Cả nước bị thiệt hại nặng nề, và quốc gia phải đối mặt với quá trình tái thiết hậu chiến.

– Hậu quả đối với chính trị và xã hội: Quá trình quân phiệt hóa đã để lại dấu ấn sâu sắc trong chính trị và xã hội Nhật Bản. Chủ nghĩa quân phiệt đã làm gia tăng quyền lực của quân đội và hạn chế quyền dân chủ, dẫn đến một hệ thống độc tài quân chủ. Sau chiến tranh, Nhật Bản phải thực hiện một quá trình đổi mới chính trị để khắc phục những hậu quả này.