Phong cách mang đến các nét riêng biệt của mỗi con người, sự vật khác nhau. Trong phong cách nghệ thuật, làm nên sự độc đáo của các tác phẩm thể hiện. Các nhà văn, nhà thơ đều có cách triển khai ý tứ, quan điểm khác nhau trong tác phẩm của họ.
Mục lục bài viết
- 1 1. Phong cách nghệ thuật là gì?
- 2 2. Biểu hiện của phong cách nghệ thuật:
- 3 3. Một số phong cách nghệ thuật?
- 3.1 3.1. Phong cách thể hiện cách nhìn của nhà văn trước cuộc đời:
- 3.2 3.2. Phong cách riêng nhưng có liên hệ mật thiết với hệ thống chung các phong cách của một thời đại văn học:
- 3.3 3.3. Phong cách sáng tác chịu ảnh hưởng của những phương diện tinh thần khác nhau. Đồng thời, nó cũng mang dấu ấn của dân tộc và thời đại:
1. Phong cách nghệ thuật là gì?
Nghệ thuật mang đến sự thể hiện với các cá tính riêng của từng tác giả. Mỗi người cho thấy một cách nhìn nhận, đánh giá hay nhận định về sự vật, thế giới xung quanh. Vì vậy nó đòi hỏi ở mỗi người sáng tác đều phải có những phong cách nổi bật, có “chất” riêng. Từ đó làm nên tên tuổi cũng như đặc trưng trong phong cách của họ.
Phong cách nghệ thuật là cơ sở tạo hiệu ứng cho tác phẩm. Giúp thu hút người đọc, tìm và quan tâm nhiều hơn về tác phẩm. Giúp ta nhận định tác phẩm với đặc trưng của văn chương nghệ thuật, đó chính là sự độc đáo. Làm nên tên tuổi tác giả, thể hiện phần tính cách hay phong cách trong sáng tác của họ.
Các phong cách nghệ thuật cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều từ cuộc sống. Có thể thông qua các giá trị lịch sử, qua cách nhìn đời, nhìn người. Quan điểm của mỗi người là khác nhau khi đánh giá cùng một sự vật. Cho nên các phong cách nghệ thuật cũng mang đến nét riêng không trộn lẫn.
Tính chất độc đáo thể hiện trong phong cách nghệ thuật:
Chính sự độc đáo sẽ tạo nên phong cách nghệ thuật cho mỗi người. Ở mỗi tác giả, ta có thể thấy được các dấu ấn riêng của họ. Bên cạnh các đặc điểm chung trong lối văn chương, lối tư duy và nhìn nhận của họ về cuộc sống. Một khi tác giả sáng tác văn học tạo được dấu ấn riêng biệt, độc đáo, họ có thể mang đến nét riêng trong quá trình nhận thức và phản ánh giá trị chân thực của cuộc sống.
Khi phân tích các tác phẩm, ta đều có thể bắt gặp nét đặc trưng trong thơ văn của một tác giả. Biểu hiện rõ được sự độc đáo thông qua các phương diện nội dung và hình ảnh của từng tác phẩm. Nhằm phác họa đối tượng bằng cách nhìn nhận và đánh giá trong góc nhìn sinh động, toàn diện. Nhà văn đó sẽ được gọi là nhà văn có phong cách nghệ thuật mang dấu ấn riêng.
2. Biểu hiện của phong cách nghệ thuật:
Trên thực tế, phong cách nghệ thuật của một người tác giả sẽ được thể hiện qua những góc cạnh sau:
– Cách nhìn nhận, khám phá cuộc sống độc đáo:
Trong cùng một hiện thực đất nước, cách nhìn nhận và phản ánh thực tế của các nhà văn lại khác nhau. Bằng cách nhìn tích cực, tiêu cực, với các tầng lớp và giai cấp khác nhau trong chế độ. Cùng một chủ đề nhưng cách tiếp cận và khai thác của mỗi nhà văn lại không giống nhau. Từ đó mang đến các tác phẩm được đánh giá với giá trị và ý nghĩa nhất định.
Ví dụ như cùng là nhà văn hiện thực, nhưng:
+ Ngô Tất Tố lại dành sự quan tâm đến số phận của những người phụ nữ trong xã hội.
+ Nguyễn Công Hoan lại vạch trần bản chất những trò lố nực cười.
+ Nam Cao thì ông lại miêu tả nỗi bi kịch của người trí thức trong xã hội cũ.
Các nội dung và chủ đề lựa chọn khác nhau ở các khía cạnh khai thác của tác giả. Từ đó cho người đọc cái nhìn đa chiều và toàn diện đối với thực tế giai cấp và xã hội thời bấy giờ.
– Giọng điệu độc đáo:
Giọng văn cũng làm nên dấu ấn riêng của tác giả. Nhắc đến Nam Cao là ấn tượng ngay với giọng điệu triết lý. Vũ Trọng Phụng với giọng điệu có vẻ trào phúng. Nguyễn Tuân có giọng điệu ngông và tài tử rất đặc trưng. Từ đó mà tạo nên các độc đáo trong chủ đề và cách tiếp cận, triển khai đề tài. Cũng như tạo được các ấn tượng riêng trong lòng người đọc.
Giọng văn là thứ dễ ngấm và dễ thấm nhất đối với độc giả. Mức độ và hiệu quả truyền tải cũng được hình thành dựa trên sự lôi cuốn, dễ hiểu của giọng văn. Giúp nhà văn ghi dấu ấn trong lòng người đọc qua từng tác phẩm. Tạo nên các nhận định và quan điểm sâu sắc hơn.
– Nghệ thuật độc đáo:
Nghệ thuật được thể hiện trong lời văn, qua các từ ngữ và phương thức biểu đạt. Sử dụng ngôn từ, xây dựng kết cấu, nghệ thuật xây dựng và phân tích tâm lý nhân vật,… Mang đến các giá trị phân tích tác phẩm. Qua đó mà có thể thấy được sự thể hiện sự tài hoa của tác giả.
Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Tuân được ca ngợi như bậc thầy của ngôn từ. Hoài Thanh được nhắc đến như là nhà phê bình văn học chính xác và sâu sắc nhất. Khi mỗi tác giả đều cho thấy năng lực, chất riêng và tính nghệ sĩ của mình.
Phong cách nghệ thuật ở một nhà văn sẽ được định hình bởi nhiều yếu tố khác nhau. Trong các trải nghiệm và tính cách, phong cách hình thành từ thực tiễn đời sống. Bao gồm cả những yếu tố khách quan của thời đại và tầm nhìn dân tộc của tác giả. Khi nhìn nhận các tác phẩm trong ý nghĩa và tinh thần lớn hơn của dân tộc.
Việc hiểu được phong cách nghệ thuật của mỗi nhà văn sẽ giúp cho người đọc tìm được cách tiếp cận tốt hơn với những tác phẩm của họ. Khai thác và phân tích hiệu quả nhất các ý nghĩa và thông điệp truyền tải.
3. Một số phong cách nghệ thuật?
3.1. Phong cách thể hiện cách nhìn của nhà văn trước cuộc đời:
Phong cách nghệ thuật phải mang đến các cảm nhận riêng biệt, thuyết phục. Không đơn thuần chỉ là những nét lặp đi lặp lại thành quen thuộc của nhà văn. Sự mới mẻ và sáng tạo phải được thể hiện trong giá trị của các tác phẩm. Đó phải là sự lặp lại một cách hệ thống, thống nhất cách cảm nhận độc đáo về thế giới. Mang đến tư duy và cái nhìn riêng, độc đáo. Cũng như truyền tải qua hệ thống bút pháp nghệ thuật phù hợp với cách cảm nhận ấy.
Cho nên mỗi nhà văn lại có cảm nhận và truyền tải các cảm xúc khác nhau. Không phải bất kỳ nhà văn nào cũng có phong cách, tạo được phong cách. Các phong cách hình thành và thể hiện cũng có sự đối lập và khác biệt nhất định.
Phong cách thường được tạo nên bởi một cây bút sâu sắc trên nhiều phương diện. Từ các nhìn nhận về thế giới quan, nhân sinh quan, vốn sống, kinh nghiệm,… Đúc rút thành các cảm nhận và truyền tải qua tài năng về nghệ thuật và có bản lĩnh.
Cái nét riêng thể hiện nổi bật, có giá trị và nhất quán trong hầu hết các tác phẩm. Mang đến nét riêng trong cảm nhận, hay chủ đề, đối tượng bắt gặp trong thơ. Lặp đi lặp lại làm cho người đọc nhận ra sự khác biệt với tác phẩm của các nhà văn khác. Mỗi nhà văn lại thể hiện tính cách, nội dung khai thác riêng bên cạnh những nét tương đồng lựa chọn.
Chẳng hạn, giữa Nguyễn Công Hoan và Nam Cao, Xuân Diệu và Chế Lan Viên, Nguyễn Tuân và Nguyễn Minh Châu,…
3.2. Phong cách riêng nhưng có liên hệ mật thiết với hệ thống chung các phong cách của một thời đại văn học:
Trong phong cách của nhà văn, ta thấy được nét riêng biệt trong cảm nhận. Nhưng đều toát lên các nhìn nhận trong cùng một chế độ, giai đoạn. Từ đó mang đến đặc điểm chung trong phong trào thơ của cả một giai đoạn.
Ví dụ: Phong cách của các nhà thơ Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên… Mỗi nhà thơ lại cho thấy nét riêng biệt trong lối viết và nhìn nhận về cuộc sống. Nhưng dưới ảnh hưởng của thời đại, trước cách mạng tháng Tám. Phong cách của các nhà thơ này đều mang đến sự lãng mạn của trào lưu Thơ mới lãng mạn Việt Nam 1932 – 1945. Đó là cái nhìn nhận phá cách, thoát ra khỏi hệ thống cũ để truyền tải thông điệp mới trong thơ văn.
Đồng thời, phong cách nghệ thuật chỉ có giá trị khi nó thực sự cống hiến cho sự tồn tại và phát triển phong phú, đa dạng của văn học dân tộc nói chung. Mang đến giá trị tình cảm, cảm xúc, truyền tải các thông điệp mới mẻ, độc đáo.
3.3. Phong cách sáng tác chịu ảnh hưởng của những phương diện tinh thần khác nhau. Đồng thời, nó cũng mang dấu ấn của dân tộc và thời đại:
Phong cách sáng tác chịu ảnh hưởng của những phương diện tinh thần khác nhau. Như tâm lý, khí chất, cá tính của người sáng tác. Từ đó mà nét riêng được khai thác trong tinh thần chung. Làm nên các tác phẩm với đề tài không mới, nhưng nội dung và cách viết lại mang nhiều giá trị. Đồng thời, nó cũng mang dấu ấn của dân tộc và thời đại. Tạo nên giá trị cao cho quan điểm được công nhận, tư duy của một chế độ.
Mỗi một thời đại lịch sử và thời đại văn học tương ứng có thể tạo ra những phong cách sáng tác mang đặc trưng riêng. Gắn liền với các yêu cầu cũng như sự tiếp thu giá trị trong giai đoạn ấy:
+ Chẳng hạn phong cách Hồ Xuân Hương được sáng tác trong thời Trung đại. Với bối cảnh đất nước bấy giờ còn nặng nề ý thức hệ phong kiến, các quan điểm được xem là cổ hủ. Văn học chịu ảnh hưởng sâu sắc của quan điểm phi ngã. Người đọc bấy giờ thấy đồng cảm với ý thơ, và cảm nhận trong chế độ mình.
+ Phong cách Nguyễn Tuân gắn liền với giai đoạn trong thời Pháp thuộc. Thể hiện đặc trưng phát triển một khuynh hướng văn học – văn học lãng mạn. Bộc lộ đầy đủ, sâu sắc cái tôi nghệ sĩ tài hoa, phóng khoáng,… Gắn với thời đại, các phong cách cũng được hình thành có liên hệ nhất định với hiện thực. Nhờ vậy mà ở mỗi giai đoạn trong lịch sử dân tộc, ta lại tìm thấy các nhà thơ tiêu biểu, đặc trưng.
