Bài thơ "Bạn đến chơi nhà" được coi là một trong những tác phẩm thành công nhất của nhà thơ Nguyễn Khuyến, và đồng thời là bài thơ đại diện cho thể loại thơ Nôm Đường luật Việt Nam. Mời các bạn cùng đón đọc bài viết sau đây!
Mục lục bài viết
1. Dàn ý bài cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà:
1. Mở bài
Bài thơ này của Nguyễn Khuyến viết cho Dương Khuê trước khi ông qua đời.
Thể hiện tình cảm bạn bè lâu dài và bền chặt.
2. Thân bài Câu đầu: “Đã bấy lâu nay bác tới nhà”
Khoảng thời gian lâu bạn mới đến chơi nhà tôi.
Lời xưng hô thân thiết: bác – tôi.
Thể hiện một tình bạn thắm thiết.
6 câu sau:
Hoàn cảnh tiếp đón bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến
Trắc trở không gian: chợ xa nhà, trẻ thì không có ở nhà để sai khiến.
Không mua được những thứ thịnh soạn để đãi bạn.
Cây nhà lá vườn: cá quá nhưng ao lại quá sâu; gà thì lại khó bắt.
Không thể đãi bạn cơm gà cá gỡ.
Rau: cà mới ra nụ; bầu non; mướp chưa ra quả.
Mắm muối rau cà cũng không thể đáp ứng.
Đẩy xuống tột cùng khi: miếng trầu là đầu câu chuyện cũng chẳng có.
Không có cả thứ tối thiểu để đãi bạn. Nguyễn Khuyến đưa ra hàng loạt cái “không” để khẳng định tình bạn phi vật chất tầm thường. Hàm ý cho tình bạn vượt qua được những khó khăn trắc trở.
Câu cuối
Bác đến chơi đây ta với ta.
“Ta” – tác giả; bạn; cả hai.
Tình bạn thắm thiết, tuy hai là một.
Tri âm tri kỉ, đồng điệu.
3. Kết bài
Nội dung: Tình bạn vô tư, tình nghĩa, đích thực.
Nghệ thuật: Dựng lên tình huống khó xử; giọng thơ hóm hỉnh; thể thơ thất ngôn bát cú đường luật; nghệ thuật lặp lại tinh tế.
2. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà ngắn nhất:
Từng câu từ trong bài thơ được Nguyễn Khuyến viết một cách mượt mà và thanh cao, mang đậm chất nhân văn và tình yêu thương. Từng lời thơ vẽ nên một bức tranh tươi sáng về một cuộc gặp gỡ đầy cảm xúc giữa tác giả và người bạn thân trong quá khứ, và giờ đây gặp lại nhau tại một ngôi làng yên bình. Bài thơ mang đến sự gắn kết và gắn bó mạnh mẽ, thể hiện tình cảm chân thành và sự đoàn kết của con người.
Tác giả mở đầu bài thơ bằng một câu thơ vui tươi, như một lời chào mừng, làm nổi bật tất cả các tình huống và cảm xúc trong bài thơ. Sự gặp lại người bạn cũ sau bao năm xa cách khiến tâm trạng của tác giả trở nên xúc động và bồi hồi, đặc biệt là khi gặp nhau tại quê hương thân thương. Sự xuất hiện của người bạn trong bài thơ không chỉ mang đến niềm vui và sự trân trọng, mà còn đối mặt với những khó khăn và trở ngại trong cuộc sống: xa lánh nhau trong thời gian dài, đường xa chợ cách xa, ao sâu khó bắt cá… Tuy nhiên, dù ở trong hoàn cảnh khó khăn, lời thơ vẫn toát lên sự vui tươi, trong sáng và tình cảm hiếu khách của chủ nhà trước một vị khách quý.
Mặc dù thiếu những điều kiện cơ bản để tiếp đón khách như một miếng trầu, câu cuối cùng của bài thơ lại mang đến một sự bất ngờ, thú vị và chứa đựng những cảm xúc dạt dào, khó tả. Tình bạn ấy vượt lên trên cả những nghi lễ thông thường, chỉ với ba từ đơn giản: “ta với ta”. Đó là tâm điểm, trọng tâm của bài thơ, thể hiện tình cảm bạn bè chân thành, thanh tao và trong sáng. Đằng sau những câu từ giản dị đó là hai trái tim chân chất, nhẹ nhàng và vui vẻ hướng về nhau. Tình cảm chính là điều mà tác giả mong đợi và khao khát nhất, và chỉ mình nó cũng đủ để làm ấm lòng trong một buổi trò chuyện, gặp mặt.
Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc, mà còn là một lời nhắn nhủ về tình cảm và lòng hiếu khách. Nó là một điều tuyệt vời khi con người có thể sống bằng tình cảm và kết nối với nhau qua trái tim, vượt qua mọi trở ngại và khó khăn. Bài thơ này đã làm nên một câu chuyện đẹp về tình bạn và tình người, gửi gắm những giá trị nhân văn sâu sắc và ý nghĩa sâu xa.
3. Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà hay nhất:
3.1. Mẫu số 1:
Nguyễn Khuyến, một nhà thơ tài năng của văn học trung đại, được gọi là Tam Nguyên Yên đổ. Phong cách thơ hóm hỉnh và ý nghĩa sâu sắc. Bài thơ Bạn đến chơi nhà là một ví dụ tiêu biểu cho tâm hồn của Nguyễn Khuyến. Tám câu giản dị nhưng ý nghĩa sâu sắc. Bài thơ Bạn đến chơi nhà được viết theo thể thơ Thất ngôn bát cú đường luật, với cấu trúc đề, thực, luận, kết. Nhưng bài thơ lại giống như một câu chuyện tự bạch của tác giả dành cho bạn thân nhất của mình – Dương Khuê.
Gặp lại bạn thân trong lòng vui sướng không tả nổi.
Đã bấy lâu nay Bác đến nhà
“Đã bấy lâu nay” ám chỉ một khoảng thời gian dài đáng kể mà hai người không có cơ hội gặp nhau, điều này cũng thể hiện sự nhớ nhung thiết tha của tác giả dành cho người bạn xưa. Tác giả có lẽ đã trông ngóng và đếm từng giờ, từng phút, từng ngày để mong được gặp lại bạn. Câu thơ cũng thu hút sự chú ý với cách xưng hô thú vị: “bác – tôi”, một cách xưng hô thân mật và gần gũi. Câu thơ ngắn gọn không chỉ tạo ra hình ảnh của cuộc họp mặt mà còn cho thấy tình bạn chặt chẽ và sâu sắc của tác giả, cùng với niềm vui tràn đầy khi sau bao ngày chờ đợi, cuối cùng đã được gặp lại người bạn thân thiết.
Một tình bạn quý giá như vậy không thể không được đón tiếp cách mỹ mãn và đặc biệt. Tuy nhiên, Nguyễn Khuyến lại thể hiện sự hóm hỉnh và vui vẻ đến mức khó tưởng. Sự hóm hỉnh đó được biểu đạt một cách chân thành và đáng yêu, mang đến một bầu không khí vui tươi và thoải mái:
“Trẻ thời đi vắng chợ thời xa”
Tôi muốn mua những món ăn mĩ vĩ để tiếp bạn ấy tại nhà, nhưng không thể đi chợ vì nhà xa chợ và tôi tuổi già không thể đi chợ. Vậy nên, chúng ta sẽ tận dụng những món ăn có sẵn tại nhà. Nguyễn Khuyến cũng lúng túng vì vấn đề này.
“Ao sâu nước cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà”
Ở chợ, không thể mua đủ đồ ngon để mời bạn. Ở nhà, cũng không khả quan hơn: ao quá sâu không bắt được cá, vườn rộng nhưng gà quá ít, như chúng ta không thể bắt được một con gà làm thịt ngay bây giờ. Không có đầy đủ mâm cỗ, không thể mời bạn ăn cơm gà cá. Vậy nhà thơ sẽ dùng gì để mời bạn?
“Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”
Không chỉ có việc không có rượu không thịt, mà thậm chí cả rau dưa lá vườn cũng không thể được sử dụng để tiếp khách vì những lý do khách quan: cải chưa ra hoa; cá mới chớm nụ; bầu còn non mà mướp lại chưa đạt được quả… Sự thiếu thốn đã được tác giả đẩy đến mức tột cùng, từ những món cao cấp đến những món đơn giản đều không đủ để đón tiếp những người quý khách thân thiết.
Và điểm đặc biệt nhất là khi:
“Đầu trò tiếp khách, trầu không có”
Nhân gian xưa có câu: “Miếng trầu là đầu câu chuyện”. Miếng trầu là sự bắt đầu, lời chào thân thiện, là điều tối thiểu để tiếp khách, nhưng nhà thờ Nguyễn Khuyến không có đủ để mời bạn. Có lẽ nhà thơ đang diễn đạt tình cảnh nghèo khó của mình, đang than vãn. Không, chắc không phải vậy. Nguyễn Khuyến có sự sâu sắc và ý nghĩa. Nhà thơ không thiếu vật chất, nhà ông có thức ăn, nhưng vì điều kiện không thể tiếp khách. “Không” được nhắc lại trong mỗi câu thơ để nhấn mạnh tình cảnh thiếu thốn và tình bạn cao cả của Nguyễn Khuyến – Dương Khuê. Đó là tình bạn phi vật chất, vượt qua lợi ích tầm thường. Tình bạn đó vượt qua khó khăn, vất vả để tồn tại qua thời gian.
Cuối cùng, nhà thơ kết thúc bằng một trái tim đầy cảm xúc:
“Bác đến chơi đây ta với ta”
Trong bài thơ này, từ “Bác” được lặp lại một lần nữa, như một cách để thể hiện một tình cảm yêu quý và kính trọng mà chúng ta dành cho nhau suốt cả câu thơ. Tôi muốn bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến bạn đã vượt qua hàng ngàn dặm xa để đến thăm tôi, và cảm ơn bạn đã không bỏ tôi mặc dù có những khó khăn. Những từ “ta với ta” thể hiện sự thống nhất và sự đồng điệu giữa tâm hồn của nhà thơ và người bạn, mặc dù chúng ta là hai người riêng biệt nhưng tình cảm của chúng ta lại rất thắm thiết và gần gũi. Dù không có mâm cỗ đầy đủ, không có những món ăn sang trọng hay những trầu cau trang trọng, nhưng tôi và bạn của tôi vẫn thích thú trò chuyện cùng nhau, chia sẻ tâm tư và hiểu nhau. Hai chữ “ta” đã làm cho cả bài thơ trở nên sáng sủa hơn, và nó gợi lên một ý nghĩa toàn diện và trọn vẹn về tình bạn. Điều đó chắc chắn chỉ có thể là một tình bạn thân thiết và bền chặt suốt đời, một tình bạn quý giá vô cùng và đáng trân trọng.
Bài thơ này được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú cổ đường với âm điệu và luật chữ, và được niêm luật một cách chặt chẽ và tinh tế. Tuy vậy, điều này không làm mất đi sự thảnh thơi và hài hước của tinh thần dân tộc của nhà thơ Nguyễn Khuyến. Nhờ sự kết hợp với nghệ thuật lặp từ tinh tế và uyển chuyển, nhà thơ đã tài tình xây dựng một tình huống khó xử để thử thách tình bạn, đồng thời tạo ra một sự đối lập thú vị. Qua đó, tác giả đã truyền tải một thông điệp ý nghĩa về tình bạn tự do, chân thành và chân thực, một tình bạn mà chúng ta cần trân trọng và gìn giữ suốt đời.
3.2. Mẫu số 2:
Nguyễn Khuyến là một nhà thơ vô cùng đáng ngưỡng mộ và được biết đến với những bài thơ đẹp tuyệt vời. Các tác phẩm của ông luôn mang trong mình những nét mộc mạc, lối suy nghĩ đơn giản nhưng lại chứa đựng những tình cảm thiết tha và lòng trắc ẩn sâu xa về tình yêu thương và sự hi sinh vì mọi người. Từng bài thơ của ông là một cuộc hành trình tâm hồn, một cách diễn đạt tình cảm ngọt ngào và chân thành.
Đặc biệt, Nguyễn Khuyến đã sáng tác những bài thơ tuyệt vời để tôn vinh tình bạn thân thiết của mình. Những lời tâm tình chân thành trong những tác phẩm của ông thể hiện một tình bạn trong sáng, hết lòng vì nhau mà không có điều gì có thể ngăn cách. Một trong những bài thơ đáng chú ý nhất về tình bạn đó chính là “bạn đến chơi nhà”. Bài thơ này là một minh chứng rõ ràng cho sự đẹp đẽ và ý nghĩa sâu sắc của tình bạn thân thiết.
Với cách viết tinh tế và sắc sảo, Nguyễn Khuyến đã tạo ra những bài thơ đầy cảm xúc và tình cảm, làm xao lạc lòng người đọc và để lại những ấn tượng sâu sắc. Các tác phẩm của ông là những câu chuyện đầy cảm hứng và ý nghĩa, mang đến cho chúng ta những giây phút trầm tư và suy ngẫm về cuộc sống và tình yêu thương.
Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Mở đầu bài thơ như một lời tâm tình của tác giả, cũng như một lời nói thân mật của một người bạn dành cho tri kỉ của mình:
Trẻ thời đi vắng chợ thời xa
Ao sâu, sóng cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Cả sáu câu tiếp theo, tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật để liệt kê ra hàng loạt những khó khăn hiện tại của mình. Mặc dù cũng có những sự phóng đại ở đó, nhưng chúng ta không thể phủ nhận được rằng trong hoàn cảnh ấy, gia đình của nhà thơ thực sự không có gì “ra trò” để đãi khách.
Lúc người bạn tới chơi, trong gia đình lúc này chẳng có ai ngoài nhà thơ nghèo cả. Tất cả người trẻ đã đi ra ngoài rồi, không còn ai để nhờ mua đồ tiếp khách được nữa. Có cái chợ là nơi mua bán tất cả những đồ cần thiết thì lại quá xa, khiến cho chủ nhà không biết phải làm như thế nào hết. Bạn có thể tưởng tượng được sự bối rối và khó khăn mà gia đình nhà thơ đang gặp phải.
Người chủ nhà ấy đã nghĩ ngay tới việc xem trong gia đình mình còn có gì có thể làm để chiêu đãi khách hay không. Không có những đồ đắt giá ở ngoài thì mình sẽ làm cho khách những đồ từ chính cây nhà lá vườn cũng được. Nhưng thật đáng tiếc, tác giả lại vô cùng thất vọng bởi ở nhà cũng chẳng có gì khả thi để dùng được. Hai người già thì sao có thể bắt cá giữa những đợt sóng lớn hay bắt gà ở trong khoảng vườn rất rộng được đây. Ngay cả những món rau dân dã cũng không có sẵn ở trong vườn. Hàng loạt những dẫn chứng của tác giả như lời than trách “cải chửa ra cây”, “cà mới nụ”, “bầu vừa rụng rốn”, “mướp đương hoa”,… đã cho thấy rõ rằng người chủ nhà đã suy nghĩ và cân nhắc từng khía cạnh, từ những thứ cao sang cho tới những thứ gần gũi và bình dị đối với món ăn thường ngày của mỗi người. Tuy nhiên, dù có nỗ lực đến mức nào, vẫn không đủ để dành cho bạn.
Cuối cùng, ngay cả tới miếng trầu được mệnh danh là “đầu câu chuyện” cũng chẳng có để đưa cho bạn mình – những thứ vốn được coi là những thứ cơ bản nhất trong những cuộc gặp mặt. Thế nhưng, cho dù có rất nhiều lí do đi chăng nữa thì câu thơ cuối cùng, tất cả lại như được vỡ òa trong cảm xúc và trở thành linh hồn của cả bài thơ. Điều này cho thấy sự tâm huyết và sự chân thành của tác giả trong việc thể hiện cảm xúc và ý nghĩa của bài thơ.
Trong bối cảnh hiện tại, câu chuyện này cũng có thể được hiểu như một thông điệp đối với chúng ta. Nó nhắc nhở chúng ta về sự quan tâm và chia sẻ với những người xung quanh, đặc biệt là trong những thời gian khó khăn. Dù cho có ít tài nguyên và khó khăn, chúng ta vẫn có thể tìm cách thể hiện lòng mến khách và tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ. Điều quan trọng là tinh thần và trái tim chân thành của chúng ta.
Hơn nữa, câu chuyện cũng cho chúng ta thấy rằng những điều giản dị và bình dị như cây nhà lá vườn hay miếng trầu cũng có thể mang lại niềm vui và ý nghĩa sâu sắc. Chúng không chỉ là những vật dụng vô tri vô giác, mà còn là biểu tượng của sự chân thành và lòng trắc ẩn của con người. Đôi khi, chỉ cần một chút sáng tạo và tình yêu thương, chúng ta có thể biến những điều đơn giản nhất trở thành những khoảnh khắc đáng nhớ và đầy ý nghĩa trong cuộc sống.
Với tình cảm và tâm huyết được thể hiện trong bài thơ, tác giả đã truyền đạt một thông điệp sâu sắc về tình yêu thương và lòng chân thành. Bài thơ khơi gợi sự suy ngẫm về giá trị của những điều giản dị và những khoảnh khắc chia sẻ trong cuộc sống. Đồng thời, nó cũng là lời nhắn nhủ để chúng ta không quên trân trọng những điều đơn giản nhưng ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Bác đến chơi đây ta với ta
Tất cả những thứ vật chất, mặc dù trước đây có ý nghĩa quan trọng, nhưng hiện tại đã không còn đáng kể nữa. Chúng ta đã nhận thức rằng chỉ cần có tấm lòng chân thành và sự chân thành, chúng ta có thể xây dựng một mối quan hệ đáng quý. Đã không còn sự phân chia giữa tác giả và người tri kỉ, mà ta trở thành một thể, một cộng đồng “ta với ta”. Điều này thể hiện sự quý giá nhất trong mối quan hệ giữa con người và con người.
Qua bài thơ trên, chúng ta có thể cảm nhận một cách sâu sắc về tình bạn của nhà thơ Nguyễn Khuyến và người bạn của ông. Đó là một tình bạn không chỉ dựa trên vật chất, mà còn dựa trên sự chân thành và lòng thành thật trong cách đối xử với nhau. Điều này làm nổi bật một giá trị đáng quý và một bài học quan trọng trong các mối quan hệ của chúng ta.
Chúng ta cần trân trọng và học tập từ tình bạn đích thực như thế này. Đôi khi, chúng ta dễ bị cuốn vào vật chất và hiện thực đời sống hàng ngày, nhưng bài học từ bài thơ này nhắc nhở chúng ta rằng tình bạn thực sự có thể hiện thực và tồn tại trong thế giới hiện tại. Chỉ cần có lòng chân thành và sự tôn trọng, chúng ta có thể xây dựng những mối quan hệ đáng quý, phát triển sự tương trợ và sẻ chia trong cuộc sống.
Hãy để những từ văn trong bài thơ này ở trong trái tim chúng ta, để chúng ta luôn nhớ rằng tình bạn thực sự là điều quan trọng nhất, và nó không phụ thuộc vào những thứ vật chất. Hãy trân trọng những mối quan hệ chân thành và tinh thần tương trợ trong cuộc sống của chúng ta, vì đó là những điều thực sự có giá trị và đáng để học tập.