Xóa án tích trước thời hạn, rút ngắn thời gian xóa án tích

1. Xóa án tích trước thời hạn, rút ngắn thời gian xóa án tích là gì?

Xóa án tích trước thời hạn là trường hợp xóa án tích đặc biệt. Căn cứ theo quy định tại Điều 72 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017 có quy định về vấn đề xóa án tích trong trường hợp đặc biệt. Theo đó: Trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ ràng, đã có nhiều thành tích lập công, được cơ quan hoặc tổ chức nơi người đó công tác, làm việc hoặc được chính quyền địa phương nơi người đó cư trú (thường trú hoặc tạm trú) đề nghị thì cơ quan có thẩm quyền đó là Tòa án sẽ ra quyết định về việc xóa án tích nếu người đó đã đảm bảo được ít nhất một phần ba (1/3) thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 70, khoản 2 Điều 71 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017.

Theo đó, thời hạn được quy định cụ thể tại khoản 2 Điều 70 và khoản 2 Điều 71 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017 như sau:

(1) Đương nhiên được xóa án tích: Người bị kết án đương nhiên được xóa án tích nếu từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, cá nhân đó đã chấp hành xong đầy đủ các hình phạt bổ sung vào các quyết định khác của bản án, đồng thời không thực hiện hành vi phạm tội mới trong khoảng thời gian như sau:

• 01 năm trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ, phạt tù tuy nhiên được hưởng án treo;

• 02 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt tù lên đến 05 năm;

• 03 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

• 05 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình tuy nhiên đã được giảm án.

Đồng thời, trong trường hợp cá nhân bị kết án đang trong thời gian chấp hành hình phạt bổ sung đó là hình phạt quản chế, cấm cư trú, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc cấm làm công việc trong một khoảng thời gian nhất định, tước một số quyền công dân tuy nhiên thời hạn phải chấp hành dài hơn so với quy định tại điểm a, điểm b và điểm c khoản 2 Điều 70 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017 thì thời hạn đương nhiên được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm cá nhân đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

(2) Xóa án tích theo quyết định của Tòa án: Người bị kết án được cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Tòa án ra quyết định xóa án tích trong trường hợp từ khi chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo trên thực tế, cá nhân đó đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án và đồng thời không thực hiện hành vi phạm tội mới trong khoảng thời hạn như sau:

• 03 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 05 năm;

• 05 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm;

• 07 năm trong trường hợp bị áp dụng hình thức phạt tù tù trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình tuy nhiên đã được giảm án.

Đồng thời, trong trường hợp cá nhân bị kết án đang trong quá trình chấp hành hình phạt bổ sung đó là hình phạt quản chế, cấm cư trú, tước một số quyền công dân mà thời hạn phải chấp hành được xác định là dài hơn so với thời hạn được quy định tại điểm a khoản 2 Điều 71 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017 thì thời hạn được xóa án tích sẽ hết vào thời điểm cá nhân đó chấp hành xong hình phạt bổ sung.

Như vậy, quy định về xóa án tích trước thời hạn và rút ngắn thời gian xóa án tích đối với người phạm tội được áp dụng khi thỏa mãn những điều kiện sau:

Thứ nhất, người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công.

Thứ hai, được cơ quan hoặc tổ chức nơi người đó công tác, làm việc hoặc được chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị xóa án tích.

Thứ ba, người phạm tội đã chấp hành xong được ít nhất một phần ba (1/3) thời hạn được quy định tại  khoản 2 Điều 70 và khoản 2 Điều 71 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017, và đồng thời không thực hiện hành vi phạm tội mới.

Và cơ quan ra quyết định xóa án tích trước thời hạn cho người phạm tội trong trường hợp này là Tòa án.

2. Thủ tục xóa án tích trước thời hạn được thực hiện như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 70 của Văn bản hợp nhất Bộ luật hình sự năm 2017, thì Cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp là cơ quan nhà nước có trách nhiệm, nghĩa vụ cập nhật thông tin liên quan đến tình hình án tích của cá nhân bị kết án, và khi có yêu cầu thì cần phải thực hiện thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận rằng cá nhân đó không có án tích nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định của pháp luật hình sự. Như vậy, nếu cá nhân có yêu cầu xác nhận về việc không có án tích, khi đáp ứng đầy đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích thì cần phải thực hiện thủ tục yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp. Căn cứ theo quy định tại Điều 37 của Luật cư trú năm 2020, quy trình được thực hiện như sau:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ. Hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp cần được chuẩn bị theo quy định tại Điều 37 của Luật Cư trú năm 2020.

Bước 2: Nộp hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp. Công dân Việt Nam sẽ nộp hồ sơ yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp tại Sở Tư pháp nơi thường trú, trong trường hợp không có nơi thường trú thì sẽ nộp hồ sơ tại Sở tư pháp nơi tạm trú, trong trường hợp cư trú tại nước ngoài thì sẽ nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi cư trú trước khi thực hiện thủ tục xuất cảnh. Đối với người nước ngoài cư trú trên lãnh thổ Việt Nam thì sẽ nộp thành phần hồ sơ tại Sở Tư pháp nơi thường trú; hoặc trường hợp đã rời khỏi lãnh thổ Việt Nam thì sẽ nộp hồ sơ trực tiếp tại Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia.

Bước 3: Tiếp nhận hồ sơ và giải quyết hồ sơ. Thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp theo quy định của pháp luật không vượt quá 10 ngày được tính bắt đầu kể từ ngày nhận được yêu cầu hợp lệ. Trong trường hợp người được cấp Phiếu lý lịch tư pháp là công dân mang quốc tịch Việt Nam đang cư trú ở nhiều nơi khác nhau hoặc có thời gian cư trú trên lãnh thổ nước ngoài, là người nước ngoài, trường hợp phải xác minh về điều kiện đương nhiên xóa án tích thì thời hạn sẽ không vượt quá 15 ngày.

3. Xóa án tích trước thời hạn cần những giấy tờ gì?

Khi thực hiện thủ tục xóa án tích trước thời hạn thì cần phải chuẩn bị các loại giấy tờ và tài liệu như sau:

• Tờ khai yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp theo mẫu;

• Giấy tờ tùy thân như chứng minh thư nhân dân, thẻ căn cước công dân hoặc hộ chiếu của người có yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp, được cấp bởi cơ quan có thẩm quyền và vẫn còn giá trị sử dụng;

• Văn bản ủy quyền trong trường hợp cá nhân thực hiện thủ tục ủy quyền cho người khác yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp, trong trường hợp người yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp là cha mẹ, vợ chồng, con của người được cấp phiếu lý lịch tư pháp thì sẽ không cần phải có văn bản ủy quyền.

THAM KHẢO THÊM:

• Thời gian xóa án tích với người bị kết án tù treo là bao lâu?
• Chưa được xóa án tích có được xuất cảnh đi ra nước ngoài không?