Tranh chấp lao động tập thể là gì? Thủ tục giải quyết thế nào?

1. Tranh chấp lao động tập thể là gì?

Căn cứ theo quy định tại Điều 179 của Bộ Luật Lao động 2019 thì ta có thể hiểu tranh chấp lao động tập thể là những tranh chấp lao động phát sinh từ mâu thuẫn, xung đột về quyền, nghĩa vụ, và lợi ích của tập thể người lao động trong quá trình thương lượng với người sử dụng lao động.

Theo đó thì tranh chấp lao động tập thể bao gồm:

– Tranh chấp lao động tập thể về quyền: là tranh chấp giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức người sử dụng lao động pháp sinh trong các trường hợp như là có sự khác nhau trong việc hiểu và thực hiện các quy định của nội quy lao động, thỏa ước lao động, quy chế và các thỏa thuận khác; có sự khác nhau trong việc hiểu và thực hiện các quy định của pháp luật lao động; trường hợp người sử dụng lao động có các hành vi như phân biệt đối xử với người lao động; can thiệp, thao túng tổ chức đại diện người lao động, hoặc vi phạm về nghĩa vụ thương lượng thiện chí.

– Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích: là việc tranh chấp về những vấn đề chưa được quy định hoặc chưa từng được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc dưới hình thức khác, bao gồm các trường hợp như là tranh chấp lao động phát sinh trong quá trình thương lượng tập thể; khi một bên từ chối thương lượng, hoặc không tiến hành thương lượng trong nội dung quy định).

2. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động tập thể:

2.1. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể:

Căn cứ theo quy định tại các Điều 191 và khoản 1 điều 195 của Bộ Luật Lao động 2019 thì ta xác định được thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền bao gồm: Hòa giải viên lao động, Hội đồng trọng tài lao động và Tòa án nhân dân. Còn thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động về lợi ích bao gồm: Hòa giải viên lao động và Hội đồng trọng tài lao động.

2.2. Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động tập thể:

2.2.1. Tình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền:

Như đã nêu ở phần mục trên thì ta có thể xác định tranh chấp lao động tập thể về quyền sẽ được giải quyết theo trình tự hai bước:

Bước 1: Hòa giải tại hòa giải viên lao động.

Căn cứ theo quy định tại Điều 192 của Bộ Luật Lao động 2019 thì đối với tranh chấp lao động tập thể về quyền, việc giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên là bắt buộc trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hay Tòa án giải quyết.

Theo đó, thủ tục giải quyết hòa giải bằng hòa giải viên lao động với tranh chấp lao động tập thể được tiến hành giải quyết như sau:

– Hòa giải viên phải kết thúc hòa giải trong thời hạn là 5 ngày tính từ ngày nhận yêu cầu. Hòa giải viên có trách nhiệm phải tư vấn, hướng dẫn và hỗ trợ các bên thương lượng để giải quyết tranh chấp.

– Phiên hòa giải phải đảm bảo sự có mặt của hai bên tranh chấp, hoặc có thể ủy quyền cho người khác tham gia phiên họp.

– Hòa giải viên tiến hành lập biên bản hòa giải không thành trong trường hợp nếu sau hai lần triệu tập mà một hoặc các bên vắng mặt không lý do chính đáng. Nếu các bên không thể thỏa thuận được, hòa giải viên sẽ đưa ra phương án hòa giải. Sau đó, nếu các bên chấp nhận hòa giải thì lập biên bản hòa giải, còn nếu không chấp nhận thì lập biên bản hòa giải không thành.

– Trong quá trình giải quyết tranh chấp, nếu xét thấy có hành vi vi phạm pháp luật thì Hòa giải viên tiến hành lập biên bản và chuyển hồ sơ, tài liệu đến cơ quan có thẩm quyền xem xét và xử lý theo quy định của pháp luật.

Bước 2: Trường hợp hòa giải không thành thì hai bên tranh chấp có quyền lựa chọn Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án để tiến hành giải quyết tranh chấp.

– Theo quy định của pháp luật hiện hành thì hai bên tranh chấp lao động động về quyền có thể thỏa thuận, yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án giải quyết tranh chấp khi tiến hành hòa giải tại hòa giải viên lao động không thành Hoặc hòa giải thành nhưng một trong các bên không thực thi biên bản hòa giải Hoặc hết hạn giải quyết tranh chấp theo quy định mà hòa giải viên lao động không tiến hành giải quyết vụ việc.

– Ban trọng tài lao động phải được thành lập để giải quyết tranh chấp trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được yêu cầu giải quyết.

– Sau đó ban trọng tài phải ra quyết định về việc giải quyết tranh chấp và gửi cho các bên tranh chấp trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày được thành lập. Trường hợp ban trọng tài không được thành lập theo thời hạn quy định để giải quyết vụ tranh chấp hoặc hết thời hạn giải quyết mà không ra quyết định giải quyết hoặc trường hợp một trong các bên không thi hành quyết định giải quyết tranh chấp của bạn trọng tài lao động thì các bên có quyền yêu cầu tòa án giải quyết,

– Quyết định của Tòa án là quyết định cuối cùng về vụ tranh chấp. Trường hợp phát hiện ra tranh chấp có hành vi vi phạm pháp luật thì không ra quyết định giải quyết mà lập biên bản, chuyển hồ sơ, tài liệu tới cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.

2.2.2. Tranh chấp lao động tập thể về lợi ích:

Theo quy định của pháp luật hiện hành, cụ thể là tại Điều 197 Bộ luật Lao động 2019. thì tranh chấp lao động tập thể về lợi ích được giải quyết theo trình tự hai bước:

Bước 1: Hòa giải tại hòa giải viên lao động

Theo đó thì thủ tục giải quyết hòa giải bằng hòa giải viên lao động với tranh chấp lao động tập thể được tiến hành giải quyết như sau:

– Hòa giải viên phải kết thúc hòa giải trong thời hạn là 5 ngày tính từ ngày nhận yêu cầu. Phiên hòa giải phải đảm bảo sự có mặt của hai bên tranh chấp, hoặc có thể ủy quyền cho người khác tham gia phiên họp.

– Sau đó thì hòa giải viên có trách nhiệm phải tư vấn, hướng dẫn và hỗ trợ các bên thương lượng để giải quyết tranh chấp.

– Trong trường hợp nếu sau hai lần triệu tập mà một hoặc các bên vắng mặt không lý do chính đàn thì hòa giải viên tiến hành lập biên bản hòa giải không thành.Nếu các bên không thể thỏa thuận được, hòa giải viên sẽ đưa ra phương án hòa giải. Sau đó, nếu các bên chấp nhận hòa giải thì lập biên bản hòa giải, còn nếu không chấp nhận thì lập biên bản hòa giải không thành.

– Trường hợp hòa giải thành, biên bản hòa giải thành có giá trị pháp lý như thỏa ước lao động tập thể tại doanh nghiệp, theo quy định.Trong trường hợp hòa giải không thành hoặc hết thời hạn hòa giải mà hòa giải viên không tiến hành hòa giải hoặc một trong hai bên không thực hiện thỏa thuận trong biên bản hòa giải thành thì có quyền lựa chọn một trong hai phương thức yêu cầu hội đồng trọng tài lao động giải quyết hoặc tổ chức đại diện người lao động tiến hành đình công theo quy định

Bước 2: Trong trường hợp hòa giải, các bên tranh chấp có quyền lựa chọn yêu cầu hội đồng trọng tài lao động giải quyết hoặc tổ chức đại diện người lao động có quyền tiến hành đình công theo quy định.

Trên cơ sở đồng thuận, các bên tranh chấp có quyền yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết. Cụ thể là:

– Ban trọng tài lao động phải được thành lập trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được yêu cầu giải quyết tranh chấp.

– Sau đó ban trọng tài phải ra quyết định về việc giải quyết tranh chấp và gửi cho các bên trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày thành lập,.

– Khi lựa chọn phương thức giải quyết qua Hội đồng trọng tài, tổ chức đại diện người lao động không được tiến hành đình công trong thời gian hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp. Trường hợp hết thời hạn quy định mà ban trọng tài lao động không được thành lập hoặc không ra quyết định về vụ việc trong thời hạn luật định hoặc người sử dụng lao động không thực hiện quyết định giải quyết tranh chấp của ban trọng tài thì tổ chức đại diện người lao động là bên tranh chấp có quyền tiến hành thủ tục đình công.

3. Thời hiệu yêu cầu giải quyết tranh chấp:

Căn cứ theo quy định tại  Điều 194 của Bộ Luật Lao động 2019 thì ta xác định được thời hiệu yêu cầu hòa giải viên lao động thực hiện hòa giải tranh chấp lao động tập thể về quyền là 06 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền hợp pháp của mình bị vi phạm. Còn thời hiệu yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền là 09 tháng kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền hợp pháp của mình bị vi phạm.

Thời hiệu yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp lao động tập thể về quyền là 01 năm kể từ ngày phát hiện ra hành vi mà bên tranh chấp cho rằng quyền hợp pháp của mình bị vi phạm.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Bộ luật Lao động 2019