Thời hạn truy tố là bao lâu? Cơ quan nào có thẩm quyền truy tố?

Bạn Yến có một số câu hỏi cần được giải đáp như sau: Cơ quan nào có thẩm quyền truy tố? Thời hạn truy tố trong một vụ án hình sự là bao lâu? Thời hạn điều tra của vụ án hình sự là bao lâu? Để trả lời câu hỏi trên, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.

Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Căn cứ pháp lý: Bộ luật tố tụng hình sự 2015

1. Cơ quan nào có thẩm quyền truy tố?

Truy tố là một giai đoạn của quá trình tố tụng, do Viện kiểm sát nhân danh Nhà nước thực hiện sự buộc tội bị can với một tội danh nhất định và khung hình phạt nhất định để đề nghị Tòa án xét xử.

Theo Khoản 1 Điều 239 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định về thẩm quyền truy tố được quy định như sau:

+ Viện kiểm sát cấp nào thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp đó quyết định việc truy tố. Thẩm quyền truy tố của Viện kiểm sát được xác định theo thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với vụ án.

+ Nếu trong trường hợp vụ án không thuộc thẩm quyền truy tố của mình thì viện kiểm sát phải ra ngay quyết định chuyển vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền. Lưu ý, việc chuyển vụ án cho Viện kiểm sát ngoài phạm vi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc ngoài phạm vi quân khu do Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu quyết định.

+ Đối với vụ án do Viện kiểm sát cấp trên thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra thì Viện kiểm sát cấp trên quyết định việc truy tố. Viện kiểm sát cấp trên phải thông báo cho Viện kiểm sát cấp dưới cùng cấp với Tòa án có thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án để cử Kiểm sát viên tham gia nghiên cứu hồ sơ vụ án trong vòng chậm nhất là 02 tháng. Ngay sau khi quyết định truy tố, Viện kiểm sát cấp trên ra quyết định phân công cho Viện kiểm sát cấp dưới thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử; sau khi nhận được hồ sơ vụ án kèm theo bản cáo trạng, Viện kiểm sát cấp dưới có thẩm quyền thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Lưu ý: Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày viện kiểm sát ra quyết định chuyển vụ án, Viện kiểm sát phải thông báo bằng văn bản cho Cơ quan đã kết thúc điều tra vụ án, bị can hoặc người đại diện của bị can, người bào chữa, bị hại, người tham gia tố tụng khác.

Tóm lại, cơ quan có thẩm quyền truy tố là Viện kiểm sát, cụ thể việc xác định Viện kiểm sát nào có thẩm quyền quyết định truy tố sẽ được thực hiện theo những quy định nêu trên.

2. Thời hạn truy tố trong vụ án hình sự:

Giai đoạn truy tố trong vụ án hình sự do Viện kiểm sát thực hiện nhằm bảo đảm việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can là có căn cứ và hoàn toàn hợp pháp, không để lọt tội phạm và không làm oan người vô tội. Ở giai đoạn này Viện kiểm sát nhân danh Nhà nước căn cứ vào hoạt động điều tra và kiểm sát điều tra, bằng việc thực thi quyền công tố đánh giá sự việc đã xảy ra đủ yếu tố cấu thành tội phạm nào và đề nghị Tòa án xét xử. Tại giai đoạn truy tố, Viện kiểm sát cũng không có quyền khẳng định một người là có tội mà chỉ dựa vào những căn cứ đã chứng minh được và giới hạn từng nội dung của vụ án bằng cách xác định hành vi được thực hiện đã phạm vào tội phạm nào để từ đó Tòa án sẽ xem xét và đưa ra được phán quyết cuối cùng.

Khi nhận được bản kết luận điều tra và hồ sơ vụ án, trong thời hạn luật định, Viện kiểm sát phải ra một trong các quyết định sau:
+ Truy tố bị can trước Tòa án bằng bản cáo trạng. Bản cáo trạng là một văn bản tố tụng hình sự do Viện kiểm sát đưa ra dựa trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ vụ án hình sự và bản kết luận điều tra có ý nghĩa buộc tội bị can về những hành vi cụ thể vi phạm những quy định trong Bộ luật hình sự. Bản cáo trạng của Viện kiểm sát chính là căn cứ pháp lý duy nhất để Tòa án ra quyết định đưa vụ án ra xét xử.

+ Trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung là một quyết định của Viện kiểm sát đề nghị Cơ quan điều tra tiến hành điều tra bổ sung trong những trường hợp như hồ sơ vụ án còn thiếu những chứng cứ quan trọng hoặc có căn cứ để khởi tố một tội phạm khác do bị can thực hiện hoặc có đồng phạm khác nhưng chưa bị khởi tố hoặc có thể trong quá trình tố tụng có vi phạm nghiêm trọng

+ Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án. Đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án là những quyết định của Viện kiểm sát sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra do Cơ quan điều tra gửi đến mà Viện kiểm sát thấy rằng có những căn cứ pháp lý để không khởi tố vụ án hình sự hoặc phải tạm đình chỉ do rơi vào những trường hợp pháp luật tố tụng hình sự quy định.

Thời hạn cụ thể để Viện kiểm sát ra những quyết định trên đối với từng loại tội phạm được quy định như sau:

Tại Khoản 1 Điều 240 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về thời hạn quyết định việc truy tố như sau:

+ Đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng thời hạn là 20 ngày

+ Đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thì thời hạn là 30 ngày.

Ngoài ra trong trường hợp cần thiết Viện trưởng viện kiểm sát có thể gia hạn thời hạn quyết định việc truy tố nhưng không được quá

+ 10 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng

+ 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng

+ 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng

Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày ra một trong các quyết định nêu trên thù Viện kiểm sát phải thực hiện các công việc như sau:

+ Viện kiểm sát sẽ phải thông báo cho bị can và người bào chữa hoặc người đại diện của bị can hoặc bị hại biết việc trả hồ sơ để điều tra bổ sung

+ Giao cho bị can hoặc người đại diện của bị can và gửi cho Cơ quan điều tra, người bào chữa bản cáo trạng và quyết định đình chỉ vụ án hoặc quyết định tạm đình chỉ vụ án, quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can hoặc quyết định tạm đình chỉ vụ án đối với bị can

+ Viện kiểm sát thông báo cho bị hại, đương sự, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

Lưu ý: Việc giao, nhận các văn bản nêu trên được lập biên bản theo quy định của pháp luật và được đưa vào hồ sơ vụ án.

3. Thời hạn điều tra của vụ án hình sự:

Thời hạn điều tra là khoảng thời gian tối đa mà pháp luật quy định để trong khoản thời gian đó, Cơ quan điều tra có thẩm quyền sẽ được tiến hành các hoạt động điều tra nhằm xác định tội phạm, người thực hiện những hành vi phạm tội và những tình tiết của vụ án, hoàn thành việc điều tra vụ án hình sự

Thời hạn điều tra của vụ án hình sự phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tính chất của tội phạm, tính phức tạp của vụ án cho nên tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 172 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định về thời hạn điều tra vụ án hình sự như sau:

+ Đối với tội phạm ít nghiêm trọng trong vụ án hình sự thì thời hạn điều tra không quá 02 tháng. Đối với trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì được gia hạn điều tra một lần không quá 02 tháng

+ Đối với tội phạm nghiêm trọng trong vụ án hình sự thì thời hạn điều tra không quá 03 tháng. Đối với trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì được gia hạn điều tra một lần không quá 03 tháng với lần thứ nhất và lần thứ hai thì không quá 02 tháng

+ Đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng trong vụ án hình sự thì thời hạn điều tra không quá 04 tháng. Đối với trường hợp cần gia hạn điều tra do tính chất phức tạp của vụ án thì tội phạm đặc biệt nghiêm được gia hạn hai lần, mỗi lần không quá 04 tháng; tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được gia hạn điều tra ba lần và mỗi lần không quá 04 tháng

+ Ngoài ra, đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà thời hạn điều tra đã hết tuy nhiên do tính chất rất phức tạp của vụ án dẫn đến việc chưa thể kết thúc việc điều tra thì Viện Trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể xem xét gia hạn thêm một lần nhưng không được quá 04 tháng

Lưu ý: Đối với tội phạm xâm phạm đến an ninh quốc gia thì Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền gia hạn thêm một lần điều tra nhưng cũng không được quá 04 tháng.

Thời hạn điều tra vụ án hình sự sẽ được tính kể từ khi khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc quá trình điều tra.