Quyền định đoạt đối với tài sản được thừa kế chung

Tóm tắt câu hỏi:

Gia đình em có 5 anh em,nay ba mẹ em đã mất chỉ còn 5 anh em trước lúc mất ba em có đứng tên chủ sở hữu 1 căn nhà nhưng ba em không để lại di chúc.Hiện nay căn nhà này anh hai em và anh 5 em đang ở vẫn là ba em đứng tên. Em có vài điều cần luật sư tư vấn giúp em. Nếu anh em tự ý bán nhà có cần thông qua em hay không hiện nay em không còn hộ khẩu ở căn nhà đó nữa. Nếu anh trai em muốn đứng tên căn nhà đó vậy có cần sự đồng ý của những anh chị em khác không, nếu bọn em đồng ý cho anh trai em đứng tên thì liệu sau này bọn em có còn được quyền lợi gì trong căn nhà đó hay không. Ba em đã mất không biết luật pháp có bắt buộc phải sang tên chủ sở hữu 1 trong số những người con đứng tên căn nhà đó hay không?

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

Căn cứ vào điểm a khoản 1 Điều 650 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định thì trường hợp người mất có tài sản để lại mà không có di chúc thì tài sản này được chia thừa kế theo pháp luật.

Tại Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về những người được chia thừa kế theo pháp luật như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”.

Theo đó, đối với trường hợp của bạn, ba của bạn mất có để lại 1 căn nhà do ba của bạn mang tên chủ sở nhưng ba bạn mất không để lại di chúc thì căn cứ theo Bộ luật dân sự năm 2015 thì những người được hưởng thừa kế căn nhà bao gồm: 5 anh và vợ của ba và bố mẹ ruột của ba (nếu còn sống) sẽ là những người cùng được hưởng phần thừa kế bằng nhau. Anh em của bạn không thể tự ý bán nếu như không được sự đồng ý của bạn. Nếu anh trai của bạn muốn đứng tên sở hữu căn nhà này bắt buộc phải được sự đồng của anh chị em khác cùng những người được hưởng thừa kế khác (mẹ, ông, bà).

Anh trai của bạn chỉ được bán phần tài sản mà anh trai trong khối tài sản chung của các chị em cùng được hưởng thừa kế. Và phải theo quy định tại Điều 218 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về định đoạt tài sản chung như sau:

“Điều 218. Định đoạt tài sản chung

1. Mỗi chủ sở hữu chung theo phần có quyền định đoạt phần quyền sở hữu của mình.

2. Việc định đoạt tài sản chung hợp nhất được thực hiện theo thỏa thuận của các chủ sở hữu chung hoặc theo quy định của pháp luật.

3. Trường hợp một chủ sở hữu chung theo phần bán phần quyền sở hữu của mình thì chủ sở hữu chung khác được quyền ưu tiên mua.

Trong thời hạn 03 tháng đối với tài sản chung là bất động sản, 01 tháng đối với tài sản chung là động sản, kể từ ngày các chủ sở hữu chung khác nhận được thông báo về việc bán và các điều kiện bán mà không có chủ sở hữu chung nào mua thì chủ sở hữu đó được quyền bán cho người khác. Việc thông báo phải được thể hiện bằng văn bản và các điều kiện bán cho chủ sở hữu chung khác phải giống như điều kiện bán cho người không phải là chủ sở hữu chung.

Trường hợp bán phần quyền sở hữu mà có sự vi phạm về quyền ưu tiên mua thì trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày phát hiện có sự vi phạm về quyền ưu tiên mua, chủ sở hữu chung theo phần trong số các chủ sở hữu chung có quyền yêu cầu Tòa án chuyển sang cho mình quyền và nghĩa vụ của người mua; bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại.

4. Trường hợp một trong các chủ sở hữu chung đối với bất động sản từ bỏ phần quyền sở hữu của mình hoặc khi người này chết mà không có người thừa kế thì phần quyền sở hữu đó thuộc về Nhà nước, trừ trường hợp sở hữu chung của cộng đồng thì thuộc sở hữu chung của các chủ sở hữu chung còn lại.

5. Trường hợp một trong các chủ sở hữu chung đối với động sản từ bỏ phần quyền sở hữu của mình hoặc khi người này chết mà không có người thừa kế thì phần quyền sở hữu đó thuộc sở hữu chung của các chủ sở hữu còn lại.

6. Trường hợp tất cả các chủ sở hữu từ bỏ quyền sở hữu của mình đối với tài sản chung thì việc xác lập quyền sở hữu được áp dụng theo quy định tại Điều 228 của Bộ luật này”.

Nếu như anh chị em của bạn từ chối nhận quyền hưởng di sản mà để lại cho anh trai đứng tên sở hữu thì sau này anh chị em bạn sẽ không có quyền gì đối với căn nhà.

Điều 620 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về từ chối nhận di sản như sau:

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

“Điều 620. Từ chối nhận di sản

1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản”.