Quy trình, thủ tục tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước

1. Thế nào là tín phiếu kho bạc Nhà nước?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN thì tín phiếu kho bạc được quy định là một loại trái phiếu Chính phủ có kỳ hạn vay ngắn hạn (52 tuần) và đồng tiền phát hành là đồng Việt Nam. 

Theo đó, tín phiếu kho bạc là công cụ vay nợ ngắn hạn của Chính phủ và được xem là công cụ tài chính có độ rủi ro thấp nhất trên thị trường tiền tệ bởi vì hầu như không có khả năng vỡ nợ từ người phát hành, tức là không thể có chuyện Chính phủ mất khả năng thanh toán khoản nợ khi đến kỳ hạn thanh toán, chính phủ lúc nào cũng có thể tăng thuế hoặc in tiền để trả nợ.  Kỳ hạn thanh toán của tín phiếu kho bạc Nhà nước thường được quy định là 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN thì đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước là hình thức phát hành tín phiếu do Kho bạc Nhà nước phát hành theo phương thức đấu thầu qua Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước. 

2. Một số quy định về hình thức phát hành tín phiếu kho bạc nhà nước theo phương thức đấu thầu qua Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước:

2.1. Đối tượng tham gia đấu thầu tín phiếu:

Căn cứ theo quy định tại Điều 8 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN thì đối tượng được quyền tham gia đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước là thành viên đấu thầu trái phiếu Chính phủ được Bộ Tài chính lựa chọn và công bố theo quy định tại Thông tư số 111/2015/TT-BTC và các văn bản hướng dẫn, sửa đổi bổ sung hoặc thay thế (nếu có).

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 10 Thông tư số 111/2015/TT-BTC thì hàng năm, căn cứ điều kiện trở thành thành viên tham gia đấu thầu phát hành trái phiếu và tiêu chí đánh giá hoạt động của thành viên đấu thầu quy định tại Điều 10, Điều 11 và Điều 14 Thông tư này, Bộ Tài chính lựa chọn và công bố danh sách thành viên đấu thầu. Theo đó, điều kiện để được đăng ký tham gia đấu thầu được quy định như sau:

– Đơn vị tham gia đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước là các ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư và các định chế tài chính khác được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam;

– Đơn vị đó phải có vốn điều lệ thực góp tối thiểu bằng mức vốn pháp định theo quy định của pháp luật liên quan;

– Thời gian hoạt động tối thiểu là ba năm. Trong trường hợp tổ chức nhận sáp nhập hoặc hình thành sau chia, tách, hợp nhất thì thời gian hoạt động được tính cả thời gian trước khi chia, tách, sáp nhập hoặc hợp nhất.

– Là thành viên thị trường trái phiếu Chính phủ chuyên biệt tại Sở Giao dịch chứng khoán.

– Tham gia mua hoặc môi giới mua, bán trái phiếu trên thị trường sơ cấp hoặc trên thị trường thứ cấp với khối lượng tối thiểu theo quy định của Bộ Tài chính tại điểm b Khoản 2 Điều 10 Thông tư số 111/2015/TT-BTC trong một năm liền kề trước thời điểm nộp đơn đề nghị trở thành thành viên đấu thầu. Khối lượng mua trái phiếu trên thị trường sơ cấp bao gồm khối lượng mua thông qua thành viên đấu thầu, tổ hợp bảo lãnh, đại lý phát hành và mua trái phiếu phát hành theo phương thức bán lẻ.

2.2. Hình thức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước:

Đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước hiện nay được thực hiện theo một trong hai hình thức sau:

– Đấu thầu cạnh tranh lãi suất;

– Đấu thầu kết hợp giữa cạnh tranh lãi suất và không cạnh tranh lãi suất.

2.3. Nguyên tắc tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước:

Nguyên tắc tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc được quy định tại Điều 10 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN. Cụ thể như sau:

– Thực hiện nguyên tắc giữ bí mật mọi thông tin dự thầu của thành viên đấu thầu và các thông tin liên quan đến khung lãi suất của Bộ Tài chính;

– Đấu thầu được thực hiện công khai, bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ giữa các thành viên đấu thầu theo đúng quy định của pháp luật;

– Trường hợp phiên đấu thầu được tổ chức theo hình thức kết hợp cạnh tranh lãi suất và không cạnh tranh lãi suất theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 9 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN thì phải đảm bảo tổng khối lượng tín phiếu phát hành cho thành viên dự thầu không cạnh tranh lãi suất không vượt quá 30% tổng khối lượng tín phiếu gọi thầu trong phiên đấu thầu.

3. Quy trình, thủ tục tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước:

Quy trình, thủ tục tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc qua Ngân hàng Nhà nước được thực hiện theo quy định tại Điều 11 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN. Theo đó, quy trình, thủ tục tổ chức đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước được thực hiện như sau:

3.1. Kho bạc Nhà nước phải thực hiện gửi thông báo phát hành tín phiếu cho Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước và Sở Giao dịch chứng khoán:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Thông tư này thì tối thiểu ba ngày làm việc trước ngày tổ chức đấu thầu tín phiếu thì Kho bạc Nhà nước phải thực hiện gửi thông báo phát hành tín phiếu cho Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước và Sở Giao dịch chứng khoán. Theo quy định này thì trong thông báo phải thể hiện được đầy đủ các nội dung sau:

+ Mã tín phiếu dự kiến phát hành do Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam cấp;

+ Phương thức thanh toán tín phiếu đến hạn;

+ Hình thức đấu thầu;

+ Kỳ hạn tín phiếu, khối lượng gọi thầu, hình thức tín phiếu đối với từng mã tín phiếu dự kiến phát hành, trong đó nêu rõ tín phiếu được phát hành lần đầu hoặc được phát hành bổ sung. Đối với trường hợp tín phiếu phát hành bổ sung, thông báo phải nêu rõ điều kiện, điều khoản của tín phiếu đang lưu hành;

+ Ngày tổ chức phát hành, ngày phát hành, ngày thanh toán tiền mua tín phiếu và ngày đáo hạn đối với từng mã tín phiếu;

+ Phương thức xác định kết quả đấu thầu;

+ Tài khoản nhận tiền mua tín phiếu của Kho bạc Nhà nước.

3.2. Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước thông báo phát hành tín phiếu đến những thành viên tham gia đấu thầu:

Tối thiểu hai ngày làm việc trước ngày tổ chức đấu thầu tín phiếu thì Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước sẽ căn cứ đề nghị của Kho bạc Nhà nước để gửi thông báo phát hành tín phiếu tới toàn bộ thành viên đấu thầu theo quy định tại Điều 8 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN và công bố thông tin trên trang tin điện tử của Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước.

3.3. Các thành viên đăng ký dự thầu:

Theo quy định của Thông tư liên tịch này thì chậm nhất vào 10 giờ 30 phút ngày tổ chức phát hành, các thành viên đấu thầu gửi Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước thông tin dự thầu theo quy trình và mẫu đăng ký dự thầu do Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước quy định.

Đối với trường hợp đấu thầu theo hình thức cạnh tranh lãi suất thì mỗi thành viên đấu thầu và mỗi khách hàng của thành viên đấu thầu được phép dự thầu tối đa là năm mức dự thầu trên một mã tín phiếu gọi thầu, mỗi mức đặt thầu bao gồm lãi suất dự thầu và khối lượng dự thầu tương ứng.

Đối với trường hợp mua tín phiếu cho khách hàng, thành viên đấu thầu phải cung cấp đầy đủ tên khách hàng, mức lãi suất và khối lượng dự thầu tương ứng của mỗi khách hàng.

3.4. Mở phiên đấu thầu:

Chậm nhất 15 phút sau thời gian đăng ký dự thầu cuối cùng quy định tại Khoản 3 Điều 11 Thông tư liên tịch số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN thì Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước phải mở thầu và tổng hợp thông tin dự thầu và gửi cho Kho bạc Nhà nước.

Căn cứ vào thông tin dự thầu tổng hợp nhận từ Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, Kho bạc Nhà nước xác định mức lãi suất phát hành đối với mỗi mã tín phiếu gọi thầu và thông báo cho Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước chậm nhất vào 11 giờ 30 phút ngày tổ chức phát hành để Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước xác định kết quả đấu thầu tín phiếu theo quy định tại Điều 12 Thông tư số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN.

3.5. Thông báo kết quả phiên đấu thầu:

Kết thúc phiên đấu thầu tín phiếu, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước thông báo kết quả đấu thầu cho các thành viên đấu thầu bằng dữ liệu điện tử thông qua hệ thống đấu thầu tín phiếu điện tử.

Sau khi kết thúc phiên đấu thầu tín phiếu kho bạc Nhà nước thì Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước thông báo chi tiết kết quả phát hành gồm kết quả đấu thầu quy định tại Khoản 5 Điều 11 Thông tư liên tịch này và kết quả phát hành thêm tín phiếu ngay sau phiên đấu thầu quy định tại Điều 13 Thông tư này (nếu có) cho Kho bạc Nhà nước, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, Sở Giao dịch Chứng khoán theo mẫu quy định tại Phụ lục 1 Thông tư này. 

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Thông tư số 111/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 28/7/2015 Hướng dẫn phát hành trái phiếu Chính phủ tại thị trường trong nước;

– Thông tư số 92/2016/TTLT-BTC-NHNN của Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành ngày 27/6/2016 Hướng dẫn việc phát hành tín phiếu kho bạc qua Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.