Quy định về nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên

Trong mối quan hệ pháp luật lao động, pháp luật quy định rõ về các nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên, trong đó đối với lao động chưa thành niên được quy định đặc biệt với các nguyên tắc bảo vệ người lao động chưa thành niên. Vậy quy định pháp luật khi sử dụng lao động chưa thành niên theo quy định của Bộ luật lao động được pháp luật quy định cụ thể như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ đi vào tìm hiểu các quy định liên quan để giúp người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Luật sư tư vấn luật miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568

Cơ sở pháp lý: Bộ luật lao động 2019.

1. Lao động chưa thành niên?

Lao động chưa thành niên được quy định tại Điều 143 Bộ luật lao động 2019. Theo đó lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

Theo quy định tại Điều luật này thì người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được làm công việc hoặc làm việc ở nơi làm việc bị cấm đối với lao động chưa thành niên.

Đối với người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi chỉ được làm công việc nhẹ theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành.

Theo phục lục II Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH hướng dẫn Bộ luật Lao động về lao động chưa thành niên do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành thì danh mục công việc nhẹ người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm như sau:

+ Biểu diễn nghệ thuật.

+ Vận động viên thể thao.

+ Lập trình phần mềm.

+ Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

+ Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

+ Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

+ Gói nem, gói kẹo, gói bánh(trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

+ Nuôi tằm.

+ Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

+ Chăn thả gia súc tại nông trại.

+ Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

+ Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Theo đó thì những nghề liệt kê nêu trên là những công việc nhẹ nhàng, không độc hại, không ảnh hưởng đến sức khỏe người chưa thành niên nếu đảm bảo làm việc với số giờ tối đa cho phép, những công việc này cho phép người từ đủ 13 đến dưới 15 tuổi có thể làm những công việc này.

Người chưa đủ 13 tuổi chỉ được làm các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

2. Quy định về nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên?

Nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên được quy định tại Điều 144 Bộ luật lao động 2019 như sau:

– Trong quá trình sử dụng lao động chưa thành niên thì Bộ luật lao động quy định rõ lao động chưa thành niên chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách.

– Về trách nhiệm của người sử dụng lao động chưa thành niên: Người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.

– Để đảm bảo quyền và lợi ích của người lao động chưa thành niên thì khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ để những người này được biết và bảo đảm quyền cho người lao động chưa thành niên. Trong quá trình sử dụng lao động chưa thành niên thì người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

– Người sử dụng lao động chưa thành niên phải tạo cơ hội để lao động chưa thành niên được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động.

Thời giờ làm việc của người chưa thành niên được quy định tại Điều 146 Bộ luật lao động 2019 như sau:

– Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm nhằm đảm bảo điều kiện về sự phát triển cho sức khỏe của người chưa đủ 15 tuổi, do người chưa đủ 15 tuổi đang trong giai đoạn phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần.

– Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo Phụ Lục V danh mục nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm của Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH hướng dẫn Bộ luật Lao động về lao động chưa thành niên do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành như sau:

+ Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ

Biểu diễn nghệ thuật.

Vận động viên thể thao.

Viết văn, viết báo.

Lập trình phần mềm.

+ Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ

Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp… để gắn trên tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ trường hợp vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

Đưa tin, thư bưu phẩm, bưu kiện; đóng gói bưu phẩm.

Bán hàng tận nhà; bán hàng qua điện thoại; bán hàng trực tuyến.

Đánh giày; chế biến, bán hàng thực phẩm trên hè phố.

Gia sư; quét dọn, giúp việc trong các gia đình; phụ giúp vệ sinh nhà cửa.

Bảo vệ, trông xe các cơ quan, doanh nghiệp, nhà hàng.

Thu tiền từ máy bán hàng tự động, ghi số từ các đồng hồ; thu ngân, bán hàng trong siêu thị.

Công việc trong nhà hàng, quán ăn, quán cà phê: lễ tân, pha chế đồ uống, phụ bàn, phụ bếp, đầu bếp, tạp vụ.

Công việc văn phòng: photo, đánh máy, trực điện thoại.

Dịch vụ bán hàng: quần áo, giày dép, sách báo, tạp hóa.

Sơ chế nông sản: phân loại, gọt vỏ, bóc vỏ, tách nhân, đóng gói.

Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

Nuôi gia súc, gia cầm, nuôi giun, dế, côn trùng không độc hại, nguy hiểm.

Theo đó thì đối với những nghề nêu trên thì người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ theo quy định của pháp luật do đặc thù của những công việc này là công việc nhẹ nhàng, không ảnh hưởng đến sức khỏe, không độc hại.

+ Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm ban đêm bao gồm biểu diễn nghệ thuật và vận động viên thể thao.

Như vậy, người sử dụng lao động trong quá trình sử dụng lao động chưa thành niên phải tuân thủ các nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên để đảm bảo các quyền lợi cho người lao động chưa thành niên do đối tượng này đang trong giai đoạn phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần, đảm bảo quyền lợi cho trẻ vị thành niên. Bên cạnh việc đảm bảo các nguyên tắc thì người sử dụng lao động chưa thành niên cũng phải đảm bảo thời giờ làm việc theo quy định pháp luật để đảm bảo thời gian học tập và phát triển cho người lao động chưa thành niên.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Dương Gia về quy định pháp luật khi sử dụng lao động chưa thành niên theo quy định của Bộ luật Lao động cũng như các nội dung liên quan khác.