Phân loại và giám định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông

Thông thường khi chuẩn bị bước qua một năm mới mà nhất là vào những dịp cuối năm. Đây cũng chính là dịp mà các cá nhân và gia đình chuẩn bị kết thúc một năm cũ và trào đón một năm mới. Chính vì thế nên đa phần người dân đều có những nhu cầu mua sắm. Từ đó mà hoạt động mua bán hàng hoá tăng cao kéo theo nhu cầu tiền mặt cũng tăng cao. Khi nhu cầu sử dụng tiền mặt của các chủ thể trong xã hội ngày càng cao thì từ đó cũng sẽ kéo theo những sự xuất hiện nhiều loại tiền cũ, rách và hư hỏng mà các loại tiền này trong giai đoạn hiện nay cũng đã không đủ tiêu chuẩn lưu thông trên thị trường và được pháp luật quy định cụ thể. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về việc phân loại và giám định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông?

Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568

1. Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là gì?

Trong giai đoạn như hiện nay tiền được biết đến chính là một vật ngang giá chung dùng để nhằm mục đích trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Trên thực tế vì nhiều nguyên nhân mà tiền cũng có thể bị rách, nát, hư hỏng cũng giống như các đồ vật khác được con người sử dụng nó hàng ngày. Cũng chính bởi vì thế mà đối với những loại đồ hay tiền đã bị rách hoặc hư hỏng thì các chủ thể cũng sẽ không thể nào sử dụng với mục đích thông thường của nó như lúc ban đầu nữa và đối với tiền cũng vậy.

Cũng chính bởi vì nguyên nhân đó mà nhà nước ta đã đưa ra các quy định và tiêu chuẩn để nhằm mục đích có thể thực hiện việc thu hồi và quy định cụ thể đối với việc tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Theo như quy định tại Khoản 1 Điều 3 Theo Điều 4 Thông tư số 25/2013/TT-NHNN có nội dung cụ thể đó là: “1. Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là các loại tiền giấy (tiền cotton và tiền polymer), tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành, đang lưu hành nhưng bị rách nát, hư hỏng hay biến dạng theo quy định về tiêu chuẩn tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được quy định tại Thông tư này.“

Ta nhận thấy rằng, trên thực tế thì đối với những loại tiền mà đã cũ, rách và hư hỏng này thì theo như quy định của pháp luật hiện hành là các chủ thể sẽ không được phép lưu thông cho nên các chủ thể là những cá nhân khi sử dụng tiền này thì có thể thực hiện việc đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông theo như quy định của pháp luật hiện hành.

2. Phân loại tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông:

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ có trách nhiệm phải thực hiện việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông cho các tổ chức, cá nhân và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng sẽ niêm yết công khai mẫu tiêu biểu và quy định thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông. Bên cạnh đó thì Ngân hàng Nhà nước Việt Nam sẽ tuyển chọn, phân loại, giám định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

Thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được quy định theo Thông tư số 25/2013/TT-NHNN ngày 02/12/2013 của Ngân hàng Nhà nước quy định về việc thu, đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông như sau:

– Thứ nhất: Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là các loại tiền giấy (tiền cotton và tiền polymer), tiền kim loại do Ngân hàng Nhà nước phát hành, đang lưu hành nhưng các loại tiền giấy (tiền cotton và tiền polymer), tiền kim loại đó đã bị rách nát, hư hỏng hay biến dạng theo quy định về tiêu chuẩn tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được quy định như sau:

+ Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là tiền rách nát, hư hỏng do quá trình lưu thông (nhóm nguyên nhân khách quan) cụ thể như là: Tiền giấy bị thay đổi màu sắc, mờ nhạt hình ảnh hoa văn, chữ, số; nhàu, nát, nhoè, bẩn, cũ; rách rời hay liền mảnh được can dán lại nhưng còn nguyên tờ tiền; Tiền kim loại bị mòn, han gỉ, hư hỏng một phần hoặc toàn bộ hình ảnh, hoa văn, chữ, số và lớp mạ trên đồng tiền.

+ Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là tiền rách nát, hư hỏng do quá trình bảo quản (nhóm nguyên nhân chủ quan) cụ thể như là: Tiền giấy bị thủng lỗ, rách mất một phần; tiền được can dán; cháy hoặc biến dạng do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao; giấy in, màu sắc, đặc điểm kỹ thuật bảo an của đồng tiền bị biến đổi do tác động của hóa chất (như chất tẩy rửa, axít, chất ăn mòn…); viết, vẽ, tẩy xóa; đồng tiền bị mục hoặc biến dạng bởi các lý do khác nhưng không do hành vi hủy hoại; Tiền kim loại bị cong, vênh, thay đổi định dạng, hình ảnh thiết kế do tác động của ngoại lực hoặc nhiệt độ cao; bị ăn mòn do tiếp xúc với hoá chất.

+ Tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông là tiền bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của các chủ thể là những nhà sản xuất như giấy in bị gấp nếp làm mất hình ảnh hoặc mất màu in, lấm bẩn mực in và các lỗi khác trong khâu in, đúc.

– Ngân hàng Nhà nước sẽ có trách nhiệm công bố mẫu tiêu biểu tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông làm cơ sở cho việc thu, đổi, tuyển chọn, phân loại tiền.

– Quy định cụ thể về việc đổi tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông:

+ Đối với tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông do nhóm nguyên nhân khách quan và bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của nhà sản xuất, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi sẽ có trách nhiệm thực hiện việc thu, đổi tiền đó ngay cho các chủ thể là những khách hàng có nhu cầu, việc thu, đổi tiền không hạn chế số lượng, không yêu cầu thủ tục giấy tờ.

+ Theo quy định của pháp luật đối với tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông do nhóm nguyên nhân chủ quan, các chủ thể là những khách hàng nộp hiện vật cho Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi. Các đơn vị nhận và xét đổi theo các điều kiện cụ thể như sau:Tiền rách nát, hư hỏng không phải do hành vi hủy hoại; Trong trường hợp tờ tiền bị cháy, thủng, rách mất một phần thì diện tích còn lại phải bằng hoặc lớn hơn 60% so với diện tích tờ tiền cùng loại; nếu được can dán thì phải có diện tích tối thiểu bằng 90% so với diện tích tờ tiền cùng loại và đảm bảo nguyên gốc, nguyên bố cục một tờ tiền (mặt trước, mặt sau; trên, dưới; bên phải, bên trái), đồng thời nhận biết được các yếu tố bảo an.

+ Cũng theo quy định pháp luật đối với tiền polymer bị cháy hoặc biến dạng co nhỏ lại do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao, thì diện tích còn lại tối thiểu phải bằng 30% so với diện tích tờ tiền cùng loại và đối với tiền polymer bị cháy hoặc biến dạng co nhỏ lại do tiếp xúc với nguồn nhiệt cao sẽ phải còn giữ nguyên bố cục một tờ tiền, đồng thời là phải còn nhận biết được ít nhất hai trong các yếu tố bảo an cụ thể như: yếu tố hình ẩn trong cửa sổ nhỏ, mực không màu phát quang, phát quang hàng số sêri, dây bảo hiểm, yếu tố IRIODIN, chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trên đây là các loại tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải thực hiện việc thu, đổi đối với các loại tiền này theo đúng quy định pháp luật.

Căn cứ các điều kiện xét đổi, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi thực hiện đổi cho các chủ thể là những đối tượng khách hàng và Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi không thu phí đổi tiền.

Các loại tiền khi không đủ tiêu chuẩn lưu thông bởi vì các nguyên nhân khách quan và các loại tiền đó bị lỗi kỹ thuật do quá trình in, đúc của các chủ thể là những nhà sản xuất, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố, Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước, các đơn vị thu đổi sẽ cần phải có trách nhiệm thực hiện việc thu, đổi ngay cho các đối tượng là những khách hàng có nhu cầu, không hạn chế số lượng, không yêu cầu thủ tục giấy tờ.

Theo Ngân hàng Nhà nước, các tờ tiền khi nó chưa xác định được điều kiện đổi và cần giám định thì sẽ được giám định và các chủ thể là những khách hàng phải có giấy đề nghị đổi tiền.

Bên cạnh đó, nếu Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi phát hiện và nhận thấy tiền hư hỏng, biến dạng nghi do hành vi hủy hoại thì Ngân hàng Nhà nước chi nhánh, Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước, đơn vị thu đổi sẽ lập biên bản, tạm thu giữ hiện vật và chuyển ngay đến cơ quan Công an cấp xã hoặc huyện trên địa bàn để thực hiện việc điều tra, giám định. Kết luận của cơ quan Công an là cơ sở để các đơn vị thực hiện đổi cho khách hàng hoặc xử lý hiện vật theo quy định của pháp luật.

3. Quy định về việc giám định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông: 

Theo quy định tại Thông tư 25/2013/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước việc giám định tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông được thực hiện cụ thể như sau:

– Trong trường hợp các tờ tiền chưa xác định được điều kiện đổi và cần giám định, trong thời gian 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận hiện vật của các chủ thể là những khách hàng, đơn vị thu đổi chuyển hiện vật kèm giấy đề nghị giám định về Ngân hàng Nhà nước chi nhánh trên địa bàn để giám định. Đối với Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước chuyển hiện vật kèm giấy đề nghị giám định về Cục Phát hành và Kho quỹ.

– Kể từ ngày nhận được đề nghị giám định của đơn vị thu đổi và trong thời gian 03 ngày làm việc. Ngân hàng Nhà nước chi nhánh sẽ thông báo kết quả giám định bằng văn bản và thực hiện trả hiện vật cho đơn vị đề nghị thực hiệngiám định. Trong trường hợp không giám định được, kể từ ngày nhận được hiện vật và đề nghị giám định của đơn vị thu đổi hoặc đề nghị đổi tiền của khách hàng và trong thời gian 07 ngày làm việc, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh sẽ có trách nhiệm chuyển hiện vật kèm giấy đề nghị giám định về Cục Phát hành và Kho quỹ hoặc Chi cục Phát hành và Kho quỹ tại Thành phố Hồ Chí Minh để giám định.

– Kể từ ngày nhận được đề nghị giám định của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh và Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước và trong thời gian 05 ngày làm việc, Cục Phát hành và Kho quỹ hoặc Chi cục Phát hành và Kho quỹ tại Thành phố Hồ Chí Minh thông báo kết quả giám định bằng văn bản, bên cạnh đó sẽ trả lại hiện vật cho đơn vị đề nghị giám định.

– Đơn vị đề nghị giám định có trách nhiệm thực hiện tổ chức vận chuyển tiền không đủ tiêu chuẩn lưu thông và đơn vị đề nghị giám định sẽ chịu trách nhiệm đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển.

Ta nhận thấy rằng, trong giai đoạn hiện nay, thông qua việc tạo lập và cung cấp những chứng cứ không thể phản bác, hoạt động giám định tư pháp đã góp phần quan trọng giúp bảo vệ một cách hữu hiệu các quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể là những tổ chức, công dân, bảo đảm an toàn cho công dân trong các quan hệ pháp luật mà các chủ thể này tham gia.