Người bị tạm giam, đi tù có bị thu hồi thẻ căn cước không?

Trên thế giới hiện nay nhiều quốc gia đã áp dụng căn cước công dân gắn chíp vì tính tiện dụng, thuận lợi cho công dân khi thực hiện các giao dịch liên quan dịch vụ của Chính phủ điện tử. Tại Việt Nam đã và đang từng bước tiến hành cấp căn cước công dân gắn chíp cho người dân. Căn cước công dân là giấy tờ tùy thân quan trọng và bắt buộc phải có của công dân Việt Nam. Tuy nhiên nhiều người vẫn đặt ra câu hỏi, trong những trường hợp nào thì căn cước công dân bị thu giữ và người bị tạm giam, đi tù có bị thu hồi thẻ căn cước công dân hay không? Dưới đây là quy định pháp luật cụ thể để trả lời cho câu hỏi đó.

Căn cứ pháp lý:

– Luật Căn cước công dân năm 2014

– Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015

Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

1.Căn cước công dân và các chức năng của thẻ căn cước công dân:

Căn cước công dân (viết tắt: CCCD) là một trong những loại giấy tờ tùy thân chính của công dân Việt Nam. Đây là hình thức mới của giấy chứng minh nhân dân, bắt đầu cấp phát và có hiệu lực từ năm 2016.

Theo Luật căn cước công dân 2014 đã quy định cụ thể: người từ 14 tuổi trở lên sẽ được cấp thẻ căn cước công dân. Căn cước có giá trị chứng minh về căn cước, lai lịch của công dân của người được cấp để thực hiện các giao dịch hành chính trên toàn lãnh thổ Việt Nam, có thể được sử dụng thay hộ chiếu trong trường hợp Việt Nam và một nước khác có điều ước hoặc thỏa thuận quốc tế cho phép công dân hai bên sử dụng thẻ căn cước công dân thay cho việc sử dụng hộ chiếu.

Mặc dù vậy, thẻ Căn cước công dân không thay thế cho giấy khai sinh, sổ hộ khẩu hay Giấy phép lái xe. Tuy nhiên trong tương lai, chính phủ cũng đang xem xét đến trường hợp về việc thay thế các giấy tờ trên. Ngày 03/9/2020, Thủ tướng chính phủ đã ký Quyết định số 1386/QĐ-TTg phê duyệt chủ trương đầu tư dự án sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân (CCCD) tạo cơ sở để Bộ Công an thực hiện việc cấp thẻ CCCD gắn chip điện tử cho công dân Việt Nam với nhiều ưu điểm vượt trội, phù hợp xu hướng phát triển công nghệ số của các quốc gia trên toàn cầu. Do đó, việc chuyển đổi từ CCCD mã vạch, Chứng minh nhân dân từ 09 số và 12 số sang thẻ CCCD gắn chíp điện tử là nội dung rất được quan tâm hiện nay và cần có những hiểu biết cụ thể để công dân có thể nắm rõ và thực hiện.

Thẻ căn cước điện tử gắn chíp sẽ lưu trữ những đặc điểm nhận dạng bằng hình ảnh, vân tay và sinh trắc học, đóng vai trò thiết bị nhận diện, xác thực danh tính và chìa khóa truy cập thông tin công dân trong hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia. Nó có giá trị chứng minh về căn cước công dân và cho phép người dùng tiếp cận nhiều dịch vụ vốn đòi hỏi hàng loạt giấy tờ khác nhau. Nhờ có thẻ căn cước công dân gắn chíp nên các thủ tục hành chính sẽ giảm thiểu được nhiều giấy tờ liên quan, một số thủ tục hành chính trước kia yêu cầu người dân phải mang theo ngoài chứng minh thư thì còn nhiều giấy tờ khác như sổ hộ khẩu, giấy khai sinh… thì giờ đây, các thủ tục đó có thể rút gọn bằng cách xuất trình thẻ CCCD bởi chỉ cần căn cước công dân, cơ quan nhà nước có thể tra cứu mọi thông tin trên trang điện tử của dữ liệu quốc gia, từ đó các bước tiến hành xác minh thông tin được diễn ra nhanh chóng và thuận tiện hơn.

Việc đổi sang thẻ CCCD gắn chíp điện tử là hoàn toàn không hề ảnh hưởng đến các giấy tờ tùy thân khác của công dân. Đối với công dân đã có CCCD mã vạch thì khi đổi sang CCCD gắn chíp điện tử sẽ vẫn giữ nguyên số định danh của CCCD cũ. Còn đối với trường hợp công dân đổi từ CMND 09 số và 12 số sang CCCD gắn chíp điện tử thì sẽ được cấp số căn cước mới cũng là số định danh cá nhân của công dân. Khi đó, cơ quan Công an nơi cấp thẻ CCCD gắn chíp điện tử cho công dân sẽ đồng thời cấp giấy xác nhận về việc thay đổi số CMND để công dân thuận tiện trong việc giao dịch các giấy tờ khác có liên quan đến số CMND cũ.

2. Người bị tạm giam, đi tù có bị thu hồi thẻ căn cước hay không?

Theo Điều 3 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 quy định cụ thể:

– Người bị tạm giữ là người đang bị quản lý tại cơ sở giam giữ trong thời hạn tạm giữ, gia hạn tạm giữ theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

– Người bị tạm giam là người đang bị quản lý tại cơ sở giam giữ trong thời hạn tạm giam, gia hạn tạm giam theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự, bao gồm bị can; bị cáo; người bị kết án phạt tù, người bị kết án tử hình mà bản án chưa có hiệu lực pháp luật hoặc đang chờ thi hành án; người bị tạm giam để thực hiện việc dẫn độ.

Căn cứ theo Điều 9 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam 2015 quy định về quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, người bị tạm giam như sau: “Được hưởng các quyền khác của công dân nếu không bị hạn chế bởi Luật này và luật khác có liên quan, trừ trường hợp các quyền đó không thể thực hiện được do họ đang bị tạm giữ, tạm giam.” Như vậy có thể thấy rằng, người bị tạm giam vẫn có tư cách là một công dân Việt Nam, và họ không thể bị thu hồi căn cước công dân.

Cụ thể tại Điều 28 của Luật Căn cước công dân 2014 quy định về Thu hồi, tạm giữ thẻ Căn cước công dân, như sau:

“Điều 28. Thu hồi, tạm giữ thẻ Căn cước công dân

1. Thẻ Căn cước công dân bị thu hồi trong trường hợp công dân bị tước quốc tịch, thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam.

2. Thẻ Căn cước công dân bị tạm giữ trong trường hợp sau đây:

a) Người đang chấp hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc;

b) Người đang bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành án phạt tù.

3. Trong thời gian bị tạm giữ thẻ Căn cước công dân, công dân được cơ quan tạm giữ thẻ Căn cước công dân cho phép sử dụng thẻ Căn cước công dân của mình để thực hiện giao dịch theo quy định của pháp luật.

Công dân được trả lại thẻ Căn cước công dân khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam, chấp hành xong án phạt tù, chấp hành xong quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

4. Thẩm quyền thu hồi, tạm giữ thẻ Căn cước công dân:

a) Cơ quan quản lý căn cước công dân có thẩm quyền thu hồi thẻ Căn cước công dân trong trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này;

b) Cơ quan thi hành lệnh tạm giữ, tạm giam, cơ quan thi hành án phạt tù, thi hành quyết định đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc có thẩm quyền tạm giữ thẻ Căn cước công dân trong trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.”

Như vậy, người đang chấp hành án phạt tù không bị thu hồi thẻ căn cước công dân, họ chỉ bị tạm giữ thẻ căn cước. khi có nhu cầu sử dụng, họ được cơ quan tạm giữ thẻ Căn cước công dân cho phép sử dụng thẻ Căn cước công dân của mình để thực hiện giao dịch theo quy định của pháp luật.

Thẩm quyền thu hồi thẻ Căn cước công dân thuộc về Cơ quan quản lý căn cước công dân là cơ quan chuyên trách thuộc Công an nhân dân, làm nhiệm vụ quản lý căn cước công dân, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Cơ sở dữ liệu căn cước công dân theo quy định trên.

Cần phải phân biệt giữa thu hồi và tạm giữ thẻ căn cước công dân, trong trường hợp công dân bị tước quốc tịch, thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bị hủy bỏ quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam thì sẽ bị thu hồi thẻ căn cước. Còn người bị tạm giữ hoặc đi tù thì chỉ bị tạm giữ căn cước công dân. Sau khi hết thời hạn tạm giam hoặc đã chấp hành xong án phạt tù, công dân sẽ được nhận lại căn cước công dân của mình. Như vậy trả lời cho câu hỏi đề bài đặt ra thì người đang bị tạm giam, đi tù chỉ bị tạm giữ chứ không hề bị thu hồi căn cước công dân. Công dân cần nắm rõ giữa khái niệm thu hồi và tạm giữ để tránh trường hợp có những phát ngôn chưa chuẩn mực về quy trình và thủ tục tạm giữ căn cước công dân.

Căn cước công dân tích hợp chíp điện tử là một bước tiến mới trong công tác quản lý công dân của nhà nước. Căn cước công dân là giấy tờ tùy thân quan trọng của mỗi cá nhân, là minh chứng chứng minh nhân thân của con người, quyền công dân. Không chỉ vậy, căn cước còn là tấm thẻ chứng nhận cho sự bảo hộ của nhà nước Việt Nam đối với công dân.