Ngâm rượu rắn hổ mang chúa có bị xử lý hình sự không?

1. Rắn hổ chúa có phải động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ không?

Theo quy định tại STT 84, Mục 2, Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định 160/2013/NĐ-CP, đã được sửa đổi bởi Nghị định 64/2019/NĐ-CP, rắn hổ chúa (Ophiophagus hannah) được liệt kê vào danh mục các loài động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

Việc liệt kê rắn hổ chúa vào danh mục này có nghĩa là loài này đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng cao và cần được bảo vệ đặc biệt. Các hành vi như săn bắt, buôn bán, vận chuyển, giết hại và sử dụng các sản phẩm từ rắn hổ chúa đều bị nghiêm cấm và nếu vi phạm có thể bị xử lý nghiêm khắc theo quy định của pháp luật. Các biện pháp bảo vệ không chỉ nhằm bảo tồn đa dạng sinh học mà còn duy trì cân bằng hệ sinh thái, đảm bảo sự tồn tại lâu dài của loài rắn hổ chúa trong tự nhiên.

Như vậy, bất kỳ hoạt động nào liên quan đến rắn hổ chúa đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật hiện hành, nhằm góp phần bảo vệ loài động vật quý hiếm này khỏi nguy cơ tuyệt chủng.

Như vậy, theo quy định trên thì rắn hổ chúa là động vật thuộc danh mục động vật nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ.

2. Hành vi ngâm rượu rắn hổ mang chúa có bị xử lý hình sự không?

Theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH năm 2017 hợp nhất Bộ luật Hình sự quy định về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm như sau:

Người nào vi phạm các quy định về quản lý và bảo vệ các loài động vật thuộc danh mục nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ, bao gồm các loài thuộc Nhóm IB hoặc các loài trong Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, sẽ bị xử lý như sau:

• Trong các trường hợp sau đây, người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm:

1) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

2) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép cá thể, bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống hoặc sản phẩm của động vật nêu tại mục 1) nêu trên.

3) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép ngà voi có khối lượng từ 2 kg đến dưới 20 kg; sừng tê giác có khối lượng từ 0,05 kg đến dưới 1 kg;

4) Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật với số lượng từ 03 cá thể đến 07 cá thể lớp thú, từ 07 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật lớp khác thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB hoặc Phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp mà không thuộc loài nêu tại mục 1) nêu trên.

5) Tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép từ 3 đến 7 bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại của động vật lớp thú, từ 7 đến 10 cá thể lớp chim, bò sát, hoặc từ 10 đến 15 cá thể động vật các lớp khác thuộc loài động vật nêu tại mục 4) nêu trên;

6) Săn bắt, vận chuyển, giết, nuôi, nhốt, buôn bán trái phép động vật hoặc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống cùng loại của các động vật có số lượng dưới mức tối thiểu của mục 3), 4), 5) nêu trên nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm mà chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

• Nếu phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, người vi phạm sẽ bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm:

+ Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 3 cá thể đến 7 cá thể lớp thú, từ 7 cá thể đến 10 cá thể lớp chim, bò sát, hoặc từ 10 cá thể đến 15 cá thể động vật các lớp khác nêu tại mục 1) nêu trên;

+ Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 11 cá thể đến 15 cá thể lớp chim, bò sát, từ 08 cá thể đến 11 cá thể lớp thú, từ 16 cá thể đến 20 cá thể động vật lớp khác nêu tại mục 4) nêu trên;

+ Từ 01 cá thể đến 02 cá thể voi, tê giác hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 01 cá thể đến 02 cá thể voi, tê giác; từ 03 cá thể đến 05 cá thể gấu, hổ hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 03 cá thể đến 05 cá thể gấu, hổ;

+ Sừng tê giác có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 09 kilôgam; Ngà voi có khối lượng từ 20 kilôgam đến dưới 90 kilôgam;

+ Có tổ chức;

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

+ Sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm;

+ Săn bắt trong khu vực hoặc thời gian bị cấm;

+ Buôn bán, vận chuyển qua biên giới;

+ Tái phạm nguy hiểm.

• Người phạm tội sẽ bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm, Trong các trường hợp sau đây:

+ Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của từ 8 cá thể lớp thú trở lên,  từ 16 cá thể động vật lớp khác trở lên hoặc từ 11 cá thể lớp chim, bò sát trở lên nêu tại mục 1) nêu trên.

+ Số lượng động vật hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 16 cá thể lớp bò sát, chim trở lên, 12 cá thể lớp thú trở lên hoặc 21 cá thể động vật lớp khác trở lên nêu tại mục 4) nêu trên.

+ Từ 06 cá thể gấu, hổ trở lên hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 06 cá thể gấu, hổ trở lên; từ 03 cá thể voi, tê giác trở lên hoặc bộ phận cơ thể không thể tách rời sự sống của 03 cá thể voi, tê giác trở lên;

+ Sừng tê giác có khối lượng 09 kilôgam trở lên; Ngà voi có khối lượng 90 kilôgam trở lên;

• Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

•  Pháp nhân thương mại phạm tội thì bị phạt như sau:

+ Phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng đối với trường hợp phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

+ Phạt tiền từ 5.000.000.000 đồng đến 10.000.000.000 đồng đối với trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d, đ, g, h, i và k khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

+ Phạt tiền từ 10.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm đối với các trường hợp phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 244 Bộ luật hình sự.

+ Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật Hình sự, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn;

+ Ngoài ra, pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 600.000.000 đồng, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm; cấm kinh doanh.

Như vậy, theo quy định trên, việc ngâm rượu rắn hổ chúa là hành vi vi phạm pháp luật và bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm. Cá nhân ngâm rượu rắn hổ chúa có thể bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng hoặc bị phạt tù từ 1 năm đến 15 năm (tùy thuộc vào số lượng cá thể). Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

3. Người ngâm rượu rắn hổ chúa bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng ăn năn hối cải thì có được giảm nhẹ trách nhiệm không?

Theo quy định tại điểm s khoản 1 Điều 51 Văn bản hợp nhất 01/VBHN-VPQH năm 2017 hợp nhất Bộ luật Hình sự quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có quy định trường hợp: Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải.

Như vậy, căn cứ vào quy định trên, người ngâm rượu rắn hổ chúa mà thành khẩn khai báo và thể hiện sự ăn năn hối cải có thể được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong trường hợp bị kết tội về vi phạm quy định bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm. Điều này có nghĩa là nếu người phạm tội thể hiện sự hợp tác với cơ quan điều tra và bày tỏ sự hối lỗi, thì các cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét giảm nhẹ hình phạt cho họ. Việc giảm nhẹ hình phạt nhằm khuyến khích sự thành thật và tinh thần tự giác từ phía người phạm tội, đồng thời cũng là một biện pháp nhân văn trong quá trình xử lý tội phạm.

THAM KHẢO THÊM:

• WWF là gì? Chức năng, vai trò của Quỹ quốc tế bảo tồn động vật hoang dã WWF
• Quy định về việc bảo vệ thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp
• Quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật trên cạn trong địa bàn tỉnh