Khái niệm và các đặc trưng cơ bản của tội đánh bạc 

1. Khái niệm tội đánh bạc:

Tội phạm là một hiện tượng xã hội-pháp lý gắn liền với sự ra đời của nhà nước và pháp luật, cũng như với sự xuất hiện của sở hữu tư nhân và sự phân chia xã hội thành các giai cấp đối khác. Như vậy tội phạm sẽ tồn tại song song trong sự hình thành và phát triển của một quốc gia, xã hội càng phát triển thì tội phạm cũng ngày càng tinh vi, nguy hiểm hơn. Ngày nay, toàn cầu hoá đã giúp mỗi quốc gia phát huy thế mạnh vượt trội của mình, giúp sự phát triển kinh tế, văn hoá, khoa học kỹ thuật phát triển vượt bậc nhưng đồng thời sự phát triển của tội phạm cũng vượt ra khỏi phạm vi của một quốc gia và mang tính chất toàn cầu. Đây cũng là điều hoàn toàn bình thường như nhà xã hội học người Pháp Emile Durkheim từng nói: “Tội phạm như là một cơn đau làm cho ta khó chịu, nhưng những cơn đau đó lại chính là biểu hiện của chức năng sinh lý bình thường, nếu xã hội không có tội phạm thì không phải là xã hội có thể phát triển được”. Vậy chúng ta chỉ có thể kiểm soát tội phạm và công cụ hữu hiệu nhất hiện nay chính là Pháp luật Hình sự (PLHS), khái niệm tội phạm là: Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội, được quy định trong PLHS (hay còn gọi là “trái PLHS” hoặc “bị PLHS cấm”), do cá nhân (người) có năng lực TNHS và đủ tuổi chịu TNHS thực hiện một cách có lỗi (cố ý hoặc vô ý).

Về đánh bạc, từ cội nguồn văn hoá của nhân dân ta vào các dịp lễ tết việc vui chơi có thưởng là hình thức sinh hoạt văn hoá cộng đồng, lâu dần những trò vui chơi có thưởng này bị biến tướng thành đánh bạc và được phổ biến rộng rãi tận ngày nay, bên cạnh đó các hình thức cờ bạc khác cũng được du nhập vào nước ta do ảnh hưởng văn hoá của các nước như: Trung Quốc, Pháp, Mỹ…

Khái niệm tội đánh bạc theo giáo trình Luật hình sự Việt Nam – Phần các tội phạm, trường Đại Học Luật Hà Nội (2014) là: “Tội đánh bạc được hiểu là nhiều người (ít nhất hai người trở lên) cùng tham gia thực hiện hành vi được thua bằng tiền hay hiện vật dưới bất kỳ hình thức nào”.

Tội đánh bạc trong Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) theo Điều 321 quy định như sau:

1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật giá trị từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 5.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 322 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 322 của Bộ luật này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt từ từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tính chất chuyên nghiệp;

b) Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên;

c) Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

d) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.

“Đánh bạc trái phép” là hành vi đánh bạc được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp” theo Nghị quyết 01/2010 ngày 22/10/2010 của HĐTP TANDTC.

Như vậy, khái niệm tội đánh bạc là người có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp, tham gia trò chơi được tổ chức trái phép dưới bất kỳ hình thức nào, được thua bằng tiền hay hiện vật từ 5.000.000 đồng trở lên, hoặc dưới 5.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc kết án về tội này hoặc tội đánh bạc, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

2. Các đặc điểm cơ bản của tội đánh bạc: 

Một là, tội đánh bạc là tội danh được thực hiện bởi hành vi của ít nhất 02 người cùng tham gia, với hình thức tham gia các trò chơi dưới bất kỳ hình thức nào (trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua mạng internet) một cách trái phép, được thua bằng tiền hay hiện vật có giá trị từ năm triệu đồng trở lên hoặc dưới năm triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội này hoặc tội tổ chức đánh bạc và gá bạc, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Hai là, tội đánh bạc do người có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện và người thực hiện có đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của BLHS. Tội phạm này được thực hiện với hình thức lỗi cố ý trực tiếp, nhằm mục đích sát phạt lẫn nhau về kinh tế.

Ba là, tội đánh bạc xâm phạm trực tiếp đến an toàn công cộng, trật tự công cộng. Đây là hành vi có tính trái Pháp luật Hình sự.

3. Dấu hiệu cấu thành của tội đánh bạc:

Chủ thể của tội phạm: Chủ thể của tội đánh bạc không phải chủ thể đặc biệt, chỉ cần đến một độ tuổi nhất định theo luật định và có năng lực trách nhiệm hình sự đều có thể là chủ thể của tội phạm này.

Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Theo đó:

+ Cá nhân từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội mà mình gây ra.

+ Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng theo pháp luật quy định.

Như vậy, cứ đủ 16 tuổi trở lên là chủ thể của tội đánh bạc nếu có hành vi vi phạm đủ cấu thành tội đánh bạc.

Chủ quan của tội phạm: Tội phạm này thực hiện với lỗi cố ý. Động cơ phạm tội là sát phạt nhau, tư lợi và mục đích là nhằm lấy tiền, tài sản từ người thua bạc.

Mặt khách thể của tội phạm: Đánh bạc là hành vi bị xã hội lên án và nghiêm trị. Nó ảnh hưởng trực tiếp tới an ninh trật tự công cộng, ảnh hưởng tới cuộc sống của chính mỗi gia đình, nếp sống văn minh của xã hội vì đây được xem là một tệ nạn xã hội.

Mặt khách quan của tội phạm 

Hành vi khách quan: Có sự thỏa thuận thắng thua bằng tiền hay bằng hiện vật có giá trị từ năm triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng.

Trường hợp tiền hay hiện vật có giá trị dưới năm triệu đồng thì phải thuộc trường hợp đã bị kết án về tội đánh bạc hoặc tội tổ chức đánh bạc chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Đây là dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội đánh bạc.

Trường hợp người phạm tội đã có hành vi đánh bạc trái phép và tiền hay hiện vật đánh bạc có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên.

Về tiền và hiện vật đánh bạc được xác định chính là tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc thu giữ ở chiếu bạc, thu được trong người đánh bạc hay ở những nơi khác mà đủ cơ sở để xác định đã được hay sẽ được dùng để đánh bạc. Hành vi đánh bạc cấu thành tội phạm khi giá trị tiền đánh bạc từng lần có trị giá từ 5.000.000 đồng trở lên.

Hậu quả 

Tội đánh bạc chỉ quy định hành vi khách quan mà không bắt buộc phải có hậu quả xảy ra mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Biết là đánh bạc đem lại nhiều hậu quả ảnh hưởng nghiêm trọng tới cho gia đình xã hội như hạnh phúc gia đình tan vỡ, khiến cho tình trạng tội phạm có thể diễn ra nhiều hơn như trộm cắp, cướp, giết người, gây rối trật tự công cộng… Pháp luật không quy định hậu quả là yếu tố định tội vì hậu quả mà tội đánh bạc gây ra có thể cấu thành tội phạm khác thậm chí có yếu tố nguy hiểm hơn tội đánh bạc. Lúc đó, đánh bạc mà gây ra những hành vi gây tội khác thì người phạm tội bị truy cứu đối với tội tương ứng theo luật định.