Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán là gì?

1. Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán là gì?

Câu hỏi: Chào Luật Sư. Em là Minh Anh hiện đang tìm hiểu một số vấn đề liên quan đến chứng khoán, chỉ số chứng khoán và hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán để phục vục cho việc nghiên cứu khoa học cấp trường cho đề tài của mình. Tuy nhiên me có gặp một số khó khăn về khái nhiệm của hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán là gì? Rất mong Luật sư giải đáp giúp em.

Chào em! Chúng tôi trả lời câu hỏi của em như sau: 

Căn cứ theo quy định tại khoản 17 Điều 2 Thông tư 58/2021/TT-BTC quy định như sau:

– Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán được hiểu là hợp đồng tương lai dựa trên tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán.

Tương tự như những loại hợp đồng tương lai khác, hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán được xem là công cụ để thực hiện giao dịch trên một sở giao dịch tập trung với các điều khoản được chuẩn hóa. Các yếu tố chuẩn hóa đó về cơ bản sẽ được chúng tôi nêu chi tiết trong bản mô tả đặc tính của hợp đồng, trong đó bao gồm:

– Công cụ cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán được hiểu là một chỉ số chứng khoán cụ thể. Về mặt khái niệm thì chỉ số cổ phiếu đó là chỉ báo thống kế đo lường tới sự biến động của một danh mục cổ phiếu được xem là đại diện cho thị trường, hoặc một ngành, một  lĩnh vực cụ thể nào đó của thị trường cổ phiếu.

– Hệ số nhân hợp đồng được xem là giá trị bằng tiền tương ứng với một điểm chỉ số. Khi nhận giá hợp đồng tương lai với hệ số nhân được quy định cho hợp đồng, lúc này ta sẽ thu được giá trị danh nghĩa của một hợp đồng tương lại liên quan.

– Đơn vị được yết giá là số điểm của chỉ số cơ sở.

– Bước giá có thể sẽ được quy định khác nhau cho từng hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu cụ thể và sẽ được biểu diễn theo điểm chỉ số. Dựa vào hệ số nhân của hợp đồng thì  bước giá thường cũng sẽ được quy đổi ra một giá trị bằng tiền nhất định, qua đó phản ánh sự thay đổi về giá trị của hợp đồng tương ứng với mức biến động tối thiểu của giá hợp đồng tương lai.

– Vì chỉ số chứng khoán không phải là một dạng tài sản vật chất để chuyển giao do đó phương thức thanh toán khi đáo hạn của hợp đồng tương lai chỉ số là thanh toán bằng tiền.

– Các đặc điểm khác được quy định như giờ giao dịch, tháng đáo hạn, ngày đáo hạn được quy định tùy theo thông lệ của từng sở giao dịch.

Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán được hiểu là hợp đồng tương lai dựa trên tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán.

2. Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành có bao gồm mã giao dịch không?

Căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 5 Quy chế Niêm yết và giao dịch hợp đồng tương lai ban hành kèm theo Quyết định 20/QĐ-HĐTV năm 2022 quy định nội dung mẫu hợp đồng tương lai như sau:

– Nội dung của mẫu hợp đồng tương lai do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam ban hành thực hiện theo quy định tại điểm a, b khoản 2 Điều 14 Nghị định số 158/2020/NĐ-CP; khoản 3 Điều 3, khoản 3 Điều 4 Thông tư số 58/2021/TT-BTC, bao gồm các điều khoản sau:

– Tên của hợp đồng tương lai.

– Mã của giao dịch.

– Phần tài sản cơ sở.

– Quy mô về hợp đồng tương lai.

– Hệ số nhân của hợp đồng tương lai.

– Ngày thực hiện niêm yết.

– Phương thức của giao dịch.

– Tháng đẻ thực hiện đáo hạn.

– Thời gian thực hiện giao dịch.

– Bước giá.

– Đơn vị của yết giá.

– Giá để tham chiếu.

– Biên độ dao động của giá.

– Giới hạn lệnh.

– Giới hạn vị thế dựa theo Quy chế nghiệp vụ của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

– Ngày thưc hiện giao dịch cuối cùng.

– Ngày thực hiện thanh toán cuối cùng.

– Phương thức thực hiện việc thanh toán.

– Phương thức để xác định giá thực hiện thanh toán cuối ngày dựa theo Quy chế nghiệp vụ của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

– Phương thức để dựa vào xác định giá thanh toán cuối cùng dựa theo Quy chế nghiệp vụ của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

– Mức ký quỹ dựa theo Quy chế nghiệp vụ của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

– Tiêu chuẩn trái phiếu chuyển giao đối với Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ.

– Ngoài ra có các điều khoản khác.

Việc xây dựng, sửa đổi và bổ sung điều khoản trong mẫu hợp đồng tương lai do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam thực hiện sau khi thống nhất với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam và có ý kiến chấp thuận của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Như vậy, căn cứ theo quy định trên thì mẫu hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán sẽ do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành có bao gồm mã giao dịch và một số điều khoản quy định nêu trên.

3. Cấu trúc mã giao dịch của hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán gồm bao nhiêu ký tự?

Căn cứ theo quy định tại Điều 6 Quy chế Niêm yết và giao dịch hợp đồng tương lai ban hành kèm theo Quyết định 20/QĐ-HĐTV năm 2022 quy định mã giao dịch như sau:

– Cấu trúc của mã giao dịch của hợp đồng tương lai trong đó bao gồm 03 nhóm ký tự thể hiện các nội dung sau:

+ Tài sản cơ sở.

+ Loại hợp đồng thực hiện trong tương lai (F-hợp đồng tương lai).

+ Thời gian thực hiện đáo hạn.

– Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội sẽ có trách nhiệm về việc thực hiện cấp mã giao dịch của hợp đồng tương lai theo quy định tại mẫu hợp đồng tương lai.

Căn cứ theo quy định trên về việc quy định cấu trúc mã giao dịch của hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán bao gồm 03 nhóm ký tự thể hiện các nội dung sau:

– Tài sản cơ sở: Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ được quy định tại khoản 1 Điều 3 Thông tư 58/2021/TT-BTC, cụ thể như sau:

– Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ số đó là chỉ số chứng khoán do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam thiết kế dựa trên cơ sở các nguyên tắc xây dựng và quản lý của chỉ số do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành sau khi báo cáo và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.

– Hợp đồng tương lai chỉ số khi thực hiện việc đáo hạn sẽ được thực hiện dưới hình thức thanh toán bằng tiền theo quy chế do Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam ban hành.

– Mẫu hợp đồng tương lai chỉ số do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam ban hành sau khi báo cáo và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.

– Loại hợp đồng tương lai (F-hợp đồng tương lai).

– Thời gian thực hiện đáo hạn: Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội sẽ có trách nhiệm thực hiện cấp mã giao dịch của hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ theo quy định tại mẫu hợp đồng tương lai.

Trên đây là tư vấn của Luật sư Luật Dương Gia các nội dung mà liên quan đến hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán là gì. Trường hợp quý bạn cần những hỗ trợ cụ thể hay những giải đáp hợp lý, cụ thể hơn thì quý bạn đọc có thể liên hệ qua số điện thoại hotline 1900.6568 thì sẽ được chúng tôi hỗ trợ  tư vấn cho quý bạn đọc nhé.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Thông tư 58/2021/TT-BTC Hướng dẫn một số điều của Nghị định số 158/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh.

– Quyết định 20/QĐ-HĐTV năm 2022 về việc ban hành quy chế niêm yết và giao dịch hợp đồng tương lai