Rất nhiều người nhầm lẫn giữa các khái niệm hiếp dâm, cưỡng dâm, dâm ô và giao cấu. Tuy nhiên 4 khái niệm này khác nhau về bản chất và các mức xử phạt cũng khác nhau. Để phân biệt được, mời các bạn tham khảo bảng so sánh dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Hiếp dâm là gì?
Căn cứ Điều 141 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 có quy định về tội hiếp dâm, cụ thể như sau:
‘ Điều 141. Tội hiếp dâm.
1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:
a) Có tổ chức;
b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;
c) Nhiều người hiếp một người;
d) Phạm tội 02 lần trở lên;
đ) Đối với 02 người trở lên;
e) Có tính chất loạn luân;
g) Làm nạn nhân có thai;
h) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61 % trở lên;
b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;
c) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
4. Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó.
5. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.’
Như vậy, hiếp dâm là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ, diễn ra giữa những người khác giới. Hiếp dâm là hành vi đáng lên án của xã hội, nên mức hình phạt đối với tội này khá cao và có tính răn đe. Ngoài ra còn có tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi với khung hình phạt nặng hơn.
2. Phân biệt hiếp dâm, cưỡng dâm, dâm ô và giao cấu:
| Hiếp dâm | Cưỡng dâm | Dâm ô | ||
KHÁI NIỆM | Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân | Là dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác | Là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào. | Là hành vi của những người cùng giới tính hoặc khác giới tính tiếp xúc về thể chất trực tiếp hoặc gián tiếp qua lớp quần áo vào bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, bộ phận khác trên cơ thể của người dưới 16 tuổi có tính chất tình dục nhưng không nhằm quan hệ tình dục |
| GIẢI THÍCH | Giao cấu quy định tại khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ luật Hình sự là hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào. Giao cấu với người dưới 10 tuổi được xác định là đã thực hiện không phụ thuộc vào việc đã xâm nhập hay chưa xâm nhập. Hành vi quan hệ tình dục khác quy định tại khoản 1 Điều 141, khoản 1 Điều 142, khoản 1 Điều 143, khoản 1 Điều 144 và khoản 1 Điều 145 của Bộ luật Hình sự là hành vi của những người cùng giới tính hay khác giới tính sử dụng bộ phận sinh dục nam, bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, miệng, hậu môn của người khác với bất kỳ mức độ xâm nhập nào bao gồm một trong các hành vi sau đây: a) Đưa bộ phận sinh dục nam xâm nhập vào miệng, hậu môn của người khác; b) Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: ngón tay, ngón chân, lưỡi…), dụng cụ tình dục xâm nhập vào bộ phận sinh dục nữ, hậu môn của người khác. | |||
| HÀNH VI | – Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác
– Trái với ý muốn nạn nhân. | Dùng mọi thủ đoạn khiến nạn nhân miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện HV quan hệ tình dục khác. (không là vũ lực,
VD: lợi dụng hoàn cảnh đang nợ tiền của nạn nhân, ép buộc nạn nhân giao cấu để trừ nợ) | Hành vi xâm nhập của bộ phận sinh dục nam vào bộ phận sinh dục nữ, với bất kỳ mức độ xâm nhập nào.
| – Dùng bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm tiếp xúc (ví dụ: đụng chạm, cọ xát, chà xát…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, bộ phận khác của người dưới 16 tuổi; – Dùng bộ phận khác trên cơ thể (ví dụ: tay, chân, miệng, lưỡi…) tiếp xúc (ví dụ: vuốt ve, sờ, bóp, cấu véo, hôn, liếm…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của người dưới 16 tuổi; – Dùng dụng cụ tình dục tiếp xúc (ví dụ: đụng chạm, cọ xát, chà xát…) với bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của người dưới 16 tuổi; – Dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi dùng bộ phận khác trên cơ thể của họ tiếp xúc (ví dụ: vuốt ve, sờ, bóp, cấu véo, hôn, liếm…) với bộ phận nhạy cảm của người phạm tội hoặc của người khác; – Các hành vi khác có tính chất tình dục nhưng không nhằm quan hệ tình dục (ví dụ: hôn vào miệng, cổ, tai, gáy… của người dưới 16 tuổi). |
TUỔI PHẢI CHỊU TNHS VỀ TỘI PHẠM | – Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm – Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng | – Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm – Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng | Đủ 18 tuổi trở lên | Đủ 18 tuổi trở lên |
TUỔI BỊ HẠI | Chịu trách nhiệm khác nhau nếu tuổi của bị khác nhau được chia thành các mức tuổi: – Dưới 16 – Trên 16 | Chịu trách nhiệm khác nhau nếu tuổi của bị khác nhau được chia thành các mức tuổi: – Từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi – Từ 16 tuổi trở lên | Từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi | Dưới 16 tuổi |
CĂN CỨ VÀ HÌNH PHẠT | (Điều141, 142 Bộ luật hình sự) | (Điều 143, 144 Bộ luật hình sự) | (Điều 145 Bộ luật hình sự)
| (Điều 146 Bộ luật hình sự) |
3. Cấu thành tại phạm của tội Hiếp dâm và Cưỡng dâm:
Hiếp dâm và cưỡng dâm cùng có yếu tố cấu thành tội danh là xảy ra việc giao cấu nhưng khác nhau về cách thức.
Hiếp dâm và cưỡng dâm là hai tội thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người trong Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Điều 141 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định: Hiếp dâm là hành vi của một người hoặc một số người dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của họ.
Hành vi dùng vũ lực có thể là vật ngã, giữ chân tay, bịt miệng, trói… Đe dọa dùng vũ lực là dùng lời nói hoặc cử chỉ, động tác nhưng chưa tác động trực tiếp vào người nạn nhân khiến họ hiểu rằng nếu không cho giao cấu có thể bị dùng vũ lực ngay. Tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân là khi họ ở một mình trong đêm tối, bị bệnh hoặc say rượu,…
Theo quy định: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của họ sẽ bị phạt tù từ hai đến bảy năm.
Phạm tội có tổ chức, nhiều người hiếp một người, phạm tội hai lần trở lên, có tính chất loạn luân… sẽ bị phạt tù từ 7 đến 15 năm. Biết mình bị HIV vẫn phạm tội, gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên, làm nạn nhân chết hoặc tự sát… sẽ bị phạt tù từ 12 đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Phạm tội với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi sẽ bị phạt tù từ 5 đến 10 năm.
Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định: Cưỡng dâm là hành vi dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác.
Người nào dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù 1-5 năm.
Nếu nhiều người cưỡng dâm một người; phạm tội hai lần trở lên; có tính chất loạn luân, làm nạn nhân có thai; tái phạm nguy hiểm, mức án từ 3 đến 10 năm tù…. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 10-18 năm: gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội; làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
Cưỡng dâm người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi thì bị phạt tù 2-7 năm.
Như vậy, hiếp dâm và cưỡng dâm đều xảy ra việc giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác. Tuy nhiên, hiếp dâm là dùng vũ lực hoặc lợi dùng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân để giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của họ. Còn cưỡng dâm là dùng thủ đoạn khiến người khác phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với mình.
