Giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập

1. Giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập:

Căn cứ theo quy định tại Điều 21 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về người chưa thành niên như sau:

– Người chưa thành niên được xác định là người chưa đủ mười tám tuổi. 

– Đối với giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi sẽ do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện. 

– Trường hợp người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự sẽ phải được người đại diện theo pháp luật của họ đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi. 

– Đối với những người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ những giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Như vậy, căn cứ theo quy định được nêu trên thì đối với các giao dịch dân sự của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi mà liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật thì sẽ phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Còn đối với các giao dịch dân sự còn lại người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể tự mình xác lập, thực hiện.

2. Giao dịch dân sự đối với người chưa thành niên có hiệu lực hay không?

Đối với người chưa đủ 6 tuổi theo quy định tại Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về đại diện theo pháp luật của cá nhân:

– Cha, mẹ đối với trường hợp là con chưa thành niên.

– Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người được xác định là có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.

– Người do Tòa án chỉ định đối với trường hợp không xác định được người đại diện quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

Tuy nhiên, căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 125 Bộ luật Dân sự 2015 quy định giao dịch dân sự của người chưa thành niên không bị vô hiệu trong trường hợp sau đây:

– Giao dịch dân sự của người được xác định là chưa đủ sáu tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người đó;

– Giao dịch dân sự được xem là chỉ làm phát sinh đối với quyền hoặc chỉ miễn trừ nghĩa vụ cho người mất năng lực hành vi dân sự, người chưa thành niên, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự với người đã xác lập, thực hiện giao dịch với họ;

– Giao dịch dân sự được người xác lập giao dịch để thừa nhận về hiệu lực sau khi đã thành niên hoặc sau khi khôi phục năng lực hành vi dân sự.

Đối với người đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

– Người được xác định từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thì sẽ phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ những giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.

– Theo đó, đối với những giao dịch dân sự do người từ đủ 6 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi thì vẫn có thể được xác lập nếu trường hợp được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Tuy nhiên loại trừ trường hợp giao dịch dân sự nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày phù hợp với lứa tuổi thì không cần người đại diện theo pháp luật đồng ý vẫn có hiệu lực pháp luật.

Đối với người đủ 15 tuổi đến 18 tuổi căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015 quy định thì:

Đối với trường hơp được xác định là người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi mà tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Theo đó, giao dịch dân sự do người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi vẫn có thể được xác lập nếu được người đại diện theo pháp luật đồng ý. Trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác.

3. Người chưa thành niên tự mình xác lập giao dịch dân sự thì xử lý như thế nào?

Theo quy định tại Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu như sau:

– Đối với những giao dịch dân sự vô hiệu mà không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

– Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì lúc này các bên sẽ phải có trách nhiệm khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Đối với trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả.

– Bên ngay tình trong việc thu hoa lợi, lợi tức sẽ không có trách nhiệm phải hoàn trả lại hoa lợi, lợi tức đó.

– Bên có lỗi gây thiệt hại thì sẽ phải có trách nhiệm bồi thường.

– Đối với việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định.

Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì đối với người chưa thành niên tự mình xác lập các giao dịch dân sự chưa đủ điều kiện để giao dịch theo quy định pháp luật thì giao dịch dân sự có có thể bị vô hiệu.

4. Giao dịch dân sự vô hiệu bị vô hiệu trong trường hợp nào?

Căn cứ theo quy định Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về giao dịch dân sự vô hiệu như sau:

Giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện được quy định tại Điều 117 của Bộ luật này thì sẽ bị vô hiệu, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định khác.

Căn cứ theo quy định Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự như sau:

Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự được xác định như sau:

– Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

+ Chủ thể thực hiện gioa dịch phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

+ Chủ thể tham gia giao dịch dân sự được xác định là hoàn toàn tự nguyện;

+ Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự sẽ không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

– Hình thức của giao dịch dân sự đó là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện sau đây thì vô hiệu:

– Chủ thể thực hiện giao dịch dân sự phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

– Chủ thể tham gia giao dịch dân sự phải hoàn toàn tự nguyện;

– Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Trong trường hợp luật có quy định về hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự thì các bên phải đảm bảo hình thức của giao dịch dân sự theo quy định.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Bộ luật Dân sự 2015.