Đơn xin ly hôn viết tay trên giấy A4 được chấp nhận không?

1. Khái quát về đơn xin ly hôn và hình thức trình bày đơn ly hôn:

1.1. Các mẫu đơn ly hôn chuẩn theo quy định pháp luật:

Đơn xin ly hôn là văn bản do vợ hoặc chồng (hoặc cả hai vợ chồng trong trường hợp thuận tình ly hôn) lập, gửi Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu chấm dứt quan hệ hôn nhân theo quy định pháp luật. Tùy từng trường hợp, đơn ly hôn có thể là:

• Đơn khởi kiện (đối với ly hôn đơn phương được quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015);
• Đơn yêu cầu (đối với ly hôn thuận tình được quy định tại Điều 362 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).

Hiện nay, mẫu đơn xin ly hôn không được viết tùy tiện mà phải tuân thủ mẫu chuẩn của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ban hành tại Nghị quyết 01/2017/NQ-HĐTP (sửa đổi bởi Nghị quyết 04/2018/NQ-HĐTP). Theo đó, trường hợp ly hôn đơn phương và ly hôn thuận tình sẽ áp dụng 02 biểu mẫu khác nhau gồm:

• Mẫu số 23-DS: Đơn khởi kiện;
• Mẫu số 01-VDS: Đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự.

Như vậy, pháp luật hợp thức hóa 02 loại mẫu đơn ly hôn là đơn ly hôn thuận tình và đơn ly hôn đơn phương. Về pháp lý, cả 02 mẫu đơn cần hoàn thiện đầy đủ các nội dung mà pháp luật quy định.

1.2. Vai trò của đơn xin ly hôn trong hồ sơ khởi kiện/yêu cầu:

Đơn ly hôn là tài liệu pháp lý bắt buộc để Tòa án xem xét thụ lý vụ án/việc dân sự. Đây là văn bản thể hiện:

• Thông tin cá nhân, tình trạng hôn nhân của các bên;
• Lý do xin ly hôn;
• Yêu cầu giải quyết về con chung, tài sản chung hoặc nợ chung (nếu có);
• Cam kết và chữ ký xác nhận của người yêu cầu;
• Nếu đơn không đúng mẫu hoặc không đủ nội dung theo quy định, Tòa án có quyền yêu cầu sửa đổi, bổ sung hoặc trả lại đơn (Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015).

1.3. Các hình thức viết đơn ly hôn hiện nay:

Trên thực tế, đơn xin ly hôn có thể được lập theo một trong các hình thức:

• Mẫu in sẵn của Tòa án: Thường được phát miễn phí hoặc tải từ website của Tòa án;
• Đơn đánh máy: Linh hoạt, dễ chỉnh sửa, trình bày rõ ràng;
• Đơn viết tay: Người yêu cầu tự viết trên giấy trắng (thường là giấy A4) và đảm bảo đủ nội dung theo luật.

1.4. Quy định về nội dung bắt buộc phải có trong đơn ly hôn:

Đơn xin ly hôn là một văn bản pháp lý bắt buộc phải có khi đề nghị Tòa án giải quyết thủ tục ly hôn theo quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015. Tương ứng với hai hình thức ly hôn, đơn xin ly hôn được phân loại thành: Đơn ly hôn thuận tình và đơn ly hôn đơn phương (theo như phân tích ở Mục 1.1).

Thông qua văn bản này, Tòa án sẽ biết được nguyện vọng của đôi bên trong vấn đề giải quyết thủ tục ly hôn. Do đó theo pháp luật hiện hành, mẫu đơn xin ly hôn cần thể hiện rõ những nội dung sau:

• Tên Tòa án thẩm quyền giải quyết ly hôn;
• Thông tin người yêu cầu giải quyết, thông tin của vợ chồng trong vụ án ly hôn;
• Khai thông tin về đăng ký kết hôn, nội dung ly hôn;
• Thông tin về quyền nuôi con và mức cấp dưỡng, chăm sóc con sau ly hôn;
• Thông tin yêu cầu phân chia tài sản chung của vợ chồng xây dựng trong đời sống hôn nhân;
• Thông tin yêu cầu phân chia nghĩa vụ về khoản nợ với bên thứ ba phát sinh trong đời sống hôn nhân;
• Chữ ký của người làm đơn.

Như vậy, đơn xin ly hôn là văn bản tài liệu bắt buộc mà các cặp vợ chồng cần có khi thực hiện thủ tục ly hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm queyèn. Thông tin mà đôi bên cung cấp trong mẫu đơn chính là cơ sở, căn cứ để Tòa án tiến hành giải quyết thủ tục ly hôn đúng như quy định.

Kết luận: Mẫu đơn xin ly hôn là tài liệu bắt buộc vợ, chồng phải thực hiện khi tiến hành thủ tục đề nghị Tòa án giải quyết ly hôn. Thực tế, pháp luật không ấn định cụ thể về hình thức của mẫu đơn (có thể đánh máy hoặc viết tay theo phân tích tại Mục 1.3) nhưng cần đảm bảo đầy đủ các nội dung về nguyên nhân ly hôn, quyền nuôi con, phân chia tài sản chung … và các nội dung nêu trên.

1.5. Đơn xin ly hôn viết tay trên giấy A4 có được không?

Hiện nay không có bất kì điều luật nào yêu cầu bắt buộc về phương thức soạn thảo đơn ly hôn. Luật Hôn nhân gia đình và Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 cũng không yêu cầu đơn ly hôn bắt buộc phải in từ máy tính. Việc viết tay trên giấy A4 hoàn toàn được chấp nhận nếu đảm bảo:

• Rõ ràng, dễ đọc và không có sự tẩy xóa;
• Đúng bố cục, đủ nội dung theo luật;
• Có chữ ký hoặc điểm chỉ hợp lệ.

2. Đơn xin ly hôn viết tay trên giấy A4 có hợp lệ không?

2.1. Quan điểm pháp luật: Đơn viết tay vẫn hợp lệ nếu đáp ứng nội dung và hình thức?

Pháp luật hiện hành, cụ thể là Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, không quy định bắt buộc đơn xin ly hôn phải được đánh máy hoặc sử dụng mẫu in sẵn.Do đó, đơn viết tay trên giấy A4 vẫn hoàn toàn hợp lệ nếu:

• Được viết rõ ràng, đầy đủ nội dung theo quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (đối với ly hôn đơn phương) hoặc Điều 362 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (đối với ly hôn thuận tình);
• Có chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm đơn;
• Không có dấu hiệu giả mạo hoặc tẩy xóa gây nghi ngờ.

2.2. Yêu cầu về khổ giấy (giấy A4) và cách trình bày:

• Tòa án thường khuyến nghị sử dụng giấy A4 để đồng bộ lưu trữ hồ sơ và dễ photocopy;
• Trình bày rõ ràng, bố cục hợp lý: phần mở đầu, phần nội dung và phần kết (cam kết, chữ ký);
• Chữ viết cần rõ ràng, tránh viết quá nhỏ hoặc quá sát lề gây khó đọc.

2.3. Các tiêu chí Tòa án xem xét để chấp nhận đơn viết tay:

Khi nhận đơn viết tay, Tòa án sẽ kiểm tra:

• Đơn có đầy đủ các mục bắt buộc theo luật;
• Thông tin cá nhân của các bên chính xác, thống nhất với giấy tờ kèm theo;
• Có chữ ký tay (không in scan) để xác định ý chí tự nguyện.

3. Những trường hợp nào đơn ly hôn viết tay bị Tòa án từ chối thụ lý?

Thứ nhất, nội dung đơn không đầy đủ hoặc sai thông tin:

• Thiếu tên Tòa án hoặc thông tin của một trong hai bên;
• Không nêu rõ lý do xin ly hôn hoặc yêu cầu về con, tài sản.

Thứ hai, không ký tên hoặc không ghi rõ ngày, tháng, năm:

• Chữ ký là yếu tố bắt buộc để xác định ý chí của người nộp đơn;
• Thiếu chữ ký đồng nghĩa đơn không hợp lệ.

Thứ ba, không đáp ứng yêu cầu về chủ thể có quyền nộp đơn:

• Người làm đơn không phải là vợ hoặc chồng;
• Hoặc không có giấy ủy quyền hợp pháp trong trường hợp nộp đơn thay.

Thứ tư, đơn viết tay nhưng bị tẩy xóa, khó đọc hoặc nghi ngờ giả mạo chữ ký:

• Tòa án có thể yêu cầu viết lại hoặc từ chối thụ lý nếu đơn có dấu hiệu bị sửa chữa không minh bạch.
• Nếu nghi ngờ chữ ký giả mạo, Tòa án có quyền yêu cầu giám định.

4. Phân tích ưu điểm và nhược điểm của đơn ly hôn viết tay:

4.1. Ưu điểm của đơn xin ly hôn viết tay:

Đơn ly hôn viết tay có ưu điểm lớn nhất là tính linh hoạt và khả năng thực hiện ở bất kỳ đâu. Người làm đơn chỉ cần giấy trắng (thường là khổ A4) và bút mực là có thể viết ngay, không phụ thuộc vào máy tính, phần mềm soạn thảo hay máy in.

Trong một số trường hợp, đây là giải pháp duy nhất khi soạn hồ sơ ly hôn (chẳng hạn như ở vùng nông thôn, miền núi hoặc khi đang ở xa nhà mà cần làm đơn gấp thì đơn viết tay là sự lựa chọn tối ưu). 

Ngoài ra, chữ viết tay còn mang giá trị chứng minh ý chí trực tiếp của người làm đơn. Khi xảy ra tranh chấp về tính tự nguyện, việc có chữ viết và chữ ký của đương sự bằng bút mực là yếu tố giúp Tòa án dễ xác định đó là ý chí thật sự, giảm rủi ro bị nghi ngờ giả mạo hoặc soạn thảo bởi người khác. Đây cũng là lý do nhiều người chọn viết tay dù có đủ điều kiện đánh máy.

4.2. Nhược điểm của đơn xin ly hôn viết tay:

Nhược điểm lớn nhất của đơn viết tay là dễ xảy ra sai sót và khó sửa chữa. Do phải viết thủ công, người viết có thể bỏ sót thông tin quan trọng hoặc viết thiếu các mục bắt buộc theo quy định tại Điều 189 hoặc Điều 362 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015. Nếu sai nội dung hoặc bố cục, việc chỉnh sửa sẽ khó khăn và thường phải viết lại toàn bộ để đảm bảo tính trang trọng, sạch sẽ.

Một vấn đề khác là chữ viết khó đọc hoặc trình bày không khoa học. Nếu chữ viết xấu, kích thước chữ quá nhỏ hoặc khoảng cách dòng quá sát thì cán bộ Tòa án có thể mất nhiều thời gian để đọc, thậm chí yêu cầu viết lại để đảm bảo hồ sơ rõ ràng, dễ lưu trữ.

Đơn viết tay cũng khó thể hiện sự chuyên nghiệp so với đơn đánh máy, đặc biệt là trong các vụ việc phức tạp liên quan đến nhiều yêu cầu pháp lý.

4.3. Khi nào nên chọn hình thức viết tay và khi nào nên đánh máy?

Việc lựa chọn viết tay hay đánh máy phụ thuộc vào điều kiện thực tế và mục tiêu của người nộp đơn. Vì thế:

• Nên chọn viết tay khi không có thiết bị soạn thảo hoặc trong các tình huống cần lập đơn ngay lập tức, chẳng hạn khi đang ở xa nơi cư trú nhưng muốn gửi đơn khởi kiện hoặc đơn yêu cầu thuận tình ly hôn về cho Tòa án qua đường bưu điện;
• Ngược lại, nên chọn đánh máy khi có điều kiện chuẩn bị kỹ lưỡng, đặc biệt là với những vụ việc phức tạp cần trình bày rõ ràng, chi tiết hoặc khi muốn thể hiện sự chuyên nghiệp và dễ đọc cho cán bộ thụ lý.

Trong thực tế, nhiều Luật sư khuyến nghị nên soạn thảo bản đánh máy để nộp chính thức, đồng thời ký tay trực tiếp lên bản in để vừa đảm bảo hình thức vừa giữ giá trị pháp lý của chữ ký tay.

5. Hướng dẫn viết đơn xin ly hôn viết tay đúng chuẩn:

5.1. Hình thức trình bày:

• Đơn viết tay cần được trình bày trên giấy A4, viết một mặt, sử dụng bút mực xanh hoặc đen để đảm bảo rõ ràng và tránh phai màu theo thời gian;
• Căn lề hợp lý (trái 3cm, phải 2cm, trên 2cm, dưới 2cm) giúp văn bản cân đối và dễ đóng dấu, lưu trữ trong hồ sơ;
• Nội dung cần chia thành các đoạn rõ ràng, có tiêu đề hoặc khoảng cách dòng hợp lý giữa các phần;
• Người viết nên tránh viết sát mép giấy hoặc chen chữ quá nhỏ vì điều này không chỉ gây khó đọc mà còn làm mất tính chuyên nghiệp;
• Ở phần tiêu đề, cần ghi rõ “ĐƠN KHỞI KIỆN VỤ ÁN LY HÔN” (đối với ly hôn đơn phương) hoặc “ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN THUẬN TÌNH LY HÔN” (đối với ly hôn thuận tình), viết in hoa và căn giữa để dễ nhận diện.

5.2. Nội dung bắt buộc: 

Đơn xin ly hôn viết tay chỉ được Tòa án chấp nhận khi đáp ứng đầy đủ nội dung bắt buộc theo luật:

• Phần mở đầu phải ghi quốc hiệu, tiêu ngữ, ngày tháng năm lập đơn và tên Tòa án có thẩm quyền giải quyết (Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bị đơn cư trú, làm việc hoặc nơi thường trú của một trong hai bên theo luật định);
• Phải ghi rõ thông tin của hai bên vợ/chồng: họ tên, ngày tháng năm sinh, số CMND/CCCD/hộ chiếu, địa chỉ thường trú/tạm trú;
• Phần nội dung chính cần nêu rõ lý do xin ly hôn, mô tả tình trạng mâu thuẫn, dẫn chứng để chứng minh hôn nhân đã trầm trọng, không thể hàn gắn. Sau đó là yêu cầu cụ thể về quyền nuôi con, mức cấp dưỡng, phân chia tài sản chung, xử lý nợ chung (nếu có);
• Phần kết phải có cam kết thông tin trung thực, chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm đơn.

5.3. Lưu ý khi ký tên, ghi đầy đủ ngày tháng và đính kèm tài liệu theo đơn:

• Khi ký tên, người viết cần ký đầy đủ họ tên và sử dụng chữ ký nhất quán với các giấy tờ tùy thân để tránh nghi ngờ về tính xác thực;
• Ngày tháng lập đơn cần ghi rõ ràng vì đây là căn cứ xác định thời điểm khởi kiện hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết;
• Hồ sơ nộp kèm theo đơn cần đầy đủ, gồm: bản sao chứng thực giấy chứng nhận kết hôn, giấy khai sinh của con, giấy tờ về tài sản (nếu yêu cầu chia tài sản), giấy tờ chứng minh nơi cư trú…;
• Nếu gửi qua bưu điện thì nên giữ lại bản sao đơn và hóa đơn gửi để làm bằng chứng.

Vì thế, việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và đơn viết tay rõ ràng ngay từ đầu sẽ giúp Tòa án thụ lý nhanh chóng, tránh tình trạng bị trả lại đơn hoặc yêu cầu sửa đổi, bổ sung.

6. Kinh nghiệm thực tiễn khi nộp đơn xin ly hôn viết tay cho Tòa án:

6.1. Kiểm tra trước với bộ phận tiếp nhận của Tòa án:

Mặc dù pháp luật không cấm đơn viết tay nhưng trên thực tế, mỗi Tòa án có thể có thói quen hoặc yêu cầu riêng về hình thức hồ sơ.

Do đó trước khi nộp đơn, người dân nên liên hệ trực tiếp với bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Tòa án để hỏi rõ:

• Có bắt buộc sử dụng mẫu đơn in sẵn của Tòa án hay không?
• Có yêu cầu trình bày theo định dạng nhất định không?
• Có thể nộp bản viết tay ngay hay cần bản đánh máy kèm theo?

Việc kiểm tra trước sẽ giúp tránh lãng phí thời gian và công sức khi đơn không đúng yêu cầu nội bộ của Tòa án.

6.2. Chuẩn bị bản dự phòng để tránh phải viết lại:

Một rủi ro phổ biến khi viết tay là sai sót trong quá trình trình bày, dẫn tới phải viết lại từ đầu. Để hạn chế, nên:

• Soạn sẵn nội dung nháp trước trên giấy nháp hoặc file word;
• Khi viết chính thức, viết chậm rãi, tránh gạch xóa nhiều lần;
• Chuẩn bị thêm 1 – 2 tờ giấy A4 trắng để kịp thời viết lại nếu cần.

Trong một số vụ việc, Luật sư thường khuyên nên in bản đánh máy để nộp chính thức và giữ bản viết tay như một tài liệu bổ sung hoặc bản ký gốc.

6.3. Đảm bảo tính rõ ràng và đầy đủ của nội dung:

Kinh nghiệm cho thấy, nhiều đơn viết tay bị trả lại không phải vì hình thức mà vì nội dung thiếu hoặc sai thông tin. Để khắc phục:

• Kiểm tra đối chiếu thông tin cá nhân với giấy tờ tùy thân trước khi viết;
• Nêu rõ lý do xin ly hôn, tránh viết chung chung như “không hợp nhau, không hiểu nhau…” mà không có diễn giải cụ thể mâu thuẫn;
• Nếu có yêu cầu về con, tài sản và nợ chung thì cần phải ghi rõ phương án xử lý.

Như vậy: Một đơn viết tay trình bày rõ ràng, đầy đủ nội dung sẽ tạo thiện cảm với cán bộ thụ lý và giúp hồ sơ được xử lý nhanh hơn.

6.4. Chuẩn bị hồ sơ kèm theo đầy đủ, đúng chuẩn:

Đơn xin ly hôn viết tay chỉ là một phần của hồ sơ xin ly hôn. Tòa án chỉ thụ lý khi hồ sơ đầy đủ gồm:

• Bản sao chứng thực giấy chứng nhận kết hôn;
• Giấy khai sinh của con (nếu có con chung);
• Tài liệu chứng minh quyền sở hữu tài sản (nếu yêu cầu chia tài sản);
• Giấy tờ chứng minh nơi cư trú của các bên.

Nếu thiếu tài liệu, Tòa sẽ yêu cầu bổ sung và thời gian giải quyết sẽ bị kéo dài. Vì vậy, việc chuẩn bị trọn bộ hồ sơ cùng lúc với đơn viết tay là rất quan trọng.

THAM KHẢO THÊM:

• Mẫu đơn ly hôn thuận tình viết tay có chữ ký 2 bên mới nhất
• Dịch vụ Luật sư hỗ trợ soạn thảo đơn ly hôn, hồ sơ ly hôn
• Mẫu đơn xin ly hôn đơn phương (đơn khởi kiện vụ án ly hôn)