Trong bối cảnh toàn cầu hóa, nhu cầu định cư nước ngoài của người Việt ngày càng tăng cao. Mong muốn cải thiện chất lượng cuộc sống, tiếp cận môi trường giáo dục và việc làm tốt hơn là động lực chính khiến nhiều người chọn các quốc gia phát triển như Mỹ, Úc, Đức… làm điểm đến. Vậy, đã được xóa án tích có được nhập cư nước ngoài không?
Mục lục bài viết
- 1 1. Vì sao vấn đề xóa án tích và nhập cư nước ngoài được quan tâm?
- 2 2. Đã được xóa án tích có được nhập cư nước ngoài không?
- 3 3. Chính sách nhập cư của một số quốc gia đối với người từng có án tích:
- 4 4. Mối quan hệ giữa xóa án tích với thủ tục hành chính trong nước và quan hệ quốc tế:
- 5 5. Lời khuyên pháp lý cho người có án tích muốn nhập cư:
1. Vì sao vấn đề xóa án tích và nhập cư nước ngoài được quan tâm?
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu, nhu cầu định cư và làm việc ở nước ngoài ngày càng tăng mạnh. Đặc biệt là tại các quốc gia phát triển như Mỹ, Canada, Úc, Đức, Nhật Bản… Các quốc gia này trở thành điểm đến hấp dẫn với những lợi thế nổi bật như:
- Cơ hội việc làm và thu nhập cao, môi trường lao động chuyên nghiệp;
- Hệ thống giáo dục chất lượng, nhiều chương trình hỗ trợ con cái của người nhập cư;
- Chính sách an sinh xã hội tốt, bảo đảm chất lượng cuộc sống ổn định, lâu dài.
Tuy nhiên, đối với những người từng vi phạm pháp luật và có án tích thì con đường nhập cư lại gặp nhiều trở ngại. Lý do chủ yếu gồm:
- Hầu hết các quốc gia phát triển đều yêu cầu kiểm tra lý lịch tư pháp để đánh giá mức độ tin cậy, nguy cơ vi phạm pháp luật;
- Nhiều quốc gia đặt ra quy định rõ ràng về việc khai báo tiền án, thậm chí cả những trường hợp đã được xóa án tích tại nước gốc.
Trong khi đó, theo pháp luật Việt Nam, người được xóa án tích được coi là chưa từng bị kết án (cụ thể tại Điều 70 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017). Điều này khiến nhiều người thắc mắc:
- Liệu việc xóa án tích ở Việt Nam có giúp hồ sơ nhập cư được chấp thuận dễ dàng hơn?
- Có phải sau khi xóa án tích, đương sự không cần khai báo tiền án khi xin visa hoặc định cư ở nước ngoài?
- Các quốc gia có công nhận hiệu lực của việc xóa án tích do Việt Nam cấp hay không?
Vì vậy, vấn đề xóa án tích trở thành chủ đề quan tâm hàng đầu của nhiều người đang chuẩn bị hồ sơ định cư.
2. Đã được xóa án tích có được nhập cư nước ngoài không?
Việc đã được xóa án tích không tự động đảm bảo cá nhân đó được nhập cư, nhưng cũng không phải là “rào cản” tuyệt đối.
Thực tế phụ thuộc vào ba yếu tố chính:
- Chính sách của quốc gia tiếp nhận;
- Hình thức hồ sơ lý lịch tư pháp được yêu cầu;
- Và tính trung thực trong khai báo.
2.1. Có cấm nhập cư đối người chưa xóa án tích?
Theo quy định của Việt Nam, người đã được xóa án tích được coi là chưa từng bị kết án (Điều 70 BLHS 2015). Điều này giúp bạn khôi phục toàn bộ quyền công dân trong nước.
Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam không ràng buộc cơ quan di trú của nước ngoài. Mỗi quốc gia sẽ đánh giá hồ sơ dựa trên luật nhập cư của họ, chứ không dựa hoàn toàn vào quy định của Việt Nam. Do đó việc xóa án tích chỉ là một yếu tố thuận lợi, chứ không phải “tấm vé thông hành”.
Điều 3 khoản 3 Nghị định 138/2006/NĐ-CP đã quy định: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài là người có quốc tịch Việt Nam và người gốc Việt Nam đang cư trú, làm ăn, sinh sống lâu dài ở nước ngoài. Khái niệm này được khẳng định lại tại Điều 3 khoản 3 của Luật quốc tịch Việt Nam năm 2008 như sau: Người Việt Nam định cư ở nước ngoài là công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
Như vậy, theo khái niệm trên, người Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm 2 loại chính đó là công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang cư trú, sinh sống lâu dài ở nước ngoài.
Và căn cứ quy định tại Điều 36 Luật Xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019, cá nhân có tiền án (chưa xóa án tích) không nằm trong quy định tạm hoãn xuất cảnh và cũng không cấm xuất cảnh đối với những đối tượng này. Nếu các cá nhân này đáp ứng đủ các điều kiện xuất cảnh theo Điều 33 Luật Xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019 thì họ hoàn toàn có thể xuất cảnh bình thường, và cũng không cấm họ được nhập cư vào quốc gia khác.
Vì vậy: Người chưa được xóa án tích vẫn có thể thực hiện thủ tục nhập cư vào quốc gia khác nếu họ đáp ứng được đầy đủ chính sách của quốc gia tiếp nhận.
2.2. Các tình huống phổ biến khi làm hồ sơ nhập cư:
Thứ nhất, có những quốc gia chỉ yêu cầu Phiếu lý lịch tư pháp số 1:
- Phiếu này sẽ ghi rõ “không có án tích” nếu bạn đã được xóa án tích;
- Trong thực tế, nhiều quốc gia chấp nhận phiếu này để chứng minh nhân thân, đặc biệt trong các thủ tục visa lao động hoặc đoàn tụ gia đình.
Thứ hai, có những quốc gia yêu cầu Phiếu lý lịch tư pháp số 2 hoặc khai báo chi tiết tiền án:
- Phiếu số 2 thể hiện toàn bộ lịch sử án tích, bao gồm thông tin về việc đã xóa án tích;
- Nhiều nước phát triển (Mỹ, Canada, Úc…) yêu cầu khai báo trung thực toàn bộ tiền án dù đã được xóa án tích.
2.3. Trường hợp vẫn được chấp thuận dù từng có án tích:
Một số quốc gia đánh giá tích cực việc cá nhân đã cải tạo tốt và trung thực khai báo nên vẫn cho phép nhập cư nếu:
- Đã được xóa án tích từ lâu (thường là từ 5 – 10 năm trở lên), chứng minh ổn định cuộc sống, có việc làm, không tái phạm;
- Hồ sơ minh bạch, có kèm giấy xác nhận xóa án tích và phiếu lý lịch tư pháp.
3. Chính sách nhập cư của một số quốc gia đối với người từng có án tích:
Mặc dù Việt Nam quy định người được xóa án tích được coi là chưa bị kết án, nhưng khi làm thủ tục nhập cư, cơ quan xét duyệt của các quốc gia sẽ áp dụng luật của nước họ. Mỗi quốc gia có cách tiếp cận khác nhau đối với người từng có án tích, cụ thể:
3.1. Hoa Kỳ (Mỹ):
Mỹ có quy định nghiêm ngặt về việc khai báo toàn bộ tiền án, kể cả đã xóa án tích ở quốc gia gốc. Trong mẫu DS-260 (thị thực định cư) hoặc DS-160 (thị thực không định cư), câu hỏi yêu cầu khai báo: “Have you ever been arrested or convicted of any offense or crime, even though subject of a pardon, amnesty, or other similar action?”
Điều này có nghĩa rằng:
- Dù bạn đã được xóa án tích ở Việt Nam, vẫn phải khai thật toàn bộ tiền án;
- Nếu không khai báo trung thực, hồ sơ có thể bị từ chối vĩnh viễn, thậm chí bị cấm nhập cảnh.
Vì vậy nếu có vi phạm nhỏ, đã xóa án tích và chứng minh phục hồi tốt thì hồ sơ vẫn có cơ hội được chấp thuận.
3.2. Canada:
Canada đánh giá theo cơ chế “Criminal Rehabilitation” (tái hòa nhập xã hội):
- Nếu vi phạm nhẹ và đã qua thời gian dài kể từ khi hoàn tất hình phạt, cơ hội được xét duyệt cao;
- Yêu cầu khai báo đầy đủ tiền án, kể cả đã được xóa án tích;
- Canada cho phép đương đơn nộp hồ sơ phục hồi nhân thân (rehabilitation application) để tăng cơ hội định cư.
3.3. Các quốc gia châu Âu (Anh, Đức, Pháp):
- Anh: Yêu cầu khai báo tiền án trong vòng 10 năm trở lại, kể cả đã được xóa án tích ở quốc gia gốc;
- Đức và Pháp: Thẩm tra lý lịch nghiêm ngặt, đặc biệt nếu xin định cư lâu dài hoặc quốc tịch. Xóa án tích được coi là yếu tố tích cực nhưng không loại bỏ nghĩa vụ khai báo.
3.4. Một số quốc gia khác:
- Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore: Yêu cầu giấy chứng nhận tư pháp từ Việt Nam, đồng thời có thể xác minh qua cơ quan ngoại giao;
- Điểm chung: Hầu hết các nước đặt nặng tính minh bạch và khai báo trung thực, thay vì chỉ dựa vào tình trạng xóa án tích ở Việt Nam.
Kết luận: Không quốc gia nào miễn khai báo chỉ vì bạn đã được xóa án tích. Tuy nhiên, việc đã xóa án tích kèm theo hồ sơ chứng minh cải tạo tốt sẽ giúp hồ sơ được xem xét tích cực hơn.
4. Mối quan hệ giữa xóa án tích với thủ tục hành chính trong nước và quan hệ quốc tế:
4.1. Tác động đến thủ tục hành chính trong nước:
Người đã được xóa án tích có thể:
- Xin cấp hộ chiếu, xuất cảnh, xin việc làm trong cơ quan nhà nước hoặc doanh nghiệp (trừ một số ngành nghề đặc thù vẫn yêu cầu khai báo tiền án);
- Tuy nhiên, điều này không tự động áp dụng cho các thủ tục nhập cư nước ngoài, bởi mỗi quốc gia có quy định riêng về xét duyệt lý lịch.
4.2. Tác động pháp lý của việc xóa án tích trong quan hệ quốc tế:
Sau khi được xóa án tích ở Việt Nam, nhiều người tin rằng mình “đã sạch hồ sơ” và có thể dễ dàng xin visa hoặc nhập cư. Tuy nhiên, điều này không hoàn toàn đúng bởi.
Thứ nhất, hiệu lực xóa án tích chỉ giới hạn trong phạm vi pháp luật Việt Nam:
- Việc xóa án tích không có giá trị ràng buộc đối với cơ quan nhập cư của quốc gia khác;
- Khi xét duyệt hồ sơ định cư, các quốc gia áp dụng luật của chính họ, không phụ thuộc vào việc bạn đã được xóa án tích tại Việt Nam hay chưa.
Thứ hai, nghĩa vụ khai báo tiền án theo yêu cầu của nước tiếp nhận:
- Nhiều nước yêu cầu khai báo toàn bộ tiền án, kể cả đã được xóa án tích;
- Một số nước chỉ kiểm tra dựa trên Phiếu lý lịch tư pháp (thường là Phiếu lý lịch tư pháp số 1), nhưng nhiều nước yêu cầu bản đầy đủ (Phiếu lý lịch tư pháp số 2) hoặc đối chiếu thông tin với Cơ quan công an Việt Nam;
- Nếu khai gian hoặc không khai báo trung thực, hồ sơ có thể bị từ chối vĩnh viễn (thậm chí bị cấm nhập cảnh).
Thứ ba, giá trị tham khảo của giấy xác nhận xóa án tích:
- Một số quốc gia (đặc biệt ở châu Âu và Bắc Mỹ) chấp nhận giấy chứng nhận xóa án tích hoặc phiếu lý lịch tư pháp ghi rõ “đã được xóa án tích” như tình tiết giảm nhẹ khi xét duyệt;
- Nhưng quyết định cuối cùng vẫn phụ thuộc vào chính sách nhập cư của nước đó.
5. Lời khuyên pháp lý cho người có án tích muốn nhập cư:
Việc từng có án tích, dù đã được xóa, vẫn là một yếu tố nhạy cảm trong hồ sơ xin visa hoặc định cư ở nước ngoài. Nếu không xử lý đúng cách, người xin visa dễ gặp rủi ro bị từ chối, thậm chí cấm nhập cảnh vĩnh viễn. Để giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng thành công, bạn nên lưu ý những điểm sau:
5.1. Tuyệt đối không khai gian hoặc bỏ sót thông tin:
Nhiều người lầm tưởng rằng đã xóa án tích thì có thể khai “chưa từng bị kết án”. Đây là sai lầm nghiêm trọng. Phần lớn các quốc gia (đặc biệt là Mỹ, Canada, Úc) yêu cầu khai báo toàn bộ tiền án, kể cả đã được xóa án tích hoặc được hưởng ân xá. Nếu bị phát hiện gian dối, hậu quả có thể là:
- Từ chối hồ sơ ngay lập tức;
- Cấm nhập cảnh vĩnh viễn hoặc hủy quyền định cư sau này.
5.2. Chuẩn bị hồ sơ minh bạch và đầy đủ:
Để tăng tính thuyết phục, người từng có án tích nên chuẩn bị các tài liệu sau:
- Phiếu lý lịch tư pháp số 1 và số 2 (có xác nhận xóa án tích);
- Giấy chứng nhận xóa án tích của Tòa án (trường hợp xóa theo quyết định đặc biệt);
- Dịch thuật công chứng và hợp pháp hóa lãnh sự theo yêu cầu của quốc gia tiếp nhận.
5.3. Tham khảo ý kiến của các Luật sư có chuyên môn:
Luật sư sẽ giúp bạn:
- Đánh giá rủi ro hồ sơ theo từng quốc gia;
- Soạn thảo bản giải trình hợp lý, nêu rõ lý do vi phạm trong quá khứ và biện pháp khắc phục;
- Tư vấn chiến lược pháp lý để tăng khả năng chấp thuận, đặc biệt với hồ sơ định cư lâu dài hoặc xin quốc tịch.
Kết luận:
Việc xóa án tích theo pháp luật Việt Nam giúp người bị kết án được khôi phục quyền công dân và được coi là chưa bị kết án trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc miễn khai báo hoặc đảm bảo được chấp thuận nhập cư ở nước ngoài.
Quyết định nhập cư hoàn toàn phụ thuộc vào chính sách của quốc gia tiếp nhận. Phần lớn các nước (như Mỹ, Canada, Úc, Anh) yêu cầu khai báo trung thực toàn bộ tiền án dù đã được xóa án tích. Nếu che giấu hoặc khai gian, hậu quả có thể nghiêm trọng hơn rất nhiều so với việc khai thật (trong đó bao gồm từ chối hồ sơ vĩnh viễn hoặc cấm nhập cảnh).
THAM KHẢO THÊM:
