Có được đổi tên bố mẹ đẻ thành tên bố mẹ nuôi không?

1. Có được đổi tên bố mẹ đẻ thành tên bố mẹ nuôi không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 10 của Nghị định 19/2011/NĐ-CP (sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 của Nghị định 24/2019/NĐ-CP) có quy định về thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi. Theo đó, thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 22 của Luật Nuôi con nuôi năm 2010 và quy định cụ thể như sau:

• Việc đăng ký nuôi con nuôi sẽ được tiến hành tại trụ sở của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là Ủy ban nhân dân cấp xã. Khi thực hiện thủ tục đăng ký nuôi con nuôi, cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ, người giám hộ của người được nhận làm con nuôi hoặc đại diện cơ sở nuôi dưỡng, người được nhận làm con nuôi bắt buộc phải có mặt. Công chức tư pháp hộ tịch sẽ ghi vào Sổ đăng ký nuôi con nuôi, trao giấy chứng nhận nuôi con nuôi cho các bên tham gia;

• Căn cứ vào giấy chứng nhận nuôi con nuôi, theo yêu cầu của cha mẹ nuôi và được sự đồng ý của con nuôi trong độ tuổi từ đủ 09 tuổi trở lên, cơ quan đăng ký hộ tịch là cơ quan có thẩm quyền thực hiện thủ tục thay đổi họ, thay đổi chữ đệm, tên của con nuôi theo quy định của pháp luật dân sự và quy định của pháp luật về hộ tịch;

• Việc bổ sung thông tin, thay đổi thông tin về cha mẹ trong giấy khai sinh của con nuôi sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

Theo đó, khi muốn thay đổi tên cha mẹ đẻ trên giấy khai sinh của con nuôi thì bắt buộc phải được sự đồng ý của cha mẹ đẻ, cha mẹ đẻ và cha mẹ nuôi cần phải thỏa thuận bằng văn bản. Trong trường hợp cha mẹ đẻ không đồng ý thay đổi thông tin thì cha mẹ nuôi cũng không thể tự mình thực hiện thủ tục này.

Vì vậy, việc thay đổi tên bố mẹ đẻ thành tên bố mẹ nuôi trong giấy khai sinh của con nuôi chỉ được thực hiện khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Cha mẹ đẻ và cha mẹ nuôi tự nguyện thỏa thuận về việc thay đổi tên trong giấy khai sinh;

• Thỏa thuận phải được thể hiện bằng văn bản, có chữ ký của các bên; 

• Nội dung thỏa thuận cần phải bao gồm việc thay đổi tên bố mẹ đẻ thành tên bố mẹ nuôi, cam kết của cha mẹ nuôi đối với người được nhận làm con nuôi.

Quy trình thay đổi tên bố mẹ đẻ thành tên bố mẹ nuôi trong giấy khai sinh được thực hiện như sau:

Bước 1: Nộp hồ sơ. Nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã đã đăng ký khai sinh cho con nuôi hoặc nuôi con nuôi đang cư trú. Hồ sơ cần phải chuẩn bị bao gồm: Đơn đề nghị thay đổi thông tin trên giấy khai sinh, giấy khai sinh của con nuôi, chứng minh thư nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân của cha mẹ nuôi, giấy tờ tùy thân của cha mẹ đẻ, văn bản chứng minh sự đồng ý của cha mẹ đẻ, giấy tờ chứng minh sự đồng ý của con nuôi trong trường hợp con nuôi từ đủ 09 tuổi trở lên.

Bước 2: Thẩm tra hồ sơ và giải quyết hồ sơ theo quy định của pháp luật. Sau khi tiếp nhận hồ sơ, Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ tiến hành hoạt động thẩm tra các loại giấy tờ và thông tin trong hồ sơ. Quá trình thẩm tra bao gồm các hoạt động như: xác minh tính hợp lệ, tính chính xác của các giấy tờ, kiểm tra yêu cầu thay đổi có phù hợp với quy định của pháp luật hay không, trong trường hợp nhận thấy hồ sơ đã đầy đủ và hợp lệ thì Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ ra quyết định thay đổi thông tin cha mẹ trong giấy khai sinh của người được nhận làm con nuôi.

Bước 3: Nhận kết quả. Sau khi hoàn tất quy trình thẩm tra, Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ ra thông báo kết quả cho người nộp hồ sơ. Trong trường hợp không đồng ý với yêu cầu nêu trong hồ sơ thì cần phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do chính đáng. Nếu yêu cầu được chấp nhận thì giấy khai sinh mới sẽ được cấp lại với thông tin cha mẹ đẻ được thay đổi thành thông tin của cha mẹ nuôi.

2. Có được bổ sung thêm tên cha mẹ nuôi trong giấy khai sinh của con nuôi không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 24 của Luật Nuôi con nuôi năm 2010 có quy định về hệ quả của việc nuôi con nuôi. Theo đó, việc nuôi con nuôi bao gồm các hệ quả như sau:

• Kể từ ngày giao nhận con nuôi, giữa cha mẹ nuôi và con nuôi sẽ phát sinh đầy đủ các quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con; giữa con nuôi và các thành viên trong gia đình cha mẹ nuôi cũng phát sinh các quyền, nghĩa vụ đối ứng với nhau theo quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình, pháp luật về dân sự và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan;

• Theo yêu cầu của cha mẹ nuôi, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ ra quyết định về vấn đề thay đổi họ tên của con nuôi. Quá trình thay đổi họ tên của con nuôi trong độ tuổi từ đủ 09 tuổi trở lên bắt buộc phải được sự đồng ý của con nuôi đó;

• Dân tộc của người được nhận làm con nuôi trong trường hợp đó là trẻ em bị bỏ rơi sẽ được xác định theo dân tộc của cha nuôi hoặc dân tộc của mẹ nuôi;

• Ngoại trừ trường hợp giữa cha mẹ trẻ và cha mẹ nuôi có thỏa thuận khác, được tính bắt đầu kể từ ngày giao nhận con nuôi, cha mẹ đẻ sẽ không còn quyền, nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, cấp dưỡng, đại diện theo pháp luật, quản lý, định đoạt tài sản riêng, bồi thường thiệt hại đối với con đã cho làm con nuôi.

Theo điều luật phân tích nêu trên, được tính bắt đầu kể từ thời điểm giao nhận con nuôi thì cha mẹ nuôi và con nuôi sẽ được pháp luật công nhận về quyền lợi, nghĩa vụ đối với nhau giống như cha mẹ đẻ và con đẻ. Bên cạnh đó, căn cứ theo quy định tại Điều 26 của Luật Hộ tịch năm 2014 có quy định về phạm vi thay đổi hộ tịch. Theo đó, hộ tịch được thay đổi trong phạm vi như sau:

• Thay đổi họ, thay đổi tên đệm, tên của cá nhân trong nội dung đăng ký khai sinh đã đăng ký khi có đầy đủ căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự;

• Thay đổi thông tin về cha, thông tin về mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký sau khi được nhận làm con nuôi theo quy định của pháp luật về nuôi con nuôi.

Như vậy, pháp luật chỉ quy định về vấn đề thay đổi thông tin cha mẹ đẻ trong giấy khai sinh đã đăng ký, không có quy định về vấn đề bổ sung thêm thông tin cha mẹ nuôi bên cạnh thông tin cha mẹ đẻ. Hay nói cách khác, việc thay đổi thông tin cha mẹ trong giấy khai sinh của con nuôi sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về hộ tịch; không được thực hiện thủ tục bổ sung tên cha mẹ nuôi trong giấy khai sinh của con nuôi, chỉ được thực hiện thủ tục thay đổi tên cha mẹ trong giấy khai sinh (như đã phân tích ở mục 1).

3. Cơ quan có thẩm quyền bổ sung tên cha mẹ nuôi trong giấy khai sinh của con nuôi?

Căn cứ theo quy định tại Điều 27 của Luật hộ tịch năm 2014 có quy định về thẩm quyền đăng ký thay đổi, cải chính và bổ sung thông tin hộ tịch. Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký hộ tịch trước đây hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cá nhân sẽ là cơ quan có thẩm quyền giải quyết về việc thay đổi hộ tịch, cải chính hộ tịch cho người chưa đủ 14 tuổi, có thẩm quyền bổ sung hộ tịch cho công dân Việt Nam cư trú trong lãnh thổ của Việt Nam.

Theo đó, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký hộ tịch trước đây hoặc Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cá nhân là cơ quan có thẩm quyền giải quyết thủ tục thay đổi hộ tịch, cải chính hộ tịch cho cá nhân là người chưa đủ 14 tuổi, bổ sung hộ tịch cho công dân Việt Nam đang cư trú trong nước.

Hay nói cách khác, cơ quan có thẩm quyền bổ sung tên cha mẹ nuôi trong giấy khai sinh của con nuôi thuộc về Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã cấp giấy khai sinh cho con nuôi trước đây hoặc nơi cư trú của con nuôi.

THAM KHẢO THÊM:

• Giấy khai sinh có ghi tên bố mẹ đỡ đầu (bố mẹ nuôi) không?
• Bố mẹ đẻ đã cho nhận con nuôi thì có đòi lại được không?
• Con gái đã đi lấy chồng có được hưởng di sản thừa kế của bố mẹ đẻ?