Việc kết hôn và sinh con giữa các cặp vợ chồng mang quốc tịch khác nhau ngày càng phổ biến. Một vấn đề thường gặp trong những trường hợp này là xác định và lựa chọn quốc tịch của con cái. Liệu trẻ em sinh ra từ cha mẹ khác quốc tịch có đương nhiên mang 2 quốc tịch không?
Mục lục bài viết
1. Thế nào là hai quốc tịch?
Hai quốc tịch, hay song tịch, là tình trạng một cá nhân đồng thời mang quốc tịch của hai quốc gia khác nhau. Đây là trường hợp đặc biệt, bởi thông thường mỗi người khi sinh ra chỉ mang một quốc tịch duy nhất. Song tịch tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp cho cả bản thân đương sự và các quốc gia liên quan.
Hiện tượng hai quốc tịch xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm:
– Một là, do xung đột pháp luật quốc tịch: Luật quốc tịch của các quốc gia có thể khác nhau, dẫn đến tình trạng một cá nhân được cả hai quốc gia công nhận là công dân.
– Hai là, do nhập quốc tịch mới nhưng chưa mất quốc tịch cũ: Khi một cá nhân nhập quốc tịch mới mà không từ bỏ quốc tịch cũ, họ sẽ mang hai quốc tịch.
– Ba là, trẻ em sinh ra từ cha mẹ mang quốc tịch khác nhau: Con cái sẽ mang quốc tịch của cả hai quốc gia nếu luật pháp của các quốc gia đó cho phép.
Trên trường quốc tế, việc ký kết các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương được xem là giải pháp hiệu quả để hạn chế tình trạng hai quốc tịch. Khi kí kết, các bên có thể thoả thuận đưa nguyên tắc quốc tịch hữu hiệu vào nội dung của điều ước. Theo nguyên tắc này, người có hai quốc tịch của hai nước kí kết sẽ chỉ được coi là công dân (tức là có quốc tịch) của nước mà họ thực chất gắn bó nhất nếu trong một thời gian nhất định họ không lựa chọn cho mình quốc tịch của một trong hai nước.
2. Cha mẹ khác quốc tịch thì con có đương nhiên 2 quốc tịch không?
Theo quy định của Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008, sửa đổi bổ sung năm 2014, quốc tịch của trẻ em có cha mẹ là công dân Việt Nam và công dân nước ngoài phụ thuộc vào hai yếu tố chính: thỏa thuận của cha mẹ và nơi sinh.
Trường hợp trẻ em có quốc tịch Việt Nam:
+ Có sự thỏa thuận bằng văn bản của cha mẹ: Cha mẹ trẻ em phải thống nhất lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho con tại thời điểm đăng ký khai sinh.
+ Sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam: Nếu cha mẹ không thỏa thuận được về quốc tịch, trẻ em sẽ mặc nhiên có quốc tịch Việt Nam.
Căn cứ quy định này thì trẻ em có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là công dân nước ngoài thì không đương nhiên có quốc tịch Việt Nam, trẻ chỉ có quốc tịch Việt Nam nếu tại thời điểm đăng ký khai sinh cha mẹ trẻ có sự thỏa thuận bằng văn bản lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho con. Trường hợp trẻ đã có quốc tịch nước ngoài thì không có quyền lựa chọn quốc tịch Việt Nam nữa.
Ví dụ:
Bé Lan sinh ra tại Hà Nội, cha là người Việt Nam, mẹ là người Mỹ. Cha mẹ bé Lan đồng ý bằng văn bản cho bé mang quốc tịch Việt Nam. Do đó, bé Lan sẽ có quốc tịch Việt Nam.
Bé Na sinh ra tại California, Mỹ, cha là người Việt Nam, mẹ là người Mỹ. Cha mẹ bé Na không thống nhất được về quốc tịch cho con. Theo quy định, bé Na sẽ không có quốc tịch Việt Nam.
Như vậy, quốc tịch của trẻ em sinh ra có cha mẹ là công dân Việt Nam và công dân nước ngoài phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm sự thỏa thuận của cha mẹ, nơi sinh của trẻ và quy định của pháp luật. Vì thế, không phải trường hợp nào mà cha mẹ khác quốc tịch thì con sẽ đương nhiên có 02 quốc tịch.
3. Xác định quốc tịch Việt Nam bằng cách nào?
Theo Luật Quốc tịch Việt Nam 2014 thì ở Việt Nam, việc xác định quốc tịch được áp dụng theo nguyên tắc huyết thống, đây là nguyên tắc cơ bản, ngoài ra còn một số quy định khác để xác định quốc tịch Việt Nam.
Căn cứ Điều 14 Luật Quốc tịch Việt Nam 2014, một người được xác định là có quốc tịch Việt Nam nếu có một trong 5 căn cứ dưới đây:
– Căn cứ thứ nhất là căn cứ vào thỏa thuận của cha mẹ và nơi sinh ra:
+ Trường hợp 1 : Có cha và mẹ đều là công dân Việt Nam.
+ Trường hợp 2 : Có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là người không quốc tịch hoặc có mẹ là công dân Việt Nam còn cha không rõ là ai; Có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là công dân nước ngoài và cha mẹ thỏa thuận bằng văn bản con mang quốc tịch Việt Nam vào thời điểm đăng ký khai sinh cho con.
+ Trường hợp 3 là: Có cha mẹ đều là người không quốc tịch, có nơi thường trú tại Việt Nam hoặc có mẹ là người không quốc tịch, có nơi thường trú tại Việt Nam, còn cha không rõ là ai.
– Căn cứ thứ hai là do nhập quốc tịch Việt Nam : Áp dụng cho công dân nước ngoài và người không quốc tịch đang thường trú tại Việt Nam
– Căn cứ thứ ba là được trở lại quốc tịch Việt Nam: Áp dụng cho người đã mất quốc tịch Việt Nam
– Căn cứ thứ tư là thuộc các trường hợp quy định tại Điều 18, 35 và 37 Luật Quốc tịch Việt Nam 2014, cụ thể:
+ Một là, trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, trẻ em được tìm thấy trên lãnh thổ Việt Nam mà không rõ cha mẹ.
+ Hai là, con chưa thành niên sống cùng với cha mẹ mà cha mẹ nhập hoặc trở lại quốc tịch Việt Nam.
+ Ba là, trẻ em là công dân Việt Nam được người nước ngoài nhận làm con nuôi; Trẻ em là người nước ngoài được cha mẹ mà một người là công dân Việt Nam, còn người kia là người nước ngoài nhận làm con nuôi.
– Căn cứ thứ năm là theo Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Ví dụ:
Bé Lan sinh ra tại Việt Nam, cha mẹ đều là công dân Việt Nam. Bé Lan được xác định có quốc tịch Việt Nam do sinh ra theo trường hợp 1.
Ông X, mang quốc tịch Mỹ, đã sinh sống tại Việt Nam 10 năm. Ông X có thể nhập quốc tịch Việt Nam theo căn cứ thứ hai.
Bên cạnh đó, về giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam, theo quy định tại Điều 11 Luật Quốc tịch Việt Nam 2014 bao gồm một trong các giấy tờ sau:
– Giấy khai sinh
– Giấy chứng minh nhân dân/căn cước công dân;
– Hộ chiếu Việt Nam
– Quyết định cho nhập quốc tịch Việt Nam, Quyết định cho trở lại quốc tịch Việt Nam, Quyết định công nhận việc nuôi con nuôi đối với trẻ em là người nước ngoài, Quyết định cho người nước ngoài nhận trẻ em Việt Nam làm con nuôi.
4. Mẫu văn bản thỏa thuận về việc lựa chọn quốc tịch cho con:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Socialist Republic of Vietnam
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Independence – Freedom – Happiness
VĂN BẢN THỎA THUẬN CHỌN QUỐC TỊCH CHO CON
AGREEMENT ON CHILD’S NATIONALITY
| Hôm nay ngày | tháng | năm | Chúng tôi gồm | |||
| Today, date | month | year | We are |
Họ tên/ Full name:…….
| Sinh ngày | Tháng | Năm | |||
| Born on Day | Month | Year |
CMND số (ID Card): …..
Dân tộc Ethnic Group: Kinh Quốc tịch/Nationality: Việt Nam
Nơi thường trú(Residence):………
Và And
Họ tên/ Full name:……..
| Sinh ngày | Tháng | Năm | |||
| Born on Day | Month | Year |
CMND/ Hộ chiếu số (ID Card/Passport No.):……
Dân tộc Ethnic Group: …. Quốc tịch/ Nationality…..
Nơi thường trú/tạm trú (Residence):……
Cùng thỏa thuận đồng ý lựa chọn quốc tịch Việt Nam cho con chúng tôi là :
Fully agree to choose Vietnamese Citizenship for our child:
Họ và tên Full name: ………
Ngày tháng năm sinh (Date of Birth)………
Giới tính Sex:…
Giấy chứng sinh số (Birth Certificate No):……
Dân tộc (Ethnic Group): …… Quốc tịch (Nationality):………
Chúng tôi cam đoan những lời tuyên bố trên đây là đúng sự thật và xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời khai của mình.
We undertake that the above statements are true and complete and that We take full responsibility before the law for them.
| Chữ ký của người cha Signature of Child’s Father | Chữ ký của người mẹ Signature of Child’s Mother |
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
Luật Quốc tịch năm 2014.
THAM KHẢO THÊM:
