Cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh bảo hiểm

1. Cạnh tranh không lành mạnh là gì?

Căn cứ theo quy định tại khoản 6 Điều 3 Luật Cạnh tranh 2018 đưa ra khái niệm về cạnh tranh không lành mạnh như sau:

Theo đó, hành vi cạnh tranh không lành mạnh là hành vi của doanh nghiệp trái với nguyên tắc thiện chí, trung thực, tập quán thương mại và các chuẩn mực khác trong kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác.

Cùng với đó, căn cứ theo quy định tại Điều 45 Luật Cạnh tranh 2018 cũng liệt kê ra các hành vi được xem là cạnh tranh không lành mạnh và bị cấm bao gồm:

– Xâm phạm thông tin bí mật trong kinh doanh dưới một trong các hình thức sau đây:

+ Tiếp cận, thu thập thông tin bí mật trong kinh doanh bằng cách chống lại các biện pháp bảo mật của người sở hữu thông tin đó;

+ Tiết lộ, sử dụng thông tin bí mật trong kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu thông tin đó.

– Ép buộc khách hàng, đối tác kinh doanh của doanh nghiệp khác bằng hành vi đe dọa hoặc cưỡng ép để buộc họ không giao dịch hoặc ngừng giao dịch với doanh nghiệp đó.

– Cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp đưa thông tin không trung thực về doanh nghiệp gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, tình trạng tài chính hoặc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó.

– Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cản trở, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hợp pháp của doanh nghiệp đó.

– Lôi kéo khách hàng bất chính bằng các hình thức sau đây:

+ Đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp hoặc hàng hóa, dịch vụ, khuyến mại, điều kiện giao dịch liên quan đến hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác;

+ So sánh hàng hóa, dịch vụ của mình với hàng hóa, dịch vụ cùng loại của doanh nghiệp khác nhưng không chứng minh được nội dung.

+ Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ doanh nghiệp khác cùng kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ đó.

 2. Tình hình cạnh tranh không lành mạnh trong kinh doanh bảo hiểm:

Trong bối cảnh nền kinh tế nước nhà đang phát triển mạnh mẽ và hội nhập vào nền kinh tế quốc tế, cạnh tranh là một quá trình không thể tránh khỏi trong sự phát triển của các ngành kinh tế. Quyền tự do kinh doanh đóng vai trò quan trọng như một nền tảng pháp lý vững chắc, đảm bảo cho các chủ thể trong mối quan hệ này có quyền lựa chọn đối tượng, phương thức và cách thức kinh doanh của họ.

Tuy nhiên, trong quá trình cạnh tranh cũng phát sinh những hiện tượng không lành mạnh, như toan tính, thủ đoạn, và hành vi bất chính của một số doanh nghiệp yếu kém không đủ sức chịu đựng áp lực từ cạnh tranh, hoặc của những doanh nghiệp có ưu thế trên thị trường, nhằm mục đích loại bỏ đối thủ, giảm bớt áp lực từ cạnh tranh, hoặc lừa dối khách hàng để đạt lợi ích cá nhân. Những hành vi không lành mạnh này ngày càng tăng về cả số lượng và mức độ phức tạp, gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh trên thị trường.

Bảo hiểm đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với các quốc gia và đặc biệt là Việt Nam. Không chỉ đơn giản là một phương tiện chuyển giao rủi ro, bảo hiểm ngày nay đã trở thành một trong những cách huy động vốn hiệu quả nhất cho nền kinh tế. Hoạt động kinh doanh bảo hiểm gần đây đã chứng minh sức mạnh không ngừng của ngành này và tiềm năng phát triển trong tương lai. Khách hàng đặc biệt quan tâm đến các sản phẩm tích lũy lâu dài, đáp ứng mục tiêu giáo dục dài hạn hoặc cung cấp bảo vệ cho tai nạn, bệnh tật nghiêm trọng,… Ý thức của người dân đối với bảo hiểm đang ngày càng thay đổi, đặc biệt là ở những người có thu nhập và mức sống ổn định, sinh sống tại các thành phố. Nhiều gia đình hiện nay đã sử dụng ít nhất một sản phẩm bảo hiểm và thậm chí kết hợp nhiều sản phẩm khác nhau với mục đích như tiết kiệm, đầu tư, bảo hiểm y tế, và bảo hiểm xã hội,…

Cùng với sự phát triển và thay đổi của thị trường, các công ty bảo hiểm ngày càng mở rộng danh mục sản phẩm và dịch vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người sử dụng. Tuy nhiên, ngoài những tiềm năng tích cực, cũng có rất nhiều vấn đề cần được xem xét. Một trong những vấn đề nổi bật là sự gia tăng của các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường tài chính nói chung và thị trường bảo hiểm nói riêng. Một số hành vi này vẫn tồn tại trên thị trường mà luật pháp chưa kịp điều chỉnh. Điều này đòi hỏi chúng ta phải đầu tư thêm vào nghiên cứu và tìm hiểu để nhận biết rõ những biểu hiện của các hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm. Đồng thời, cần hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan để đề xuất các phương hướng và giải pháp hợp lý nhằm khắc phục tình trạng này, góp phần tạo ra một thị trường kinh doanh bảo hiểm trong sạch hơn và cũng đóng góp vào tính minh bạch của thị trường kinh tế nói chung.

3. Nguyên tắc và hình thức xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh:

Căn cứ theo quy định tại Điều 110 Luật Cạnh tranh 2018 quy định về nguyên tắc xử lý vi phạm, hình thức xử lý vi phạm và biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm pháp luật về cạnh tranh như sau:

– Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

– Đối với mỗi hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh thì các tổ chức, cá nhân vi phạm phải chịu một trong các hình thức xử phạt chính sau đây:

+ Cảnh cáo

+ Phạt tiền

– Tùy theo tính chất và mức độ vi phạm của tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về cạnh tranh còn có thể bị áp dụng một hoặc một số hình thức xử phạt bổ sung sau đây:

+ Thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc văn bản tương đương, tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề;

+ Tịch thu các tang vật, phương tiện được sử dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về cạnh tranh;

+ Tịch thu các khoản lợi nhuận thu được từ việc thực hiện hành vi vi phạm.

– Ngoài các hình thức xử phạt theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 110 Luật Cạnh tranh 2018 thì các tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật về cạnh tranh còn có thể bị áp dụng một hoặc một số biện pháp khắc phục hậu quả theo khoản 4 Điều 110 Luật Cạnh tranh 2018 sau đây:

+ Cơ cấu lại doanh nghiệp lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền

+ Loại bỏ điều khoản vi phạm pháp luật ra khỏi hợp đồng, thỏa thuận hoặc giao dịch kinh doanh

+ Chia, tách, bán lại một phần hoặc toàn bộ vốn góp, tài sản của doanh nghiệp hình thành sau tập trung kinh tế

+ Chịu sự kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ hoặc các điều kiện giao dịch khác trong hợp đồng của doanh nghiệp hình thành sau tập trung kinh tế

+ Cải chính công khai

+ Các biện pháp cần thiết khác để khắc phục tác động của hành vi vi phạm.

Các văn bản quy phạm pháp luật sử dụng trong bài viết:

– Luật Cạnh tranh 2018

THAM KHẢO THÊM:

• Ví dụ về cạnh tranh lành mạnh và cạnh tranh không lành mạnh
• So sánh hạn chế cạnh tranh và cạnh tranh không lành mạnh
• Vụ việc thực tiễn về quảng cáo nhằm cạnh tranh không lành mạnh