Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về các tội danh cũng như hình phạt cụ thể đối với những pháp nhân thương mại phạm tội. Dưới đây là các hình phạt bổ sung đối với pháp nhân thương mại phạm tội:
Mục lục bài viết
1. Thế nào là pháp nhân thương mại?
Căn cứ theo quy định tại Điều 75 Bộ luật dân sự 2015, pháp nhân thương mại bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác, được hiểu là pháp nhân thành lập với mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và sau đó chia cho các thành viên.
Việc thành lập pháp nhân thương mại sẽ phải tuân thủ đầy đủ theo quy định của Bộ luật dân sự cũng như luật doanh nghiệp và các luật khác có liên quan.
2. Nguyên tắc quy định tội đối với pháp nhân thương mại:
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 2 Bộ luật hình sự 2015, cơ sở xác định trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại được quy định như sau:
– Pháp nhân thương mại chỉ bị truy cứu trách nhiệm khi phạm một trong các tội sau:
+ Tội buôn lậu (Điều 188).
+ Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới (Điều 189).
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm (Điều 190).
+ Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm (Điều 191).
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192).
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193).
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194).
+ Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 195).
+ Tội đầu cơ (Điều 196).
+ Tội trốn thuế (Điều 200).
+ Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước (Điều 203).
+ Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán (Điều 209).
+ Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (Điều 210).
+ Tội thao túng thị trường chứng khoán (Điều 211).
+ Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm (Điều 213).
+ Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216).
+ Tội vi phạm quy định về cạnh tranh (Điều 217).
+ Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan (Điều 225).
+ Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp (Điều 226).
+ Tội vi phạm các quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên (Điều 227).
+ Tội vi phạm các quy định về khai thác, bảo vệ rừng và quản lý lâm sản (Điều 232).
+ Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật hoang dã (Điều 234).
+ Tội gây ô nhiễm môi trường (Điều 235).
+ Tội vi phạm phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường (Điều 237).
+ Tội vi phạm quy định về bảo vệ an toàn công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai; vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi sông (Điều 238).
+ Tội đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam (Điều 239).
+ Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản (Điều 242).
+ Tội hủy hoại rừng (Điều 243).
+ Tội vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm (Điều 244).
+ Tội vi phạm các quy định về quản lý khu bảo tồn thiên nhiên (Điều 245).
+ Tội nhập khẩu, phát tán các loài ngoại lai xâm hại (Điều 246).
– Phải phát hiện kịp thời, xử lý nhanh chóng, công minh theo đúng pháp luật đối với mọi hành vi phạm tội do pháp nhân thương mại thực hiện.
– Đảm bảo sự bình đẳng của mọi pháp nhân thương mại phạm tội trước pháp luật, không phân biệt hình thức sở hữu và thành phần kinh tế.
– Với những pháp nhân thương mại phạm tội dùng thủ đoạn tinh vi, có tính chất chuyên nghiệp, cố ý gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thì phải xử lý nghiêm trị.
– Đối với những pháp nhân thương mại có sự đóng góp tích cực trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án với cơ quan chức năng, tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại gây ra, chủ động ngăn chặn hoặc khắc phục hậu quả xảy ra thì có chính sách khoan hồng.
3. Các hình phạt bổ sung đối với pháp nhân thương mại phạm tội:
Hình phạt được hiểu là những biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất mà Nhà nước quy định, do Tòa án quyết định áp dụng đối với những pháp nhân thương mại phạm tội. Hình phạt đưa ra với mục đích nhằm để hạn chế hoặc tước bỏ quyền lợi hợp pháp của pháp nhân thương mại đó.
(theo quy định tại Điều 30 Bộ luật hình sự năm 2015).
Căn cứ tại Khoản 2 Điều 33 Bộ luật hình sự 2015, hình phạt bổ sung của pháp nhân thương mại phạm tội bao gồm:
– Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định.
– Cấm huy động vốn.
– Phạt tiền, khi không áp dụng là hình phạt chính.
Cụ thể như sau:
Phạt tiền:
Căn cứ theo quy định tại Điều 77 Bộ luật hình sự năm 2015, hình thức phạt tiền như sau:
– Đây có thể được coi là hình phạt chính hoặc hình phạt bổ sung.
– Mức phạt tiền pháp luật không đưa ra cụ thể mức phạt tiền là bao nhiêu nhưng căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm và có xét đến tình hình tài chính của pháp nhân thương mại phạm tội, sự biến động của giá cả để đưa ra mức phạt tiền, tuy nhiên giới hạn không được thấp hơn 50 triệu đồng.
Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định:
Căn cứ theo quy định tại Điều 80 Bộ luật hình sự 2015, biện pháp cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định được áp dụng nếu như:
– Pháp nhân thương mại xét thấy nếu như tiếp tục kinh doanh hoặc hoạt động trong lĩnh vực đó sẽ gây thiệt hại nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của con người hoặc cho xã hội.
– Cấm kinh doanh, cấm hoạt động những lĩnh vực cụ thể sẽ do Tòa án quyết định.
– Thời hạn cấm kinh doanh, cấm hoạt động rơi từ 01 năm đến 03 năm, kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.
Cấm huy động vốn:
Theo quy định tại Điều 81 Bộ luật hình sự 2015, các hình thức cấm huy động vốn bao gồm cụ thể như sau:
– Cấm vay vốn của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoặc quỹ đầu tư.
– Cấm phát hành, chào bán chứng khoán.
– Cấm liên doanh, liên kết trong và ngoài nước.
– Cấm huy động vốn khách hàng.
– Cấm hình thành quỹ tín thác bất động sản.
Áp dụng hình thức này nếu như những pháp nhân thương mại bị kết án huy động vốn nhận thấy có nguy cơ tiếp tục phạm tội.
Và Tòa án sẽ đưa ra một trong các hình thức nêu trên. Và thời hạn cấm huy động vốn sẽ là từ 01 năm đến 03 năm, tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.
Ngoài ra, pháp luật cũng quy định những hình phạt chính khi pháp nhân thương mại phạm tội, bao gồm:
Đình chủ hoạt động có thời hạn:
Căn cứ theo quy định tại Điều 78 Bộ luật hình sự năm 2015, pháp luật quy định về đình chỉ hoạt động có thời hạn đối với pháp nhân thương mại như sau:
– Biện pháp được hiểu là tạm dừng hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực mà pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe con người, môi trường hoặc an ninh, trật tự, an toàn xã hội và hậu quả gây ra có khả năng khắc phục trên thực tế.
– Thời hạn đình chỉ hoạt động từ 06 tháng đến 03 năm.
Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn:
Căn cứ theo quy định tại Điều 79 Bộ luật hình sự 2015, pháp luật đưa ra biện pháp đình chỉ hoạt động vĩnh viễn đối với pháp nhân thương mại, cụ thể:
– Biện pháp này được hiểu là chấm dứt hoàn toàn những hoạt động của pháp nhân thương mại trong một hoặc một số lĩnh vực như sau:
+ Lĩnh vực pháp nhân thương mại phạm tội gây thiệt hại.
+ Hoặc có khả năng thực tế gây thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gây sự cố môi trường.
+ Hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra.
Bên cạnh đó, Tòa án cũng áp dụng đối với pháp nhân thương mại phạm tội các biện pháp tư pháp, cụ thể là:
– Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu.
– Buộc thực hiện một số biện pháp nhằm khắc phục, ngăn chặn hậu quả tiếp tục xảy ra.
– Tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm: áp dụng đối với công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội; vật hoặc tiền do phạm tội hoặc do mua bán, đổi chác mà có; khoản thu lợi bất chính từ việc phạm tội; những vật cấm tàng trữ, cấm lưu hành.
– Trả lại tài sản, sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại; buộc công khai xin lỗi: với những tài sản đã chiếm đoạt thì phải trả lại cho người bị chiếm đoạt hoặc phải sửa chữa, bồi thường thiệt hại.
CÁC VĂN BẢN PHÁP LUẬT ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI VIẾT:
Bộ luật hình sự 2015 số 100/2015/QH13.
