Ai phải nộp thuế xây dựng? Sửa nhà có phải nộp thuế không?

1. Ai phải nộp thuế xây dựng?

1.1. Thuế xây dựng là gì? 

Thuế xây dựng là loại thuế mà chủ nhà phải đóng khi thực hiện xây dựng nhà ở, nghĩa là phải tiến hành việc đăng ký, kê khai và hoàn thành nghĩa vụ tài chính nộp thuế cho cơ quan thuế. Thuế là một nguồn thu của Ngân sách nhà nước trong đó có thuế xây dựng nhà ở, bất kỳ ai xây dựng nhà ở, ở bất kỳ đâu, ở đô thị hay là ở nông thôn thì đều phải nộp thuế xây dựng nhà ở khi tiến hành việc xây dựng trừ một số trường hợp được pháp luật quy định về việc miễn thuế. 

1.2. Ai phải nộp thuế xây dựng? 

Pháp luật đã quy định rất rõ ràng về đối tượng phải nộp thuế xây dựng nhà ở. Hiện nay, xảy ra hai trường hợp khi tiến hành nộp thuế xây dựng nhà ở như sau: 

Trường hợp 1: nếu như chủ nhà thuê một bên thi công thực hiện việc xây nhà thì việc nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân sẽ do bên chủ doanh nghiệp thi công chịu hay còn gọi là bên chủ thầu chịu, vì đây là hoạt động phát sinh dịch vụ, phát sinh thu nhập với bên nhà thầu. Mà theo quy định của pháp luật về thuế thì đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp là các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Hơn nữa, pháp luật cũng quy định các tổ chức, cá nhân có hoạt động xây dựng là đối tượng phải đăng ký kê khai nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp với cơ quan thuế địa phương nơi có công trình xây dựng. Không áp dụng việc chủ nhà nộp thay thuế cho chủ thầu trong trường hợp này. 

Trường hợp 2: nếu chủ nhà tự thuê nhân công, tự mua nguyên vật liệu thì trường hợp này sẽ tự đóng thuế giá trị gia tăng tại địa phương, ngoài ra chủ nhà còn sẽ phải kê khai và đóng thuế thu nhập cá nhân cho những công nhân tham gia xây dựng nhà ở, những trường hợp được miễn thuế thu nhập cá nhân của công nhân thì chủ nhà không cần đóng, chủ nhà cũng không cần đóng thuế vật tư khi tự mua về xây dựng nhà. 

Trường hợp 3: nếu chủ nhà tự thực hiện việc xây dựng, không thuê nhân công thì không phải đóng thuế xây dựng. Bởi vì hoạt động này không phát sinh thu nhập với bên nhà thầu, không phát sinh hoạt động kinh doanh dịch vụ, do đó chủ nhà tự xây dựng nhà ở không phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp

Trong trường hợp chủ nhà thuê một công ty thầu thi công xây dựng nhà ở thì giữa chủ nhà và công ty này sẽ ký kết một hợp đồng xây dựng, khi đó chủ doanh nghiệp này sẽ tiến hành việc kê khai nộp thuế sử dụng đất, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp tại cơ quan quản lý thuế nơi có công trình xây dựng nếu trong hợp đồng có sự thỏa thuận là chủ nhà phải nộp thì trách nhiệm kê khai nộp thuế sẽ là chủ nhà. 

2. Sửa nhà có phải nộp thuế không? 

Tương tự như hoạt động xây dựng nhà ở, sửa nhà chủ nhà có thể tự sửa chữa hoặc thuê đơn vị thi công thực hiện.

Trong trường hợp thuê chủ nhà thuê đơn vị thi công sửa chữa nhà ở thì theo quy định các tổ chức, cá nhân có hoạt động xây dựng là đối tượng phải đăng ký kê khai nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp với cơ quan thuế nơi địa phương đăng ký kinh doanh hoặc nơi diễn ra việc thực hiện công trình. Như vậy, nếu bạn thuê một doanh nghiệp hay một tổ chức nào đó là đơn vị thi công, sửa chữa nhà ở thì đơn vị này phải có nghĩa vụ đăng ký kê khai nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân với cơ quan thuế. Chủ nhà không phải thực hiện việc đóng thuế và hai bên sẽ ký kết một hợp đồng dịch vụ sửa chữa. 

Trong trường hợp chủ nhà tự sửa chữa nhà ở không thuê đơn vị thi công, không thuê nhân công thì không phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân tuy nhiên trong một số trường hợp việc sửa chữa nhà phải xin giấy phép thì sẽ mất lệ phí xin giấy phép do cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép, thẩm quyền cấp giấy phép là của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và mức thu ở mỗi tỉnh là khác nhau. Bởi vì, hoạt động này không phát sinh thu nhập với bên nhà thầu, không phát sinh hoạt động kinh doanh dịch vụ do đó chủ nhà tự xây dựng nhà ở không phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp. 

Trong trường hợp chủ nhà sửa chữa nhà tự mua nguyên vật liệu và có thuê nhân công thì trong trường hợp này chủ nhà có thể phải nộp thuế bởi theo quy định các tổ chức cá nhân trả tiền công, tiền thù lao cho các cá nhân cư trú không có hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới ba tháng có tổng mức thu nhập từ 2.000.000 đồng trở lên thì phải khấu trừ thuế theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho các cá nhân. Như vậy trong trường hợp này chủ nhà mà thuê nhân công thì phải có trách nhiệm nộp thuế thu nhập cá nhân cho người lao động đó là mươi phần trăm thuế thu nhập cá nhân. 

3. Xử phạt trong trường hợp không thực hiện việc kê khai, nộp thuế xây dựng nhà ở: 

Nộp thuế xây dựng là nghĩa vụ của mỗi người khi xây dựng nhà ở, việc trốn thuế được coi là hành vi vi phạm pháp luật về thuế xây dựng nhà ở và sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật. Thực tế hiện nay có nhiều trường hợp các hộ gia đình đã tiến hành xây dựng hoặc đã xây dựng xong nhà ở rồi mới nhận được yêu cầu đóng thuế từ cơ quan chức năng nhiều hộ gia đình có thể còn chưa biết đây là loại thuế gì. Thời điểm đóng thuế là lúc được cấp giấy phép xây dựng nhà ở. 

Theo quy định của luật quản lý thuế năm 2006 có hiệu lực và được sửa đổi năm 2012 quy định trong trường hợp nếu quá thời hiệu xử phạt vi phạm pháp luật về thuế thì người nộp thuế không bị xử phạt nữa nhưng vẫn phải nộp đủ số tiền thuế còn thiếu số tiền thuế trốn, số tiền thuế gian lận, số tiền thuế chậm nộp, vào Ngân sách nhà nước trong thời hạn 10 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện ra hành vi vi phạm. 

Như vậy nếu quá thời hiệu xử phạt vi phạm pháp luật về thuế thì người nộp thuế có thể không bị xử phạt về hành vi nộp thuế chậm hoặc hành vi không đăng ký thuế tuy nhiên vẫn phải đóng đủ số tiền thuế thiếu, thuế trốn, thuế gian lận, thuế chậm nộp.

Nếu người nộp thuế không đăng ký thuế thì số tiền thuế thiếu, thuế trốn, thuế gian lận, thuế chậm nộp, cũng cần phải nộp đủ và phải hoàn thành số tiền nộp được tính cho toàn bộ thời gian về trước kể từ khi phát hiện hành vi vi phạm. 

Tuy nhiên trong nhiều trường hợp, phải xem xét việc cơ quan thuế tiến hành việc truy thu thuế đã đúng quy định của pháp luật hay chưa chẳng hạn như trong trường hợp trước đây gia đình bạn thuê đơn vị xây nhà thì bên nhận thầu xây dựng đó phải có nghĩa vụ nộp thuế gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, với cơ quan thuế chứ không phải là nghĩa vụ của gia đình bạn, nên bạn phải giữ lại giữ hợp đồng đối với nhà thầu xây dựng để chứng minh việc nghĩa vụ không phải nộp thuế của mình để tránh việc truy thu thuế không có cơ sở. Chủ hộ gia đình phải có trách nhiệm cung cấp thông tin để xác định nghĩa vụ nộp thuế của bên chủ thầu. 

Tuy vậy có thể thấy được việc kê khai, việc đăng ký, kê khai nộp thuế xây dựng nhà ở là một nghĩa vụ quan trọng. Đồng thời chủ hộ phải nắm bắt được hồ sơ cũng như quy trình thủ tục để tiến hành việc nộp thuế, hiểu rõ về cách tính thuế để tránh các trường hợp có thể xảy ra khi có sự sai sót trong việc nộp thuế. Chủ hộ có thể thực hiện việc nộp thuế tại các cơ sở như nộp tại Kho bạc nhà nước hay nộp tại cơ quan thuế địa phương hay tại các tổ chức được ủy nhiệm thu thuế như các ngân hàng, tổ chức tín dụng….

Những văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết: 

– Luật xây dựng năm 2014. 

– Công văn 3700//TCT/DNK của Tổng cục thuế quy định về thu thuế đối với hoạt động xây dựng nhà tư nhân.