Bài phát biểu “Tôi có một giấc mơ” của Martin Luther King Jr cho đến nay vẫn được xem là một trong những bài diễn văn xuất sắc nhất trong lịch sử Mỹ, góp phần đưa tới bước ngoặt lớn với người da màu. Bài viết dưới đây sẽ tập trung đi vào phân tích nội dung văn bản "Tôi có một giấc mơ”, xin mời bạn đọc đón xem.
Mục lục bài viết
1. Phân tích văn bản Tôi có một giấc mơ chọn lọc:
Ngày 28 tháng 8 năm 1963, Martin Luther King đọc bài diễn văn nổi tiếng “I Have a Dream” (Tôi có một giấc mơ) từ những bậc thềm của Đài Tưởng niệm Lincoln tại Washington, D.C., trước 250.000 người ủng hộ phong trào đòi quyền công dân. Và lời hùng biện đó lên đến đỉnh điểm khi Martin Luther King bày tỏ ước mơ về tự do và nhân quyền trước toàn thể công chúng. “Tôi có một giấc mơ…”, những lời nói ấy đã khiến ông trở thành một trong những người có ảnh hưởng nhất ở nước Mỹ hiện đại cùng với Tổng thống Thomas Jefferson và Abraham Lincoln.
Từ trước đến nay, chế độ nô lệ và phân biệt chủng tộc đối với người da đen luôn là một phần quan trọng trong lịch sử cận đại và hiện đại của Hoa Kỳ. Bắt đầu từ năm 1500, nô lệ da đen bị trục xuất khỏi Châu Phi trên những con tàu chở nô lệ đầu tiên đến Mỹ. Họ bị đối xử như súc vật theo đúng nghĩa đen (vì luật pháp thời đó không coi họ là con người), làm việc 16 giờ một ngày và không được hưởng bất kỳ quyền lợi nào. Để hiểu rõ hơn về tình cảnh của những người nô lệ da đen thời kỳ đầu, người đọc có thể tìm hiểu cuốn “Cội Rễ” miêu tả về bảy thế hệ người da đen bắt đầu từ ông tổ bị bắt ở Châu Phi cho đến thế hệ cuối cùng được giải phóng). Kể từ đó cho đến ngày nay, người da đen vẫn tiếp tục đấu tranh cho nhân quyền với ước mong được bình đẳng như những người khác. Trong quá trình đấu tranh ấy, hai nhân vật vĩ đại đã xuất hiện và tạo ra một bước ngoặt quan trọng.
Người đầu tiên là Tổng thống Abraham Lincoln. Ông đã quyết tâm xóa bỏ chế độ nô lệ. Quyết tâm này đã dẫn đến cuộc Nội chiến Mỹ giữa các chủ nô miền Nam và những người giải phóng nô lệ miền Bắc. Ông đã thành công và người da đen được coi là “con người” ở nước Mỹ. Tuy nhiên, ngay cả sau khi chế độ nô lệ bị xóa bỏ, người da đen vẫn bị đối xử như những người “thấp kém, hạ đẳng” trong xã hội. Họ phải đi học ở trường riêng, ăn uống riêng, đi vệ sinh trong những nhà vệ sinh dành riêng cho người da đen. Và những cái “riêng” này thì luôn tồi tệ.
Martin Luther King là người vĩ đại thứ hai đã tiếp nối các thành quả của Lincoln và đấu tranh cho sự bình đẳng thực sự cho người da đen: Được hưởng nền giáo dục bình đẳng, quyền công dân bình đẳng (như được đi bầu cử). Ông đã đạt được thành công lớn và bởi những nỗ lực đó mà ngày nay người da đen được bình đẳng về nguyên tắc với người da trắng.
Tuy nhiên, sự phân biệt chủng tộc đã ăn sâu vào tâm lý người Mỹ và không dễ để xóa bỏ ngay lập tức. Chính vì vậy, Martin Luther King đã kiên trì theo đuổi con đường bất bạo động, chỉ tác động đến suy nghĩ của người dân thông qua các cuộc biểu tình, tuần hành và phương tiện thông tin đại chúng. Ông đã tổ chức các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc ở các tiểu bang miền Nam được gọi là luật Jim Crow, thu hút được sự chú ý rộng rãi của giới truyền thông. Qua tiếp xúc với ông, nhiều nhà báo, nhà quay phim đã phát sóng, làm nên những bài báo, những thước phim về cuộc sống thường ngày bị sỉ nhục và thiếu thốn của người da đen ở miền Nam, một lần nữa dấy lên làn sóng đồng cảm lan tỏa rộng khắp trong công chúng Mỹ.
Năm 1955, Martin Luther King dẫn đầu cuộc tẩy chay xe buýt sau sự kiện Rosa Parks (một người phụ nữ da đen bị bắt vì từ chối nhường ghế trên xe buýt cho một người đàn ông da trắng theo luật Jim Crow), cho đến khi tòa án Liên bang cấp quận ra lệnh chấm dứt các hoạt động phân biệt chủng tộc trong mạng lưới xe buýt của Montgomery.
Năm 1963, ông nằm trong ban tổ chức “Cuộc diễu hành đến Washington vì Việc làm và Tự do” nhằm thúc đẩy một loạt yêu cầu về quyền bình đẳng cho người da đen, bao gồm: việc xóa bỏ phân biệt chủng tộc trong các trường công, ban hành các đạo luật bảo vệ dân quyền. Ông đã đọc bài diễn văn này tại Đài tưởng niệm Lincoln, được coi là một trong những bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch sử và được nhiều người đánh giá là bài diễn văn xuất sắc nhất thế kỷ 20.
Đó là bởi Martin Luther King đã khéo léo trích dẫn và đề cập đến một nguồn không thể chối cãi để tạo nên sức mạnh trong bài diễn văn của mình: Kinh Thánh, Tuyên ngôn Nhân quyền (Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ), Diễn văn Gettysburg.
Bằng những lập luận logic, bằng chứng chắc chắn và lối viết nhất quán, giọng văn mạch lạc đã thể hiện sự nhiệt huyết to lớn của Martin Luther King đối với người nghe. Tất cả những điều này đã tạo nên một bài diễn văn làm rung động lòng người.
2. Phân tích văn bản Tôi có một giấc mơ hay nhất:
Cho đến ngày nay, “I Have a Dream” (Tôi có một ước mơ) của Martin Luther King Jr. vẫn được coi là một trong những bài phát biểu vĩ đại nhất từng, mở ra một chương mới trong lịch sử của nước Mỹ. Vào ngày 28 tháng 8 năm 1963, Mục sư Martin Luther King Jr. đã có bài phát biểu trên bậc thềm của Đài tưởng niệm Lincoln ở Washington, D.C.
Bài phát biểu của ông diễn ra trong cuộc tuần hành ủng hộ phong trào dân quyền với sự tham dự của hơn 250.000 người. Martin Luther King Jr. đã bày tỏ ước mơ cháy bỏng của mình về một tương lai nước Mỹ mà nơi người da màu và người da trắng được đối xử bình đẳng và chung sống hòa thuận. Điểm nổi bật của bài phát biểu chính là việc Martin Luther King Jr. thể hiện ước mơ về tự do và nhân quyền trước công chúng qua câu mở đầu: “Tôi có một ước mơ…” Những lời nói này đã khiến ông trở thành một trong những người có ảnh hưởng nhất ở nước Mỹ hiện đại, cùng với Tổng thống Thomas Jefferson và Abraham Lincoln.
Được ca ngợi là một kiệt tác của thuật hùng biện, bài diễn văn của Martin Luther King Jr. được đặc trưng bởi phong cách thuyết giáo của các mục sư da đen thuộc hệ phái Baptist, viện dẫn từ những nguồn tài liệu thiêng liêng và được công nhận mà người dân tôn kính, bao gồm Kinh thánh, Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, Tuyên bố Giải phóng Nô lệ và Hiến pháp Hoa Kỳ.
Thông qua thủ thuật hùng biện để kiến tạo nên các liên tưởng (được định nghĩa bởi Campell và Huxman (2003) như là “những trích dẫn gián tiếp từ kiến thức văn hóa chung của người Mỹ như Kinh thánh, thần thoại Hy Lạp và La Mã hoặc lịch sử nước Mỹ”), Martin Luther King đã sử dụng các ngôn từ và trích đoạn từ những áng văn thâm thúy và được yêu thích của văn hóa Hoa Kỳ để biến chúng thành sức mạnh thuyết phục cho bài diễn văn của ông. Mục sư King bắt đầu bài phát biểu của mình bằng cách mượn lời từ diễn văn Diễn văn Gettysburg của Abraham Lincoln khi ông nói “Five score years ago…” (Một trăm năm trước…).
Đặc biệt, những gợi ý đến từ Kinh Thánh chiếm vị trí vượt trội. Ông trích dẫn Thi Thiên 30:5 trong Kinh Thánh trong đoạn thứ nhì của bài diễn văn. Thông qua nội dung của Thi Thiên 30:5
“Vì sự giận Ngài chỉ trong một lúc,
Còn ơn của Ngài có trọn một đời;
Sự khóc lóc đến trọ ban đêm,
Nhưng buổi sáng bèn có sự vui mừng.”
Khi nhắc đến điều khoản bãi bỏ nô lệ được ghi trong bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, ông nói “Nó đã đến như bình minh rộn rã để kết thúc đêm dài tăm tối của kiếp nô lệ“. Một gợi ý khác đến từ Kinh Thánh được tìm thấy trong đoạn thứ mười của bài diễn văn “Không, không, chúng ta không hài lòng và chúng ta sẽ không hài lòng cho đến khi sự công chính đổ xuống như nước chảy và sự chính trực như một dòng sông“, đến từ sách Amốt 5:24 “Thà hãy làm cho sự chánh trực chảy xuống như nước và sự công bình như sông lớn cuồn cuộn.” King cũng trích dẫn từ Êsai 40:4 khi ông nói “Tôi có một giấc mơ, rồi có một ngày mọi thung lũng sẽ được nâng cao, mọi đồi núi sẽ bị hạ thấp, chỗ lồi lõm sẽ được san bằng, chỗ quanh co sẽ thành ngay thẳng và sự vinh hiển của Thiên Chúa sẽ hiển lộ để mọi loài xác thịt cùng nhau chiêm ngưỡng…”. Nội dung sách Êsai 40:4 như sau “Mọi nơi sủng thấp sẽ được cao lên; mọi núi mọi gò sẽ bị hạ xuống: các nơi gập ghềnh sẽ làm cho bằng, các nơi dốc hãm sẽ làm thành đồng nội.”
Một ví dụ được tìm thấy ngay từ đầu khi King dẫn đưa đám đông đến cao trào: “Nay là lúc…” được lặp lại bốn lần trong đoạn thứ sáu của bài diễn văn. Nổi tiếng nhất là câu nói “Tôi có một giấc mơ…” được lặp lại tám lần khi King phác họa bức tranh hòa hợp chủng tộc của một nước Mỹ hiệp nhất.
Những ý tưởng được trình bày trong bài diễn văn đã cho thấy những ngược đãi mà Martin Luther King đã nếm trải với tư cách là một người da đen và kêu gọi sự quan tâm đến lý tưởng của nước Mỹ như là một quốc gia được thành lập để cung ứng quyền tự do và công lý cho mọi người. Sau đó, ông củng cố và làm thăng hoa những lý tưởng ấy bằng cách đặt chúng ở một bối cảnh thiêng liêng với lập luận rằng sự công bằng xã hội là phù hợp với ý chí của Đức Chúa Trời.
Như thế, bài diễn văn đã cống hiến cho nước Mỹ cơ hội được cứu rỗi khỏi tội kỳ thị chủng tộc. King miêu tả những gì nước Mỹ đã hứa hẹn là một “tín phiếu” mà nước Mỹ không chịu thanh khoản. Ông nói, “nước Mỹ đã trao cho người da đen một tấm ngân phiếu xấu”, nay “chúng ta đến để đổi tấm ngân phiếu ấy thành tiền” bằng cách tuần hành ở Washington, D. C.
3. Phân tích văn bản Tôi có một giấc mơ ấn tượng:
Bài phát biểu của Martin Luther King Jr vào ngày 28 tháng 8 năm 1963 vẫn được coi là một trong những bài phát biểu diễn văn nhất trong lịch sử nước Mỹ và góp phần tạo nên bước ngoặt lớn cho người da màu. Mục sư Martin Luther King Jr. là một trong những nhà lãnh đạo dân quyền có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Ông đã đấu tranh không mệt mỏi cho phong trào dân quyền trong suốt cuộc đời mình, đặt nền móng cho sự bình đẳng chủng tộc ở Mỹ.
Ông sinh ngày 15 tháng 1 năm 1929 tại thành phố Atlanta, bang Georgia, là con đầu lòng của Mục sư Martin Luther King, Sr. Ông tốt nghiệp đại học Morehouse với bằng cử nhân dành riêng cho người da màu. Sau đó, ông tới Chester Pennsylvania theo học tại Học viện Thần học Crozerer và tốt nghiệp với bằng Cử nhân Thần học vào năm 1951. Năm 1955, ông nhận bằng Tiến sĩ ngành Thần học Hệ thống tại Đại học Boston. Trước khi nhận bằng tiến sĩ, vào năm 1954, Martin Luther King Jr. đã trở thành mục sư Baptist, quản nhiệm một nhà thờ trên đại lộ Dexter ở phố Montgomery, bang Alabama. Đây đã trở thành nơi ra đời của phong trào dân quyền mà sau này diễn ra trên khắp nước Mỹ.
Sau nhiều năm nỗ lực không mệt mỏi, ngày 14/10/1964, ông trở thành người trẻ nhất nhận giải Nobel Hòa bình nhờ những đóng góp và đấu tranh đòi quyền bình đẳng cho người da màu.
Di sản lớn nhất của cuộc đời ông là những chuyến đi khắp nơi để diễn thuyết và chia sẻ kinh nghiệm cũng như nỗ lực của mình nhằm mang lại sự thay đổi lớn trong xã hội và chính trị nước Mỹ. Một trong những bài phát biểu nổi tiếng nhất của ông là bài diễn văn lịch sử “Tôi có một ước mơ” trên bậc thềm của Đài tưởng niệm Lincoln ở Washington, D.C., vào ngày 28 tháng 8 năm 1963.
Bài phát biểu của Martin Luther King Jr., được diễn ra trong một cuộc tuần hành ủng hộ phong trào dân quyền với hơn 250.000 người tham dự. Bài phát biểu chứa đựng ước mơ mà ông luôn ấp ủ: “Những đứa trẻ da màu và những đứa trẻ da trắng cùng nắm tay nhau như anh chị em một nhà”.
Martin Luther King Jr nói: “Có một lời hứa rằng mọi công dân Mỹ, không phân biệt da trắng hay da màu, được đảm bảo các quyền bất kể xâm phạm: quyền được sống, quyền được tự do, và quyền được mưu cầu hạnh phúc”. Nhưng rõ ràng, ông cho rằng nước Mỹ đã không giữ lời hứa, “phản bội” các công dân da màu của mình.
Ông kêu gọi, “giờ là lúc để hiện thực hóa những lời hứa hẹn về dân chủ. Giờ là lúc phải đi lên từ bóng tối và thung lũng của sự phân biệt chủng tộc tới con đường ánh sáng của sự công bằng. Giờ là lúc để đưa đất nước từ vũng lầy của sự bất công chủng tộc lên một nền tảng vững chắc của tình anh em”.
Cao trào của bài diễn văn là khi Martin Luther King Jr bày tỏ ước mơ về tự do và công bằng qua câu nói được lặp đi lặp lại: “Tôi có một ước mơ”. “Tôi có một ước mơ rằng một ngày nào đó đất nước sẽ trỗi dậy và sống đúng với lời hứa của mình: Chúng ta luôn giữ vững những sự thật này như chân lý hiển nhiên: Mọi người sinh ra đều bình đẳng. Tôi có một ước mơ, là một ngày nào đó trên những ngọn đồi đất đỏ ở Georgia, con của những nô lệ cũ và những người chủ cũ sẽ có thể ngồi lại với nhau, coi nhau anh chị em.
Tôi có một ước mơ là một ngày nào đó, ngay cả tiểu bang Mississippi, nơi vốn đang ngột ngạt vì bị áp bức và bất công sẽ biến đổi thành một ốc đảo của tự do và công bằng. Tôi có ước mơ, một ngày nào đó 4 đứa con nhỏ của tôi sẽ được sống trong một đất nước mà chúng sẽ được đáng giá qua chính con người của chúng chứ không phải là màu da. Tôi có một giấc mơ là một ngày nào đó ở Alabama, nơi có những thành phần phân biệt chủng tộc, nơi vị thống đốc nắm quyền luôn miệng xen vào cuộc sống của người khác và nói về quyền vô hiệu hóa, mọi đứa trẻ da màu và da trắng sẽ có thể cùng nắm tay như anh chị em”.
Những tuyên bố cảm động này đã gây áp lực lên Quốc hội Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Lyndon Johnson thông qua Đạo luật Dân quyền năm 1964, quy định cấm phân biệt đối xử vì chủng tộc, màu da, tôn giáo hay giới tính trên khắp nước Mỹ.
Đã hơn 50 năm trôi qua kể từ khi Martin Luther King Jr. bị ám sát vào đêm ngày 4/4/1968, di sản của ông vẫn mang tầm ảnh hưởng đến lịch sử và để lại những bài học để đời với những người nước Mỹ, đặc biệt là những người da màu.
Điều này đã khiến Mục sư Martin Luther King Jr. trở thành một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất ở nước Mỹ hiện đại. Mặc dù ông là công dân Mỹ đầu tiên và duy nhất không làm tổng thống nhưng ngày sinh của ông vẫn là một ngày lễ quốc gia được tổ chức trên khắp nước Mỹ.
THAM KHẢO THÊM:
