Phân tích tư tưởng của nhân dân qua đoạn thơ: ''Những người vợ nhớ chồng..'' trong Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm hay giúp cho các em học củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra viết môn Ngữ văn. Mời các em học sinh cùng tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Phân tích tư tưởng của nhân dân qua đoạn thơ Những người vợ nhớ chồng hay:
Văn học Việt Nam đã ghi tên nhiều nhà văn, nhà thơ, trong đó có nhà thơ
‘Những người vợ nhớ chồng còn góp cho những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo góp cho Đất Nước núi Bút, non Nghiên
Con có, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng màng một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta…’
Có thể thấy, tác giả đã rất khéo léo và tinh tế trong việc vận dụng sáng tạo chất liệu địa phương vào bài thơ của mình để tạo nên nét độc đáo. Đây là truyền thuyết đảo Vọng phu kể về tình yêu chân thành của người phụ nữ chờ chồng mình đến hóa đá. Đó là tình yêu hòn Trống mái, được đặt tên theo truyền thuyết về tình yêu chân thành của đôi vợ chồng. Bất kể ở đâu trên đất nước, tình yêu thủy chung của vợ chồng vẫn là một tình cảm rất tốt đẹp và cần được ca ngợi.
Chúng ta tự hào rằng đất nước này là đất nước của những con người cần cù. Có rất nhiều tấm gương vượt khó trở thành nhân tài của đất nước và được khen ngợi vì những đóng góp tháp Bút, non Nghiên. Dù họ là những người nổi tiếng hay chỉ là những người vô danh, họ đều xứng đáng được chúng ta đánh giá cao, học tập và noi theo.
Đất nước này cũng được tạo nên từ những điều rất nhỏ. Ngọn núi hình con cóc và đàn gà cũng góp phần đưa Hạ Long trở thành Di sản Thế giới. Các ngọn núi khác cũng được đặt tên theo các vị anh hùng để con cháu mai sau ghi nhớ công ơn, tỏ lòng thành kính với những công lao quý giá mà họ đã tạo dựng cho đất nước. Ao, đầm là hiện thân của những người làm nên mảnh đất. Khắp nơi trên mảnh đất này đều có thể nhìn thấy những hình ảnh, ký ức của các thế hệ cha ông ta. Cuộc hành trình xuyên suốt hơn 4.000 năm lịch sử sẽ còn tiếp tục mãi mãi, và còn nhiều kỷ niệm, giai thoại nữa sẽ được ghi vào sử sách. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là cuộc sống của tổ tiên chúng ta đã là chuyện của quá khứ, nó sẽ mãi còn vang vọng và là nguồn tự hào cho con cháu mai sau.
Dù đã nhiều năm trôi qua nhưng thơ nói riêng và thơ nói chung vẫn để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí người đọc và vẫn lưu giữ những giá trị tốt đẹp trường tồn với thời gian.
2. Phân tích tư tưởng của nhân dân qua đoạn thơ Những người vợ nhớ chồng ấn tượng:
Nhân dân Việt Nam ta luôn có tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm , sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc. Trong giai đoạn khó khăn của cuộc kháng chiến chống Mỹ, vô số bài thơ, bài văn đã được viết nhằm củng cố tinh thần chiến đấu của quân và dân nơi tiền tuyến. Một trong những tác phẩm khơi dậy lòng yêu nước là tác phẩm “Trường ca mặt đường khát vọng” của tác giả Nguyễn Khoa Điềm, trong đó nổi bật là đoạn trích trong “Đất nước”. Xuyên suốt đoạn trích, tác giả khẳng định ràng rằng tư tưởng đất nước là của nhân dân.
“Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
….………………………………………
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…”
Nguyễn Khoa Điềm rất khéo léo và tinh tế trong việc vận dụng sáng tạo chất liệu của dân gian vào bài thơ của mình để tạo nên nét độc đáo. Đó chính là sự tích hòn Vọng Phu kể về tình yêu chân thành của người phụ nữ chờ chồng đến hóa đá. Đây chính là tình hòn Trống Mái, gắn liền với tình yêu vợ chồng chung thủy. Bất kể dù ở đâu hay hay bờ cõi nào của đất nước, tình yêu thương và kết nối, gắn bó giữa vợ chồng vẫn là một tình cảm thật đẹp đẽ xứng đáng được tôn vinh.
Nguyễn Khoa Điềm không chỉ ca tụng tình yêu vợ chồng, tình yêu đôi lứa mà còn ca ngợi lịch sử nước ta và lòng yêu nước nồng nàn của dân tộc Việt Nam. Đó là vị anh hùng trẻ tuổi Thánh Gióng, người đã anh dũng ra trận đánh đuổi giặc Ân và giành lại nền độc lập cho quê hương. Đó là vùng đất rất linh thiêng, nơi thờ vua Hùng và truyền thuyết của đàn voi chín mươi chín con. Tất cả những câu chuyện, truyền thuyết, sự tích trên đều rất quen thuộc với người dân mọi thế hệ ở đất nước Việt Nam và là niềm tự hào vô cùng đối với dân tộc ta.
Chúng ta tự hào rằng đất nước Việt Nam là đất nước của những con người hiếu học. Có rất nhiều tấm gương vượt khó trở thành nhân tài của đất nước và được khen ngợi vì những đóng góp bằng những núi bút, non Nghiêng. Dù là những người nổi tiếng hay chỉ là những người vô danh, họ đều xứng đáng được chúng ta đánh giá cao, học tập và noi theo.
Đất nước Việt Nam cũng được tạo nên từ những điều rất nhỏ bé. Ngọn núi hình con cóc, con gà cũng góp phần đưa Hạ Long trở thành Di sản Thế giới. Các ngọn núi khác cũng được đặt theo tên các vị anh hùng để con cháu mai sau ghi nhớ công ơn, tỏ lòng thành kính với những giá trị quý báu mà họ đã tạo dựng cho đất nước. Những ao đầm, gò bãi là sự hóa thân của những người làm nên Đất Nước. Khắp nơi trên mảnh đất này đều có thể nhìn thấy những hình ảnh, ký ức của các thế hệ cha ông ta. Cuộc hành trình xuyên suốt hơn 4.000 năm lịch sử sẽ còn tiếp tục mãi mãi, và còn nhiều kỷ niệm, giai thoại nữa sẽ được ghi vào sử sách. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa lối sống của tổ tiên chúng ta đã là quá khứ, mà nó sẽ mãi còn vang vọng và là nguồn tự hào cho con cháu mai sau.
Đã nhiều năm tháng trôi qua nhưng đoạn thơ cùng với tác phẩm “Mặt đường khát vọng” vẫn giữ được giá trị tốt đẹp và để lại ấn tượng đẹp trong lòng nhiều thế hệ của bạn đọc Việt Nam quá khứ, hiện tại và tương lai. Trường ca của tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã truyền cảm hứng cho chúng ta thêm hiểu hơn và yêu đất nước hơn, đồng thời thôi thúc chúng ta hành động để bảo vệ và phát triển đất nước.
3. Phân tích tư tưởng của nhân dân qua đoạn thơ Những người vợ nhớ chồng đặc sắc:
Tác giả Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ tiêu biểu của thế hệ trẻ kháng chiến chống Mỹ. Ông viết về cuộc kháng chiến bằng kinh nghiệm, suy tư đích thực và tinh thần thơ giàu cảm xúc, qua đó thể hiện lòng yêu nước, tư tưởng của những người trí thức tích cực tham gia đấu tranh của nhân dân. “Đất nước” là đoạn trích độc đáo trong sử thi ‘Mặt đường khát vọng’” và là minh chứng rõ nét cho tài năng và niềm đam mê của Nguyễn Khoa Điềm. Tác giả đã thể hiện những tâm tình rất đặc sắc và mang tính dân tộc qua thơ.
Trong bài thơ ‘Đất nước’, tác giả đã bày tỏ cái nhìn sâu sắc khi phát hiện ra một cách thể hiện mới về khái niệm đất nước. Trước hết, đây là những khám phá mới về các vùng địa lý của đất nước.
‘Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước nhưng núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất tổ Hùng Vương’
Nhà thơ đã thuật lại và liệt kê hàng loạt kỳ quan thiên nhiên trải dài khắp lãnh thổ từ Bắc vào Nam, như muốn vẽ nên một tấm bản đồ văn hóa của đất nước này. Đó là những cảnh quan do thiên nhiên tạo nên nhưng tổ tiên chúng ta đã hình thành nên bản sắc dân tộc, tâm hồn và lối sống của họ qua bao thế hệ. Thực tế, từ bao thế hệ người Việt Nam đã khắc ghi vẻ đẹp của tâm hồn yêu thương, thủy chung vào núi sông đến nỗi họ lấy Hòng Vọng phu, hòn Trống mái làm biểu tượng văn hóa. Hay vẻ đẹp của cuộc sống hào hùng những ngày đầu dựng nước giữ nước… để những “ao đầm” được bảo tồn như di tích lịch sử của quá trình anh hùng dựng nước và giữ nước. Như vậy, thiên nhiên được nhìn nhận thông qua số phận của con người, như một sự đóng góp của con người, như một hiện thân vô danh và bất diệt của con người.
Nhân dân, là những người vô danh, và những người vô danh này đã cùng nhau làm việc để xây dựng cái danh của đất nước này. Mọi người đều lặng lẽ góp phần tạo nên vẻ đẹp huy hoàng của thiên nhiên đồng thời làm phong phú thêm truyền thống văn hóa của đất nước..
‘Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo góp cho Đất nước mình núi Bút, non Nghiên
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
Những người dân nào đã góp tên ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm’
Đất nước là một hiện thân, một hình ảnh của nhân dân, những người có thể tạo nên hình dáng, diện mạo của một đất nước. Tác giả đã không chỉ chú trọng đến vẻ đẹp thiên nhiên trù phú của đất nước mà còn thể hiện những tư tưởng triết học sâu sắc về vẻ đẹp tâm hồn con người và lịch sử Việt Nam. Đây là truyền thống lao động cần cù, kiên cường, tinh thần đấu tranh bất khuất của dân tộc Việt Nam để xây dựng truyền thống hào hùng, đáng tự hào của dân tộc.
‘Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha
Ôi đất nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hóa núi sông ta’
Có thể thấy, nhà thơ đã dùng cuộc sống và hiện thân cụ thể để thể hiện nhận thức sâu sắc hơn về mối quan hệ khăng khít giữa thiên nhiên với con người. Ngoài ra, qua bài thơ của mình, tác giả còn thể hiện niềm tự hào to lớn về vẻ đẹp của thiên nhiên, hình dáng của quê hương và những giá trị truyền thống quý báu của đất nước. Đó còn là thái độ yêu thương, trân trọng và tự hào đối với những đóng góp to lớn của thế hệ đi trước.
“Đất nước” là sự kết hợp khéo léo giữa chính luận trữ tình và chiêm nghiệm, tạo cho tác phẩm một giá trị tư tưởng độc đáo. Nguyễn Khoa Điềm đã vận dụng linh hoạt các chất liệu văn học dân gian, những yếu tố văn hóa đậm nét, nổi bậ để bày tỏ những cảm nhận đặc sắc về đất nước này.
Bài thơ là sự thể hiện tư tưởng dân tộc, nhân dân của nhà thơ. Đây cũng là một đóng góp mới và độc đáo cho chủ đề đất nước. Có thể nói, tác phẩm ‘Đất nước’ đã mang đến cho người đọc nhiều niềm tự hào và đánh thức tinh thần trách nhiệm của mỗi người đối với quê hương.
