Phân tích nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ

1. Dàn ý phân tích nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ:

1.1. Hình ảnh nhân vật tên cai lệ:

– Dù tên cai lệ không xuất hiện trực tiếp và ngoại hình cũng như tính cách của chúng không được miêu tả chi tiết nhưng người đọc vẫn thấy hắn đánh Anh Dậu cho đến khi anh kiệt sức đã cho thấy trước sự tàn bạo và vô nhân đạo của chúng. 

– Nhân vật tên cai lệ trong truyện  không phải là một người cụ thể mà đại diện cho một tầng kẻ làm thuê, làm tay sai vô nhân đạo với vẻ ngoài tàn ác.

1.2. Bản chất của tên cai lệ:

– Hắn ta là người có thái độ hung hãn và hành vi bạo lực hoàn toàn không thể so sánh được với những người thu thuế thông thường. Hắn không mang theo sách hay bút để ghi chép mà lại mang theo roi, dây thưng là thứ vũ khí chà đạp lên cơ thể con người đầy máu và mồ hôi, là những người nông dân nghèo.

– Bản chất độc tài, hống hách và ngạo mạn của tên cai lệ này đã được lộ rõ. Chị Dậu thì rất lịch sự, xưng hô ‘ông – cháu’ nhưng hắn thì lại ‘trợn mắt’ và lăng mạ chị không thương tiếc. – – Không chỉ vậy, tên cai lệ này còn vô cùng hèn hạ. Hắn ta đấm mấy cái bịch vào ngực Chị Dậu, tát vào mặt Chị Dậu mấy tát một cách dã man như một con vật.

→ Vốn dĩ không có ai là xấu cả, mà xấu xa, vô nhân đạo là sản phẩm của xã hội đương đương thời đó. Nhữngtên cai lệ là điển hình của những kẻ tham nhũng và đồi trụy ở thời đại đó, trở nên hung hãn, độc ác và không còn tính người. Về cơ bản, chính bản chất xấu xa của bọn cai lệ này đã lên án một xã hội phong kiến ​​tham nhũng và áp bức, bóc lột con người đến mức không còn đối xử nhân đạo với người khác.

2. Phân tích nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ ngắn gọn nhất:

Trong tác phẩm ‘Tức nước vỡ bờ’, bằng ngòi bút sống động và hiện thực, Ngô Tất Tố đã vạch trần bộ mặt tà ác của bọn thống trị thực dân phong kiến thời xưa, những tội ác, bất công của xã hội tiền bạc đáng ghê tởm đang chà đạp lên người nông dân vô tội. Chị Dậu là nhân vật điển hình cho người nông dân rơi vào ngõ cụt không có lối thoát. Và tên cai lệtrở thành biểu tượng của giai cấp thống trị.

Dù không nhìn thấy kẻ thống trị ở đầu tác phẩm nhưng chúng ta cũng có thể cảm nhận được sự tàn ác của chúng khi thấy Anh Dậu kiệt quệ về thể xác lẫn tinh thần. Sau khi chị Dậu nấu cháo xong, chưa kịp cho bát chạm vào lưỡi thì tên cai lệ chạy đến cầm roi, thước, dây thừng. Không có sách, bút để ghi chép, chỉ có thái độ hung hãn và hành vi thô lỗ không giống một người thu thuế bình thường, và thêm vào đó là roi, dây thừng chính là vũ khí mà hắn ta thường dùng chà đạp lên thân thể người, đẫm máu và mồ hôi của những người nông dân nghèo. Sau đó, hắn ta hét lớn, thúc giục nộp tiền sưu thuế. Trong khi đó, hoàn cảnh gia đình Chị Dậu khốn khó đến mức chị đã phải bán đứa con đầu lòng và đàn chó chưa kịp mở mắt.

Bản chất độc tài, hống hách và ngạo mạn của tên cai lệ được tác giả khắc họa rõ nét. Chị Dậu rất lịch sự, xưng hô ông cháu nhưng kẻ thống trị lại trợn mắt và lăng mạ chị không thương tiếc. Sự thiếu học vấn và vô đạo đức của người này là điều hiển nhiên.

Bất chấp bệnh tình của Anh Dậu, tên cai lệ vẫn bảo tên người nhà lý trưởng trói Anh Dậu đi. Đối với tên lý trưởng còn hơi sợ hãi và chưa đủ can đảm, thì tên cai lệ đã “kéo dây”, “chạy sầm sập đến và toan trói Anh Dậu lại. Từ đây, sự vô nhân đạo và lòng tham của tên lòng lang dạ thú bị vạch trần.

Người đọc có thể thấy, tên cai lệ này rất hèn hạ. Người phụ nữ hắn cũng không tha, còn cố tình đấm nhiều nhát vào ngực Chị Dậu và tát vào mặt chị. Dù là người hầu của quan triều đình, nhưng ngay cả trong xã hội bất công này, hắn ta vẫn là một người bình thường xuất thân từ một gia đình nông dân nghèo. Kết quả là hắn ta mất hết nhân tính và đạo đức cơ bản khi đối xử với con người, trở nên khát máu và tàn ác như một con thú.

Có thê thấy, cai lệ là nhân vật tiêu biểu của giai cấp thống trị đen tối, độc ác và tham lam, vắt kiệt từng hơi thở cuộc sống của những con người bất hạnh và vô tội. Tác giả Ngô Tất Tố đã khéo léo tạo ra một kẻ cai trị bất công để nhấn mạnh nội dung tư tưởng của đoạn trích.

3. Phân tích nhân vật cai lệ trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ ấn tượng nhất:

Tác phẩm “Tắt đèn” trong đó có đoạn trích ‘Tức nước vỡ bờ’ thể hiện đỉnh điểm của mâu thuẫn giai cấp và thể hiện rõ nét quan điểm của các tầng lớp nhân dân khác nhau. Trước hết là về góc nhìn của tác phẩm về bọn tay sai và chế độ phong kiến ​​bán thuộc địa.

Nhân vật tên cai lệ là đại diện cho giai cấp tay sai độc ác, vô nhân đạo, thường xuyên chà đạp lên số phận nông dân và coi mạng sống con người như rác rưởi. Chúng làm mọi cách để bóc lột nhân dân, đẩy nông dân vào ngõ cụt không lối thoát, đến mức phải đứng lên đấu tranh. “Điều đó có nghĩa là nước đã tràn đê.”

Nhân vật này thể hiện sự tàn ác, dã man, vô nhân đạo khi đẩy con người vào con đường khốn cùng không lối thoát, đi vào ngõ cụt. Đoạn trích ‘Tức nước vỡ bở’ thể hiện rất rõ sự kịch tính của đoạn trích. Đoạn trích bắt đầu bằng tiếng trống thuế, bối cảnh chính là mùa thuế, hoàn cảnh khó khăn của vợ chồng Chị Dậu, hạng cùng đinh nhất làng, nhà lại đông con, đã nghèo lại còn nghèo hơn.

Trước tình hình thu thuế, Chị Dậu cần tiền đóng thuế cho chồng nên đã bán con chó, các con và toàn bộ tài sản của gia đình chỉ đủ trang trải thuế cho chồng. Cảnh này khiến người đọc cảm thấy đau lòng. Anh Dậu bị bệnh và vì không có tiền đóng thuế nên anh bị giam giữ tại đình làng và chỉ còn da bọc xương. Anh Dậu chỉ được trả tự do sau khi đóng thuế.

Chị Dậu đã múc hết số gạo trong nhà nấu một bát cháo loãng cho chồng. Nhưng khi Anh Dậu chỉ kịp nhấc bát cháo lên thì một tên cai lệ đã cầm roi tới, trói anh lại và định bắt anh đi. Điều này là do gia đình Anh Dậu vẫn còn tiền thuế từ người em trai đã khuất của Anh Dậu. Người em này đã chết từ tháng Giêng và vẫn phải đóng thuế. Sự tàn ác của những kẻ thống trị còn được chứng minh bằng việc chúng không chỉ ăn tiền của người sống mà còn của cả người chết. Em trai của Anh Dậu qua đời nhưng bọn chúng vẫn không chịu buông ta cho gia đình Chị Dậu.

Dù tên cai lệ có lính trang dưới quyền chỉ huy, hắn ta vẫn thể hiện mình là người có chức tước và bóc lột nhân dân của mình. Tuy chức tước cực kỳ thấp nhưng khi còn là người hầu trong chính quyền địa phương, hắn ta có ấn tượng là một kẻ độc đoán, thích quyền lực, nương tựa vào cái bóng của một vị quan.

Mặc dù chị Dậu nhẫn nhịn và tao nhã thể hiện sự kiên trì của mình. Cháu xin ông, ông tha cho. Nó thể hiện sự nhịn nhục của những người thuộc tầng lớp thấp hơn. Nhưng tên cai lệ vẫn không tha thứ cho, hắn vẫn cầm dây thừng đến gần Anh Dậu, định trói Anh Dậu lại và mang đi.

Tên cai lệ là thuộc hạ của nhà lý trưởn, có một chút địa vị, nhưng sự tàn bạo của hắn ta là vô song, đã thể hiện sự bóc lột tàn ác của giai cấp bóc lột. Tác giả Ngô Tất tố đã vẽ chân dung tên cai lệ này một cách hết sức chi tiết. Kẻ cai lệ hung hãn sai tên của nhà lý trưởng đi tìm cách trói Anh Dậu. Dù Anh Dậu bị bệnh nhưng hắn vẫn tỏ ra tàn nhẫn với số phận những con người khốn khổ, bất hạnh. Bất ngờ, hắn ta tỏ ra hung dữ bằng cách dùng dây lao thẳng về phía Anh Dậu và đấm Chị Dậu nhiều phát.

Sau đó, chi tiết hắn ta tát vào mặt chị nhiều cái đã lên án gây gắt chân dung kẻ cai lệ thối nát, vô nhân tính thông qua hành động và lời nói của hắn. Sự sắc sảo, tinh tế trong ngòi bút Ngô tất tố thể hiện sự tinh tế của tác giả trong việc khắc họa rõ nét khó khăn của người nông dân. Kẻ thống trị không có lòng thương xót, lòng thương cảm, đó là bản chất vô nhân đạo của tay sai của kẻ thù.

Chân dung tên cai lệ này là đại diện cho một chế độ luôn tìm cách bóc lột những người dân lao động khốn khổ, và là bộ mặt của một con thú bóc lột nhân dân một cách triệt để khiến họ vô cùng khốn khổ. Một sự xô đẩy không có lối thoát. Nhưng trước nỗi khốn cùng của người dân quê hương, bọn tay sai đã nhẫn tâm chà đạp lên số phận đồng bào mình. Kẻ thống trị độc ác và nhẫn tâm đến mức tác giả Ngô Tất Tố đã tạo ra một tình huống căng thẳng, kịch tính trước cuộc đối đầu giữa tên cai lệ và Chị Dậu trong đoạn trích ‘Tức nước vỡ bờ’. Qua đoạn trích này, tác giả đã khắc họa rõ nét chân dungtên cai lệ, bằng ngòi bút tinh tế qua đó cho thấy những mâu thuẫn xã hội phong kiến không thể được giải quyết.