Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” miêu tả sinh động cuộc sống lao động cần mẫn, đảm đang của những người dân làng chài. Dưới đây là bài viết về Phân tích khổ cuối bài thơ Đoàn thuyền đánh cá hay chọn lọc.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý Phân tích khổ cuối bài thơ Đoàn thuyền đánh cá hay chọn lọc:
1.1 Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Huy Cận và bài thơ Đoàn thuyền đánh cá.
- Giới thiệu khổ thơ cuối.
1.2 Thân bài:
a. Hình ảnh đoàn thuyền đánh cá quay trở về:
- Sáng sớm trên biển cả mênh mông.
- Đoàn thuyền đánh cá trở về trong niềm vui hân hoan khi thu được những mẻ cá bội thu.
- Khoang nặng đầy cá nhưng thuyền vẫn lướt đi phơi phới như đang chạy đua với mặt trời “Đoàn thuyền chạy đua với mặt trời”.
- “Câu hát căng buồm cùng gió khơi”: tiếng hát hân hoan, rộn rã đưa con thuyền trở về. => Câu hát và gió khơi là sức mạnh cùng nhau làm căng buồm cho thuyền lướt nhanh trở về như đang thi đua với thiên nhiên.
b. Cảnh bình minh huy hoàng
- Bình minh lên “mặt trời đội biển” nhô lên trong một ngày mới tạo nên vẻ đẹp của thiên nhiên vũ trụ kỳ vĩ, tráng lệ.
- Nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ hoàng hôn đến bình minh cũng là thời gian của chuyến ra khơi rồi trở về của đoàn thuyền đánh cá.
- Thành quả lao động: “Mắt cá huy hoàng” thể hiện thành quả lao động suốt hành trình muôn dặm ngoài biển khơi.
- Niềm tự hào, vui say trong lao động với hy vọng một cuộc sống tươi đẹp huy hoàng trước mắt.
1.3 Kết bài:
- Khẳng định giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của khổ thơ, bài thơ.
2. Phân tích khổ cuối bài thơ Đoàn thuyền đánh cá hay chọn lọc:
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận là một tác phẩm ca ngợi tinh thần lao động kiên cường của người ngư dân, khi họ đồng hành cùng sự phát triển của đất nước. Bài thơ không chỉ miêu tả chân thực công việc của người ngư dân trên biển, mà còn tái hiện hình ảnh đẹp của họ trong những khung cảnh khác nhau. Hai khổ đầu tiên mô tả cảnh đường đi, còn các khổ tiếp theo tả hoạt động của đoàn thuyền trên biển trong đêm tối, cho đến khi đoàn trở về vào bình minh trong khung cảnh rực rỡ.
“Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua với mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới,
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Giống như một bản tình ca lao động, bài thơ đã trải qua những giai điệu đầu tiên, nhịp điệu trung hòa và đang vang lên trong giai điệu cuối cùng. Bài thơ bắt đầu bằng giọng ca của người lao động – những ngư dân trong làng chài, và kết thúc với âm điệu đầy cảm xúc đó. Khi đoàn thuyền đánh cá trở về, âm nhạc cất lên một lần nữa, thể hiện niềm vui phơi phới, hạnh phúc dâng trào vì cuộc hành trình trải qua một đêm khó khăn trên biển đã được hoàn thành an toàn, và đoàn trở về với bội thu. Mặc dù khoang thuyền đã đầy cá nhưng chiếc thuyền vẫn lướt đi nhanh trên mặt biển như đang “đua chạy cùng mặt trời”. Những câu hát của ngư dân cùng với gió thổi căng buồm cho thuyền, khiến nó trở nên nhanh như đang đua với tự nhiên. Hình ảnh của những con người lao động trong tư thế làm chủ, dưới bầu trời hùng vĩ, bao la của biển cả, trở nên cực kỳ đẹp đẽ và huy hoàng.
Hình ảnh “mặt trời nhô lên từ biển một màu mới” tái hiện tạo nên sự cộng hưởng thú vị với hình ảnh “mặt trời xuống biển” ở đầu bài thơ. Nếu khổ thơ đầu miêu tả mặt trời chiều sắp tàn, chỉ còn lại một vệt than hồng đỏ rực, thì mặt trời ở khổ thơ cuối là của buổi sáng ngày hôm sau. Bình minh đưa mặt trời mọc trên biển tạo nên vẻ đẹp huy hoàng, hùng vĩ của vũ trụ. Mặt trời có màu mới, tượng trưng cho ánh sáng mới, sự sống mới rực rỡ và tráng lệ. Vòng quay của vũ trụ từ hoàng hôn đến bình minh cũng là lúc những đoàn thuyền đánh cá lên đường và trở về. Hình ảnh “mắt cá rực rỡ” tượng trưng cho thành quả lao động trong suốt hành trình dài trên biển, cũng như niềm tự hào về những thành quả đạt được trong công cuộc xây dựng cuộc sống mới. Ánh nắng chiếu vào mắt đàn cá khiến chúng lung linh rực rỡ, tô điểm cho thành quả lao động gian khổ. Dường như mỗi mắt cá là một mặt trời, mặt trời huy hoàng của sự sống và tương lai của đất nước. Ta thấy rõ niềm tự hào, hân hoan trong lao động, với niềm hi vọng về một cuộc sống tươi sáng, tráng lệ của người dân làng chài trên thuyền đánh cá.
Với những hình ảnh tươi sáng, độc đáo và phong phú, khúc cuối của bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một lời ca ngợi bay bổng, ngân vang cả hành trình sản xuất, lao động và yêu nước của người dân làng chài. Dù chỉ là một đoàn thuyền đánh cá nhỏ, nhưng nó đã góp phần quan trọng vào sự phát triển và xây dựng đất nước, và mỗi ngư dân đều đóng góp sức mình để làm cho ngày mai của đất nước thêm tươi sáng.
3. Phân tích khổ cuối bài thơ Đoàn thuyền đánh cá hay:
Bài thơ “Đoàn thuyền danh ca” miêu tả sinh động cuộc sống lao động cần mẫn, đảm đang của những người dân làng chài. Tuy nhiên, có lẽ bài ca lao động hào hùng và đẹp đẽ nhất là ở khổ thơ cuối, khắc họa cảnh đoàn thuyền đánh cá thắng lợi trở về trong ánh bình minh huy hoàng và tráng lệ:
Câu hát căng buồm với gió khơi,
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Bốn dòng cuối bài thơ tạo nên một khung cảnh tráng lệ giữa con người (đoàn thuyền đánh cá) và thiên nhiên (mặt trời) đua nhau đua sắc. Dòng đầu của khổ thơ cuối lặp lại gần giống với dòng cuối của khổ thơ đầu, chỉ thêm một chữ (“với”) để tạo nên một cấu trúc tương ứng, tạo nên sự cân đối hài hòa. Cách kết cấu lặp đi lặp lại này trở thành một điệp khúc vang dội, nhấn mạnh niềm vui lao động làm giàu cho quê hương tươi đẹp và khắc họa sinh động vẻ đẹp cường tráng, niềm vui phấn khởi của người dân chài.
Cuộc hành trình của người dân chài được theo dõi bằng câu hát lặp đi lặp lại từ đầu đến cuối. Câu hát ban đầu họ hát khi chuẩn bị lên đường ra khơi, và lại hát khi trở về đầy vui sướng. Cấu trúc lặp này giống như một điệp khúc ngân nga, tôn vinh niềm vui và sự cống hiến của người lao động trong việc làm giàu đẹp quê hương. Có thể câu hát khi ra đi là biểu tượng cho niềm tin, hy vọng, trong khi câu hát khi trở về thể hiện niềm vui sướng trước thành quả sau một đêm vất vả.
Ngoài câu hát, hình ảnh của mặt trời cũng xuất hiện trong bài thơ. Nếu ở khổ đầu, mặt trời là biểu tượng cho hoàng hôn, thì ở khổ cuối, đó là mặt trời của bình minh. Bình minh là sự khởi đầu của một ngày mới, tạo ra sự sống và niềm vui cho con người. Nó tượng trưng cho niềm hy vọng và niềm hạnh phúc mà người dân chài có được sau một chuyến hành trình vất vả trên biển.
Đặc biệt, trong khổ thơ cuối, tác giả đã tạo ra một hình ảnh hoành tráng và lãng mạn: “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”. Hình ảnh của đoàn thuyền đã được so sánh với mặt trời kỳ vĩ, tạo nên một sự tương phản đầy ấn tượng. Tác giả đã sử dụng hình ảnh nhân hoá để tăng cường sức mạnh và sự kiên trì của những người lao động chài lưới sau một đêm vất vả. Khi nói đến đoàn thuyền, tác giả cũng đang đề cập đến những người ngư dân. Họ trở về bến với tư thế vẻ vang, kỳ vĩ, sánh ngang với vũ trụ và đã chiến thắng cuộc đua với thiên nhiên. Những người lao động này đã trở thành chủ nhân của thiên nhiên khi mặt trời vừa ló rạng và một ngày mới bắt đầu.
“Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”
Ta tiếp tục bắt gặp một hình ảnh mặt trời khác, không phải trong thiên nhiên mà trong hàng ngàn mắt cá lấp lánh ở bình minh. Bài thơ phảng phất không khí thần thoại, ca ngợi anh hùng lao động. Đó là niềm vui chiến thắng, niềm hạnh phúc của mùa cá, niềm vinh quang của những người lao động bình dị, nhỏ bé. Điều đó làm nổi bật tư thế làm chủ của những con người lao động, chủ vũ trụ, chủ cuộc sống của mình. Câu thơ cuối bài vừa miêu tả thực tế, vừa khơi gợi tưởng tượng về một tương lai tươi sáng, huy hoàng: “Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”. Bắt đầu một ngày mới, thành quả lao động lan tỏa muôn nơi – một cuộc sống mới đang nảy nở, phát triển…
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận khắc họa đậm nét cuộc sống lao động hăng say, tràn đầy khí thế và niềm tin của người dân làng chài. Tuy nhiên, được xem là đỉnh cao của bài thơ, khổ thơ cuối cùng diễn tả cảnh đoàn thuyền trở về trong bình minh rực rỡ, tráng lệ, đã dựng lên quang cảnh kỳ vĩ về cuộc chạy đua của con người với thiên nhiên.
