Sang thu là sự cảm nhận nhạy cảm và quan sát tỉ mỉ sự thay đổi của đất trời từ hạ sang thu. Đầu tiên là sự khao khát, bâng khuâng và ngỡ ngàng của nhà văn khi cảm nhận bước chân ngập ngừng của mùa thu, mời bạn đọc tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý phân Tích Hai Khổ Đầu Bài Thơ Sang Thu (Chuẩn):
1.1. Mở bài:
– Giới thiệu tác giả: Hữu Thỉnh.
– Giới thiệu vấn đề: phân tích hai khổ đầu bài thơ “Sang thu”.
1.2. Thân bài:
* Những điềm báo rằng mùa thu đã đến: (khổ thơ 1):
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
– Những hình ảnh, dấu hiệu vô cùng quen thuộc của mùa thu: mùi ổi, những cơn gió thu, sương.
– Tín hiệu đầu tiên – mùi thơm của ổi:
+ Mùi hương thân thuộc quê nhà, gần gũi đối với những người con sinh ra và lớn lên ở làng quê bắc bộ.
+ hương thơm phảng phất trong không khí, “phả” đếm làn gió thu se lạnh.
+ Từ “phả”: diễn tả một sự chủ đích, hương ổi như lan trong gió.
– Một dấu hiệu nữa là “ gió se”: cơn gió khô lạnh không còn mang theo hơi nóng mùa hè.
– Dấu hiệu thứ ba là sương mù bao phủ cả làng.
+ Động từ “chùng chình”: có nghĩa là cố tình làm chậm, một sự di chuyển hết sức nhẹ nhàng chủ có chủ đích.
+ Tác giả đã nhân cách hóa sương mù như một linh hồn, từ từ phủ lên các ngõ xóm, làng xóm gợi một không khí tĩnh lặng, yên bình.
– Cảm xúc của tác giả:
+“bỗng”: là một từ thể hiện sự ngạc nhiên, bất ngờ của nhà thơ khi bắt gặp những dấu hiệu của mùa thu.
+ “Hình như”: trạng ngữ chỉ sự bất định thể hiện sự ngỡ ngàng của người viết trước mùa thu sắp đến.Dường như nhà thơ còn e dè, chưa dám khẳng định rằng mùa thu thực sự đã về.
* Vẻ đẹp của thiên nhiên khi chuyển mùa từ hè sang thu (khổ thơ thứ 2):
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”.
– Hình ảnh mang tính đối lập:
+ Dòng sông thì mang dáng vẻ “dềnh dàng”: tả sự chậm rãi, êm đềm, chảy chậm của dòng sông
+ Những chú chim thì ngược lại có phần “vội vã” chuẩn bị cho phía nam để tránh băng giá.
– Một đám mây “vắt nửa mình sang thu”: hình ảnh liên tưởng độc đáo thể hiện nỗi nhớ mùa hè khi đất trời sang thu.
* Đặc điểm nghệ thuật:
– Sử dụng biện pháp nhân hoá, so sánh nối tiếp nhau trên cơ sở hình tượng đã xây dựng.
– thơ nhiều gợi tả lên nhiều hình ảnh.
– dùng từ rất khéo khéo léo của nhà thơ.
1.3. Kết bài:
Khẳng định lại vị trí và đưa ra đánh giá chung về 2 đoạn thơ. Liên hệ bản thân.
2. Phân tích hai khổ đầu bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh hay nhất:
Mỗi mùa đều có vẻ đẹp và hương vị riêng. Và vẻ đẹp, hương thơm của mùa thu đã được nhà thơ Hữu Thỉnh phát hiện. Tác giả cảm nhận được hơi thở của đất trời khi chuyển mình sang thu. Sự thay đổi của mùa thu được thể hiện rõ nét qua hai khổ thơ đầu của nhà thơ:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”.
Tác giả chợt nhận thấy rằng trời đã qua mùa thu nhờ vào hương thơm của ổi. Đó là hương thơm đặc trưng, hương thơm nhẹ thoang thoảng đánh thức lòng người. Nhà thơ tình cờ bắt gặp mùi và sau này nhận thấy rõ hơn trong gió thu mát rượi. Câu đối của động từ tạo cảm giác nhẹ nhàng, tuy rõ ràng nhưng không nồng, nhưng đủ khiến người đọc đắm chìm trong đất trời mùa thu. Cùng với cơn gió thu nhè nhẹ, từng làn sương trôi qua ngõ. Sương thu giăng đầy ngõ, lững thững qua đầu ngõ.
Câu chữ bâng khuâng đã diễn tả cảm giác này của nhà thơ. Sương thu cho nhà thơ cảm giác sương mù, thiên nhiên lúc này trở nên huyền bí. Với hương ổi thơm trong vườn, với gió se lạnh và sương mù giăng mắc, dường như nhà thơ đã cảm nhận được một chút gì đó của mùa thu. Tuy nhiên, cảm giác này không chắc chắn và khiến nhà thơ nhận xét: Hình như mùa thu đã đến. Đây dường như là điều trăn trở của nhà thơ.
Và nhà thơ đã đáp lại sự trăn trở này trong khổ thơ thứ hai của bài thơ:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Hình như mùa thu đã đến. Sắc thu không chỉ len lỏi trong hương ổi, gió, sương mà giờ đây bao trùm cả cảnh vật. Nếu khổ thơ đầu chỉ là phỏng đoán thì khổ thơ thứ hai là sự đảm bảo của tác giả.
Một loạt hình ảnh được tác giả nhân hóa cho rõ nghĩa. Đây là một bức tranh rất tươi sáng. Cảnh vật được nhà thơ chọn để miêu tả đất trời mùa thu vừa ngập ngừng, vừa chủ động. Sông chảy, chim bay, mây hạ sang thu. Đây đều là những hình ảnh độc đáo không chỉ xuất hiện ở hiện tại mà đưa người đọc trở về mùa hè quá khứ. Dòng sông không còn khô cứng như mùa hè mà trở nên nhẹ tênh, chim bay về để tránh gió thu se lạnh. Cụ thể, nhà thơ sử dụng động từ nhấn với mây. Dường như đám mây còn vướng mắc mùa hè, nhưng phải tuân theo lẽ tự nhiên của đất trời để bước vào mùa thu. Dòng sông trôi chầm chậm, êm đềm, hệt như sự êm ả, dịu dàng của mùa thu. Tất cả những cảnh quan thiên nhiên này nhắc nhở chúng ta một điều: mùa thu đã thực sự đến!
Hồn thơ mơ về mùa thu. Từ những điều đó nhà thơ đã nhân hóa hình dáng ấy, chuyển động nhịp nhàng theo sự luân phiên hợp lý của các mùa qua sự quan sát rất tinh tế của nhà thơ. Mùa thu của Hữu Thỉnh khiến ta chợt nhận ra hương ổi, gió, sương thu hay dòng sông, mây trời… những sự việc gần gũi, thân quen làm nên nét rất đặc trưng của mùa thu Việt Nam. Không chỉ nhà thơ mà mỗi chúng ta đều có thể cảm nhận được mùa thu này – mùa thu yên ả, thanh tĩnh, ấm áp.
3. Phân tích hai khổ đầu bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh đầy đủ nhất:
Mùa xuân,mùa hạ, mùa thu, mùa đông là những mùa trong một năm và thiên nhiên thay đổi theo thời gian trong mỗi mùa. Mùa nào cũng đẹp, cũng yêu nhưng có lẽ với không ít người thì mùa thu là một trong những mùa đẹp nhất, thơ nhất trong năm. Đó là lý do tại sao nhiều nhà văn và nhà thơ quan tâm đến việc viết những bài thơ độc đáo và thành công về mùa thu. Bài thơ “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh là một bài thơ hay như thế. Hai khổ thơ đầu của tác phẩm miêu tả cảnh vật trở nên sinh động, tươi vui của mùa thu.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Hương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Ổi là loại trái cây quen thuộc ở khắp các vùng quê. Thu sang cũng là lúc những trái ổi bắt đầu đơm hoa kết trái, hương thơm thanh tao, nồng nàn lay động lòng người, hòa vào không gian nhờ những cơn gió se se. Gió se lạnh gợi nỗi buồn và cả tình yêu. Dường như mùi ổi cũng khẽ đưa theo gió len lỏi khám phá các ngõ ngách của làng quê ta, câu thơ còn gợi đến hình ảnh một người đứng đâu đó, dùng khứu giác của mình để chạm vào, mà thưởng thức mùi ổi mê hoặc. Hương ổi không nặng, không quá nồng mà thoảng nhẹ trong gió khiến người ta phải thèm thuồng. Từ “bỗng” ở đầu câu như một sự bất ngờ, khi mùa thu đến, có lẽ nhà thơ cũng đang chờ đợi thời khắc thu về nên khi nhận ra những dấu hiệu ấy, lòng có chút ngỡ ngàng xen lẫn vui sướng. Chờ đợi. Từ “hình như” thể hiện sự mơ hồ, bất định nhưng trong câu thơ “Hình như mùa thu đã về” được dùng để xác định khoảnh khắc mùa thu, tràn đầy cảm xúc yêu thương, rạo rực, hi vọng đợi nhà thơ.
Mùa thu đến rồi sao? Mùa thu trên quê hương, trên từng cánh đồng, trên từng dòng sông, trong không khí và trong từng góc phố. Trong thơ của các nhà thơ khác, mùa thu là sương mù giăng lối, lá vàng bắt đầu rơi, gió se lạnh hạnh phúc thì với Hữu Thỉnh, mùa thu mang vẻ đẹp trong trẻo:
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”.
Tạm biệt mùa hè, mùa thu làm cho thế giới và cảnh quan thay áo mới, nhẹ nhàng hơn, thư thái và bình tĩnh hơn. Dòng sông không còn ào ạt như trước, giờ đây nó chảy chầm chậm và đều đặn, mang hương vị của mùa thu đến từng làn nước trong xanh. Dòng sông êm đềm chảy đánh thức cảm giác nhẹ nhàng, bình yên trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người đọc. Và trên không, những chú chim dường như vội vã hơn, nhanh hơn, dường như những chú chim cũng cảm nhận được cái se lạnh đầu thu nên vội bay về phương nam để tránh sương giá.
Cái đẹp nhất mà thiên nhiên ban tặng cho mùa thu chính là sắc trời độc đáo, vừa tinh tế, vừa mạnh mẽ, vừa chậm rãi, vừa chậm rãi, như vội vã, gấp gáp. Vì vậy, Hữu Thỉnh đứng trước khoảnh khắc giao mùa cũng không khỏi bị vẻ đẹp ấy lôi cuốn.
Phải chăng đám mây này cũng đang bùng cháy, muốn cho thế giới thấy sự quan tâm yêu thương của nó, nhưng cũng có chút thương xót khi phải rời xa mùa hè, muốn giữ lại cho mình một ít nắng vàng ấm áp.
Hai khổ thơ tinh tế, cô đọng, mở ra một hình ảnh mùa thu vừa sinh động vừa thơ mộng. Có lẽ Hữu Thỉnh viết nên một tâm hồn đẹp như vậy là nhờ sự cảm nhận tinh tế và tài năng của ngòi bút tài hoa.
