Phân tích Gương báu khuyên răn (bài 43) của Nguyễn Trãi

1. Dàn ý phân tích Gương báu khuyên răn – Bài 43 (Nguyễn Trãi) hay nhất:

Tác giả bắt đầu bài thơ bằng tâm trạng yêu thiên nhiên và thư thái khi tận hưởng sự thoải mái trong tự nhiên, mặc dù có sự căng thẳng nào đó. Câu thơ tạo hình nhà thơ Nguyễn Trãi dưới bóng cây, tận hưởng không gian mát mẻ và tĩnh lặng. Sau khi hoàn thành công việc, ông trở về với cuộc sống giản đơn, gần gũi và hòa mình vào thiên nhiên.

Trong câu 2, 3 và 4, tạo nên bức tranh mùa hè tươi đẹp:

Bài thơ sử dụng một cấu trúc nhịp 3/4 để đặc biệt nhấn mạnh vẻ đẹp của mùa hè.

Bài thơ mô tả cảnh sắc mùa hè bằng hình ảnh đời thường như hòe lục, thạch lựu và hồng liên trì, tạo nên một hình ảnh mộc mạc, gần gũi, và bình dị của quê hương Việt Nam.

Màu sắc cũng được sử dụng để tạo nên bức tranh sống động với màu xanh của lá hòe, màu đỏ của hoa lựu, và màu hồng của hoa sen, tạo nên một bức tranh đa dạng và sắc nét.

Cảnh vật được miêu tả như đang tràn đầy sức sống, với các động từ mạnh như “đùn đùn,” “giương,” “phun,” và “tiễn,” để tạo nên một hình ảnh đầy sự tự thôi thúc và nảy nở, như chúng đua nhau để thể hiện sự tươi trẻ và đẹp đẽ.

=> Bức tranh thiên nhiên mùa hè được tạo nên một cách hài hòa, thể hiện sự kết hợp giữa cảnh vật và tâm hồn của tác giả. Mùa hè, qua góc nhìn của Nguyễn Trãi, tỏ ra tươi đẹp và đầy sức sống. Cây cối mọc nhanh, tán cây trải ra như một tấm trải màu xanh mát. Những cây thạch lựu còn đang phun thức đỏ, còn ao sen tỏa hương, và màu hồng của hoa điểm tô thêm vẻ đẹp. Qua bản dịch của Nguyễn Trãi, sự sống vẫn mãnh liệt, đong đầy, cuộc sống như một khu vườn hoa, một vườn thiên nhiên với nhiều màu sắc và vẻ đẹp đa dạng. Cảnh vật như trở thành một cổ tích, có thể là do nó được nhìn qua con mắt của một nhà thơ đa cảm, người thấu hiểu và tôn trọng cuộc sống.

Trong câu 5 và 6, tạo nên bức tranh cuộc sống và con người trong ngày hè:

Bài thơ giới thiệu thời gian là “lầu tịch dương, cuối ngày, lúc mặt trời sắp lặn,” để tạo ra hình ảnh của một buổi chiều trên cả nước.

Âm thanh của cuộc sống hàng ngày được miêu tả qua “lao xao gợi sự ồn ào, náo nhiệt nơi chợ cá,” với tiếng ve và ngân dài cộng thêm vào để tạo nên không gian âm thanh của mùa hè.

Sự kết hợp của đảo ngữ “lao xao chợ cá” và “dắng dỏi cầm ve” nhấn mạnh sự đa dạng và hấp dẫn của cuộc sống hàng ngày trong ngày hè, với tiêng ve đặc trưng và sự náo nhiệt của chợ.

“Chợ” được đưa ra như một biểu tượng của tình bình yên và thịnh trị trong tâm thức của người Việt, trong khi hình ảnh tiếng ve kêu vào chiều tà làm nổi bật cuộc sống nông thôn. Các yếu tố này cùng nhau làm cho bức tranh ngày hè sống động và đa dạng, và thể hiện sự quan tâm và tình yêu của tác giả đối với thiên nhiên và cuộc sống.

1.2. Tấm lòng của Nguyễn Trãi:

Câu chuyện về “Ngu cầm đàn của vua Nghiêu Thuấn” xuất phát từ ước mơ của tác giả, Nguyễn Trãi, mong có trong tay cây đàn của vua Thuấn để thể hiện ước mơ về một đất nước với một vị vua tài trí, và một cuộc sống hạnh phúc và đầy đủ cho dân chúng. Tác giả lấy ví dụ về vua Nghiêu và vua Thuấn để tôn vinh và cảm ơn những vị vua anh minh, người đã nỗ lực để đảm bảo sự thịnh vượng và hạnh phúc cho dân tộc. Câu kết thể hiện lòng ưu ái và tấm lòng của tác giả đối với dân tộc và đất nước.

Những ước mơ của tác giả nhấn mạnh mục tiêu làm cuộc sống của dân trở nên giàu có và hạnh phúc. Đồng thời, tác giả cũng ám chỉ sự thiếu quan tâm của quyền thần tham bạo ở triều đình đương thời đối với dân tộc và đất nước. Nguyễn Trãi tôn trọng và yêu thiên nhiên, và từ đó, tìm được nguồn cảm hứng để nỗ lực vì dân tộc và đất nước. Câu chuyện này thể hiện cốt cách của Nguyễn Trãi, người hiền lành, có tâm hồn nhân đạo và không ngừng theo đuổi ước mơ về cuộc sống hạnh phúc cho mọi người.

2. Phân tích Gương báu khuyên răn (bài 43) của Nguyễn Trãi hay nhất: 

Nguyễn Trãi, một danh nhân vĩ đại của dân tộc Việt Nam, nổi tiếng không chỉ với những thành tựu trong sự nghiệp quan trọng mà ông đã đạt được, mà còn với tài năng sáng tác văn học và thơ ca. Tác phẩm văn và thơ của Nguyễn Trãi đa dạng về chủ đề, nhưng tập trung vào tình yêu đối với quê hương, lòng nhân ái và sự thánh thiện của thiên nhiên. Trong tác phẩm “Gương báu khuyên răn,” Nguyễn Trãi thể hiện sự yêu mến thiên nhiên và tình yêu cho cuộc sống.

Ngày tác giả sáng tác bài thơ này là năm 1438 tại Côn Sơn, nó nằm trong tập thơ “Quốc âm thi tập,” trong phần “Bảo kính cảnh giới.” Bài thơ chính là một hình ảnh sinh động của mùa hè sôi động và vui tươi trong thiên nhiên. Nó là cách Nguyễn Trãi thể hiện tình yêu và khao khát về cuộc sống. Bài thơ có hai phần rõ ràng: sáu câu đầu tạo nên một bức tranh tươi sáng của thiên nhiên, và hai câu cuối thể hiện tâm trạng của người thơ khi đứng trước vẻ đẹp tự nhiên tươi đẹp đó.

Đứng trước khung cảnh lộng lẫy của thiên nhiên, nhân vật đó không mắc kẹt trong bất kỳ việc gì, cho phép ta cảm nhận rõ ràng vẻ đẹp tuyệt đẹp của nó. Các hành động như tận hưởng mát là điều thể hiện sự thanh thản của nhân vật. Sau đó, hình ảnh đặc trưng của ngày hè được sáng tỏ như một bức tranh sặc sỡ. Đó là cảnh quả bơ hòa quyện với cây lựu, bông hoa sen hồng và sự náo nhiệt của chợ cá xôn xao trong ngôi làng ngư phủ. Đây là những gì mà Nguyễn Trãi thấy, nhưng cũng là những thứ mà chúng ta quen thuộc vào mỗi khi mùa hè đến. Hình ảnh thiên nhiên và cuộc sống con người được tác giả kết hợp một cách tinh tế, hình thành một bức tranh rộng lớn.

 Màu sắc của mùa hè cũng được tác giả thể hiện một cách tinh xảo. Những tông màu rực rỡ kết hợp tạo nên sự cân đối, sự hài hòa bằng việc kết hợp màu sắc nóng nhiệt với những tông màu mát mẻ. Màu xanh của lá cây kết hợp với màu đỏ của quả lựu, màu hồng của hoa sen và ánh nắng nắng dát vàng lên tất cả các thứ. Sự kết hợp này thật độc đáo! Khi bức tranh thể hiện cảnh vật tĩnh lặng, tiếng ve và âm thanh của chợ cá tạo thêm sự sống động cho nó. Thông qua hình ảnh và âm thanh, người đọc cảm nhận được một bức tranh thiên nhiên sống động, đầy sức sống. Nguyễn Trãi sử dụng hầu hết các giác quan để truyền đạt tất cả những tươi đẹp và động lực mà thiên nhiên mang lại.

Hình ảnh của nhân vật trữ tình trong cảnh sắc rực rỡ như thế là điểm nhấn đầy quý báu. Nổi bật giữa vẻ đẹp tự nhiên tươi đẹp, người đọc không thể không bất ngờ trước một con người nhỏ bé nhưng tỏa sáng giữa bức tranh thiên nhiên hùng vĩ đó. Nguyễn Trãi thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên qua tâm trạng thư thái và sẵn sàng chấp nhận vẻ đẹp đó qua tất cả các giác quan. Ông khao khát một tương lai tươi sáng, qua đó thể hiện tâm hồn lớn và ước mong sâu sắc. Ông là người không chỉ yêu quê hương mình mà còn lo lắng cho dân tộc và đất nước.

Với sự sôi động của từ ngữ và màu sắc, Nguyễn Trãi đã vẽ nên một bức tranh hùng vĩ và sôi động. Mặc dù sử dụng những từ ngữ bình dị, tác giả đã truyền đạt tinh tế và không bình thường. Cách ngắt nhịp thơ 6 chữ, mặc dù đơn giản, nhưng lại rất độc đáo, làm nổi bật giai điệu của mùa hè tươi đẹp.

“Báu khuyên răn” của Nguyễn Trãi đã thành công kết hợp giữa cảnh sắc và tình cảm, không chỉ bảo tồn vẻ đẹp của mùa hè mà còn làm rõ nét tâm hồn trữ tình của nhân vật. Nguyễn Trãi thể hiện mình như một nhà lãnh đạo tài năng, luôn đặt lợi ích của nhân dân và đất nước lên hàng đầu. Có thế nói rằng, hiện nay có rất ít người giống Nguyễn Trãi, người luôn đặt dân và nước lên trên hết.

3. Phân tích Gương báu khuyên răn đạt 10 điểm: