Phân tích đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê

1. Dàn ý Phân tích đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê:

1.1. Hình tượng con cá kiếm:

‐ Đó là một con cá to và đẹp: “cái đuôi to hơn cái lưỡi hái tím nhô lên trên mặt biển xanh mùa thu”, “một  bóng đen vượt qua dưới thuyền”, “những chiếc vây khổng lồ nặng hơn chục tấn”. 

‐ Nó có sức mạnh khủng khiếp: “những cú đánh của nó khiến ông lão chóng mặt”, “ông cảm thấy sức kéo bất ngờ của sợi dây do con cá gây ra”. 

‐ Dù cận kề cái chết, nó vẫn luôn kiên cường, bất khuất: “nhảy lên khỏi mặt nước, thể hiện tầm vóc, vẻ đẹp và sức mạnh to lớn”.

‐ Nhận xét: Kích thước của con cá càng làm cho chiến thắng của ông lão thêm phần ngoạn mục. 

Con cá tượng trưng cho sức mạnh và vẻ đẹp của thiên nhiên. 

Tượng trưng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống mà con người phải vượt qua. 

Đây cũng là vẻ đẹp của người nghệ sĩ, ước mơ, sáng tạo nghệ thuật.

1.2. Hình tượng ông lão đánh cá:

Sau 84 ngày đêm thất bại, ông lão vẫn nỗ lực tìm kiếm và cuối cùng đã tìm được một con cá kiếm lớn: 

– Ông là một ngư dân kiên trì.

– Nhân vật ông lão còn là biểu tượng của người nghệ sĩ không ngừng sáng tạo, tìm kiếm cái mới trong nghệ thuật.

Khi chiến đấu với một con cá khổng lồ, ông lão đã hạ gục nó, ông quả là một tay câu cá cừ khôi: 

– Chỉ cần nhìn vào góc độ, độ nghiêng của dây câu, ông lão có thể biết con cá đó đang bơi theo vòng tròn hay trồi lên trong lúc đang bơi.

– Có thể đoán được con cá đang làm gì dựa vào độ căng của dây câu.

– Điêu luyện trong hành động phóng lao trúng tim con cá.

Ông lão có ý chí phi thường, hạ gục một con cá kiếm: 

– Luôn tin vào khả năng của mình.

– Sau một ngày dài lênh đênh trên biển, dù rất mệt nhưng ông lão vẫn chiến đấu được với con cá kiếm khổng lồ. 

Nhận xét: Sau cuộc chiến, ông lão đã chiến thắng con cá lớn, điều đó khẳng định về:

– Khát vọng của ông lão là chinh phục thiên nhiên rộng lớn của con người.

– Sức mạnh phi thường, khả năng của con người là không có giới hạn. 

– Tác giả cho thấy ông lão có niềm tin rất lớn vào sức mạnh của con người. 

– Những người nghệ sĩ sau khi lao động nghệ thuật đều đạt được kết quả như mong muốn.

2. Phân tích đoạn trích Ông già và biển cả của Hê-minh-uê hay nhất:

Những câu chuyện viết về cuộc chinh phục tự nhiên của con người đã trở thành một trong những chủ đề có giá trị truyền cảm hứng nghiên cứu, bằng cách sử dụng óc sáng tạo và hư cấu để nhìn thiên nhiên theo một cách mới về con người tự do. Hê-minh-uê, một nhà văn lớn của Mỹ vào thế kỷ 20, là tác giả của cái mới. Ở một con người không chỉ nổi bật về khả năng viết truyện, ông còn bảo vệ quan điểm “tảng băng trôi” của mình dựa trên một nguyên tắc chứa đầy triết lý nhân sinh có thể thấy trong tiểu thuyết nổi tiếng “Ông già và biển cả”. 

Đoạn trích cuối truyện “Ông già và biển cả” kể lại cảnh ông lão đi giữa biển khơi và cuộc chiến chinh phục con cá khổng lồ. Đoạn trích này có thể chia làm hai phần riêng biệt: Phần thứ nhất kể về ông lão và con thuyền vươn mình trên dòng nước, kể về quá trình bắt được con cá kiếm khổng lồ và vẻ đẹp tuyệt vời của con vật. Phần thứ hai miêu tả cảnh ông lão Xan-ti-ê-gô trở về cùng với chiến lợi phẩm là con cá sau nhiều ngày làm việc trên biển.

Sự khởi đầu của cuộc săn lùng được bắt đầu bằng sự nghiên cứu cẩn thận. Trong khung cảnh thiên nhiên rộng lớn, ông lão đánh cá mang theo nhiều kinh nghiệm đi biển, chèo thuyền ra giữa biển khơi tìm nguồn cá nhưng ông khá thất vọng vì chưa tìm được con nào. Chợt trong mắt ông lão lúc đó hiện lên hình ảnh con cá kiếm, ông như vớ được vàng, trong thâm tâm ông luôn mong muốn có được con cá đó, như ước mơ tha thiết bao đêm của ông bắt buộc phải thực hiện được. Bước vào phần đầu, ta như bước vào một khung cảnh hùng vĩ giữa mây nước, khi phục kích, ông lão không vội vàng mà từ từ bám theo đối phương. Sự điêu luyện sâu sắc đến mức ông lão có thể hiểu được mọi vòng lượn của con cá kiếm dưới nước, cả gần và xa, ông đều có thể cảm nhận được. Vòng tròn to, dây câu nặng trĩu, siết chặt tay khiến ông lão nhiều lúc muốn bỏ cuộc. Ở mỗi hiệp, cứ bình tĩnh chậm rãi, giữ sức, rồi lại đánh xa, đầy hung hãn, thể hiện sự dữ dội trước thử thách của cuộc sống theo bản năng sinh tồn. Con cá luôn cố gắng không bỏ cuộc, cố gắng thoát khỏi sự kìm kẹp của ông già, không chịu khuất phục trước ông. Tác giả còn miêu tả kỹ càng vẻ oai vệ, kích thước và vẻ đẹp của con cá “đó là một con cá khổng lồ, đuôi xanh đen, thân rộng, một con cá khổng lồ mà cả đời ông mơ ước”. Cái đuôi của nó to hơn cả một cái lưỡi hái lớn, thậm chí cả những sọc trên cơ thể nó. Sức mạnh của loài vật này sống giữa thiên nhiên đầy uy nghiêm. Con cá ở đây là biểu hiện chân thực, sống động của thiên nhiên hùng vĩ trước mắt ông –  con người nhỏ bé.

Nhưng liệu ông lão sẽ để con cá lấn lướt mình, hay sẽ dũng cảm, dùng quyết tâm, dùng trí khôn của mình để hạ gục con cá, dùng sức mạnh của một thủy thủ lâu năm để cầm cự, đấu tranh với thế lực này. Nếu ông chỉ đứng trên bờ và chăm chú nhìn thì câu chuyện không có gì kịch tính. Điều đáng nói ở đây là tác giả đã tập trung khai thác hình ảnh một con người mạnh mẽ trên chiếc thuyền với một con cá lớn dưới nước bằng cách nối chúng với nhau bởi một lưỡi câu. Cuộc chinh phục thiên nhiên cũng bắt đầu ngay sau mối liên hệ này. Khi con cá đớp được lưỡi câu và kéo thuyền ra ngoài biển suốt ba ngày hai đêm, ông lão đã độc thoại với nó “đừng nhảy cá”, “cá ơi dẫu sao mày cũng sẽ chết. Mày muốn tao cùng chết nữa à”, “mày đừng giết tao cá à”. Khi nó mệt mỏi, con cá quay vòng để hồi phục, nghĩa là nó không ngừng nghĩ cách tìm cách thoát khỏi vòng vây của ông già. Sự kiên nhẫn của con cá khiến cho ông lão phải dè chừng, lẽ nào người lại thua một con vật to lớn vì đã có lúc nó làm ông “mệt quá”, “hoa mắt”, “chóng mặt”, “choáng váng”, “xây xẩm mặt mày”. Ông lão cũng phải dùng kế tiếp cận con cá vì cả hai đã thấm mệt. Ông già cứ kéo sợi dây, giữ nó tại chỗ rồi buông ra.

Ông cũng có một số ý tưởng thông minh, ông định đợi con cá mệt mỏi trước khi hành động mạnh mẽ hơn. Ông luôn dùng những suy nghĩ và độc thoại nội tâm để nhắc nhở bản thân không được bỏ cuộc. Khi thời cơ thích hợp, ông tiến lại gần con cá, nghĩ rằng chỉ có cách áp sát cho bằng được mới mong thắng được nó, phải dồn hết sức lực. Ông lão ra đòn quyết định, giơ ngọn giáo lên ném xuống sườn con cá. Con cá chủ quan, khi nhận ra nguy hiểm cận kề thì đã quá muộn. Mũi dao đâm trúng, mang theo sự mệt mỏi trong lòng, nó ném mình lên dòng nước cao, phô bày tất cả vinh quang, sức mạnh và vẻ đẹp của nó. Chúng ta có thể nhận thấy tư duy lớn lao của con người, sát cánh cùng cả vũ trụ, đại dương bao la. Người đọc nhận ra được ý chí, sự cố gắng của cả hai bên, nhưng nổi bật hơn cả là hình ảnh ông lão người lao động bình dị, mà có nghị lực phi thường, và cũng là để ca ngợi loài người trước thiên nhiên vô tận.

3. Phân tích Ông già và biển cả của tác giả Hê-minh-uê ấn tượng nhất:

“Ông già và biển cả” là một trong những tác phẩm đặc sắc thể hiện rõ nét phong cách sáng tạo “Tảng băng trôi” của nhà văn tài hoa người Mỹ Hê-minh-uê. Tác phẩm là câu chuyện giữa một ông lão và  con cá kiếm khổng lồ. Đó là một trận đấu quả cảm và đẹp mắt, từ đó toát lên nhiều ý nghĩa nhân văn cao đẹp. 

Đoạn trích gồm hai cảnh chính: cảnh đầu tiên là khi con cá kiếm mắc câu và cố gắng bơi để thoát ra khỏi lưỡi câu của ông lão; cảnh thứ hai là khi ông lão đánh cá đưa chiếc thuyền và con cá về bến.

Tác phẩm mở đầu bằng hình ảnh mặt trời rạng rỡ, vào ngày thứ ba sau khi câu được con cá kiếm. Cả hai đối tượng đều không chịu khuất phục trước đối phương. Con cá tiếp tục lượn vòng và siết chặt dây tạo thành một “vòng tròn lớn”. Đáp lại, ông già Xan-ti-ê-gô phải “dùng hai tay, lắc người, dùng sức toàn thân, co chân” mới khuất phục được con mồi. Bơi được hai tiếng đồng hồ, con cá cũng đuối sức, đường bơi hẹp hơn nhiều, con cá từ từ ngoi lên mặt nước, ông lão lần này cũng thấm mệt. Cuộc chiến giằng co giữa cá và người vẫn tiếp diễn. Con cá tuy đuối sức nhưng vẫn cố gắng vùng vẫy, có lúc bất ngờ chồm lên, kéo căng dây câu mảnh, có lúc hơi nghiêng mình kéo thuyền đi. Ông lão cũng quyết không bỏ cuộc, thấy bóng cá đen dần hiện ra, ông kinh ngạc: “cái đuôi to hơn cái lưỡi hái lớn, màu hồng tím giữa đại dương xanh thẫm”, cơ thể đồ sộ của nó hiện lên với các sọc màu tím. Các vây trên lưng gập lại và các vây lớn xòe ra hai bên.” Con cá to và đẹp ngoài sức tưởng tượng của ông lão. Vẻ đẹp của con cá kiếm càng khiến ông lão muốn chinh phục nó hơn.

Cuộc chiến cuối cùng cũng kết thúc, con cá yếu hơn, lúc nó ngoi lên, lúc nó từ từ bơi đi. Ông già Xan-ti-ê-gô, vẫn sử dụng kỹ năng và sức mạnh của mình, ném ngọn lao vào bộ ngực đồ sộ của con cá. Con cá trúng lao “rơi xuống làm nước bắn tung tóe lên ông lão và chiếc thuyền”. Bằng sự lao động bền bỉ của mình, ông lão đã chiến thắng, con cá  “nằm ngửa, phơi cái bụng  bạc lên trời”, “con cá trắng bạc, thẳng tắp phía sau”.

Trận chiến mấy ngày qua cuối cùng cũng kết thúc. Đói và kiệt sức, nhưng lòng ông lão thì rạo rực. Ông quyết định cho thuyền trở lại ngay lập tức. Giờ đây cơ thể tràn đầy sức sống, ông khỏe hơn bao giờ hết, đầu óc minh mẫn, ông lặng lẽ quan sát con cá: “Da cá đã chuyển từ màu nguyên bản là đỏ ánh bạc sang màu trắng bạc, có sọc và vằn như cũ… màu tím nhạt… và đôi mắt nó dửng dưng như cặp kính viễn vọng hay như một vị thánh trong đám rước”. Ông lão nhìn con cá với vẻ ngưỡng mộ và kính trọng. Thành quả sau bao nỗ lực đã được đền đáp. 

Tác phẩm sử dụng đan xen độc thoại và độc thoại nội tâm nên dễ bộc lộ tâm trạng nhân vật. Không chỉ ấn tượng ở nghệ thuật kể chuyện mà tác phẩm còn khiến người đọc ấn tượng về đức tính cần cù, kiên nhẫn và lòng dũng cảm của con người trong việc chinh phục thiên nhiên.