Phân tích Chí khí anh hùng (Trích Truyện Kiều của Nguyễn Du)

Truyện Kiều được xem như là đỉnh cao rực rỡ của thể loại truyện thơ Nôm, đại diện cho hồn cốt của dân tộc và là kiệt tác trong văn học Việt Nam. Khi đọc tác phẩm, không thể không cảm thấy xót xa và thương tiếc cho số phận bi thảm của nàng Kiều tài hoa nhưng đoản mệnh. Đặc biệt, đọc giả cũng không thể quên được hình ảnh Từ Hải, một người hùng lý tưởng, mạnh mẽ, với những phẩm chất cao quý và chiến công phi thường. Đoạn trích “Chí Khí anh hùng” thể hiện rõ nhất cốt cách của người anh hùng này.

“Nửa năm hương lửa đương nồng,

Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.

Trông vời trời bể mênh mang,

Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong”

Trai anh hùng, gái thuyền quyên, tình yêu giữa Từ Hải và Thúy Kiều đã vượt qua bao gian khó để đến với nhau. Dù “chàng” và “thiếp” tuy hai nhưng như một, thấu hiểu và chia sẻ cùng nhau. Khi tình cảm đang nồng nàn, người “trượng phu” đã nảy sinh chí lớn, mong muốn lập công danh nơi biên ải xa xôi. Chàng tạm gác lại những niềm riêng để ra đi xây dựng sự nghiệp, điều này cho thấy Từ Hải không phải người của những đam mê tầm thường mà là người của chiến công và sự nghiệp hiển hách. Hình ảnh Từ Hải một mình lên đường, dứt khoát và không để tình cảm cá nhân cản bước, thể hiện khí phách của người anh hùng dũng cảm, người nuôi chí lớn và khát khao vươn xa. Đó là lý tưởng và mục tiêu cao đẹp của một vị anh hùng có hoài bão lớn.

“Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,

Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể.”

Sự nghiệp vinh quang đang chờ đợi phía trước. Từ Hải ra đi không chút do dự, một lòng hướng về mục tiêu lớn lao. Động từ “thoắt” diễn tả sự nhanh chóng và quyết đoán, cho thấy người anh hùng không thể nghỉ ngơi khi công danh chưa thành, cũng không thể tự giam mình trong không gian chật hẹp khi chí lớn chưa đạt. Quyết định ra đi chắc chắn không dễ dàng, bởi chàng còn người mình yêu bên cạnh, nhưng đó là quyết định sáng suốt, xuất phát từ chí nguyện anh hùng đang nung nấu.

“Kiều rằng: phận gái chữ tòng

Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi.”

Trải qua nhiều biến cố, vừa có chút hạnh phúc ngắn ngủi, quyết định ra đi của Từ Hải chắc hẳn khiến Kiều buồn lòng. Nhưng với tấm lòng nhân từ và là người tri âm tri kỷ, Kiều hiểu rõ chí hướng của Từ Hải và không ngăn cản, trái lại, nàng ủng hộ, mong muốn được cùng chồng sẻ chia khó khăn nơi chiến trận. Đó là vẻ đẹp trong nhân cách của Kiều.

Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,

Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”

Từ Hải khẳng định tình cảm khăng khít giữa hai người nhưng đồng thời cũng trách nhẹ: Đã hiểu lòng nhau, sao nàng vẫn chưa thoát khỏi những mong muốn tầm thường của người phụ nữ. Là người phụ nữ của bậc trượng phu, Kiều phải thật cứng cỏi và mạnh mẽ. Qua lời của Từ, tình yêu và sự trân trọng đối với Kiều được thể hiện rõ.

Trong bất kỳ cuộc chia ly nào, người phụ nữ thường là người chờ đợi và u sầu hơn cả. Từ Hải hiểu rõ điều đó, nhưng phút chia tay lúc này không bị lụy mà hướng đến những chiến công vang dội, tạo niềm tin nơi Thúy Kiều:

“Bao giờ mười vạn tinh binh,

Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.

Làm cho rõ mặt phi thường,

Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.

Bằng nay bốn bể không nhà,

Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”

Trong suy nghĩ của bậc đại trượng phu lúc này là hoài bão và những chiến công hiển hách. Dù ra đi một mình, nhưng khi lập công trở về, chàng sẽ có mười vạn tinh binh, với tiếng chiêng và bóng cờ rợp đất trời trong hào khí chiến thắng. Chàng tin tưởng vào những gì mình làm và hứa hẹn mang lại vinh quang cho đất nước, nhân dân, và người phụ nữ của mình. Khi đó, chàng sẽ cùng Kiều vui vầy hưởng hạnh phúc.

Chí anh hùng trong Từ Hải không chỉ là khát vọng, mà còn là con người có đạo đức, trách nhiệm và tấm lòng trượng nghĩa, khát khao lập công danh.

“Quyết lời dứt áo ra đi,

Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi.”

Hành động nhanh chóng và quyết đoán của Từ Hải thể hiện ở việc “quyết lời” và “dứt áo ra đi”. Từ Hải đã không để tình cảm làm lung lay ý chí, thể hiện sự nhất quán trong suy nghĩ và hành động. Nguyễn Du đã tinh tế sử dụng hình ảnh cánh chim bằng và hình ảnh “gió, mây” thường thấy trong văn chương cổ điển để tượng trưng cho người anh hùng có lý tưởng và bản lĩnh phi thường, tự do vùng vẫy giữa biển trời để thực hiện lý tưởng của bậc trượng phu.

Qua đoạn trích “Chí Khí anh hùng,” ta thấy được Nguyễn Du đã thể hiện ước vọng về người anh hùng lý tưởng trong thời đại với khát vọng lớn lao và tấm lòng cao cả. Đồng thời, đoạn trích còn là bài học quý giá cho thế hệ trẻ như chúng em về mục đích và lý tưởng sống. Hãy can đảm tiến về phía trước, đặt ra những mục tiêu cho bản thân và kiên trì theo đuổi.