Viếng lăng Bác là một trong những bài thơ đặc cắc của Viễn Phương. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn đọc những bài phân tích Viếng lăng Bác hay nhất, chúng ta cùng tham khảo nhé.
Mục lục bài viết
1. Phân tích Viếng lăng Bác hay nhất:
Sự mong chờ, mong mỏi của đồng bào miền Nam được Bác vào thăm đã không còn! Bác đã mãi mãi ra đi để lại bao tiếc thương trong lòng mỗi người con Nam Bộ. Viễn Phương – nhà thơ trẻ miền Nam – vinh dự được vào lăng viếng Bác. Tác giả đã thay mặt nhân dân Nam Bộ bày tỏ cảm xúc của mình khi đứng trước vị cha già của dân tộc. Từ đáy lòng xúc động, Viễn Phương đã viết bài “Viếng lăng Bác”. Đây là một bài thơ gợi lên những cảm xúc sâu sắc nhất của tôi.
Cảm xúc đầu tiên em cảm nhận được từ bài thơ có lẽ là bởi bài thơ thể hiện tình cảm chân thành, giản dị của người dân Nam Bộ muốn nhắn gửi, nhờ Viễn Phương nói hộ Bác những mong mỏi, kỳ vọng.
Vô cùng xúc động, mở đầu bài thơ, tác giả viết:
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre! Xanh xanh Việt Nam”
Tình cảm của nhà thơ chân thành và cũng rất gần gũi. Đối với người lính miền Nam, được vào thăm lăng Bác là một vinh dự lớn. Nhưng điều đó không làm giảm đi tình cảm kính yêu của tác giả đối với Bác Hồ. Lời thơ ấm áp tình người với cách gọi thân mật “cha con”. Bởi ai cũng là những người con trung thành của Bác, coi Bác như “cha, chú, anh”. Tình người bao la, giản dị, tình Tổ quốc dịu dàng, đằm thắm. Đoạn thơ tạo không khí ấm áp, gần gũi.
Tác giả khéo léo chọn hình ảnh cây tre, một hình ảnh quen thuộc của đất nước để mở rộng bài thơ hơn. Xa hơn nhưng cũng gần hơn bao giờ hết. Nhắc đến hình ảnh cây tre ta nghĩ đến đất nước, đến con người Việt Nam với bao đức tính cao quý. Tre anh dũng trong chiến trận, tre mến yêu giúp nước, tre hy sinh cho muôn đời mai sau và tre cũng rất bất khuất:
“Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường”
Cây tre đã bao công lao, chịu bao nắng mưa mà vẫn hiên ngang sừng sững giữa trời xanh, như dân tộc ta không bao giờ khuất phục trước quân xâm lược.
Theo chân đoàn người tác giả vào viếng lăng Bác, nhà thơ thấy:
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.”
“Mặt trời” đi ngang qua trên lăng là mặt trời của trái đất, nguồn sáng lớn nhất, sáng nhất và vĩnh cửu nhất thế gian. Nhưng mặt trời ấy còn nhìn thấy và nhận ra một mặt trời khác, một “‘mặt trời trong lăng’ rất đỏ. Mặt trời trên cao được nhân hóa, nhìn mặt trời trong lăng bằng con mắt của ông mặt trời. Một hình ảnh chan chứa niềm tôn kính đối với Bác vĩ đại Hồ Chí Minh.Bằng hình ảnh ẩn dụ, nhà thơ đã so sánh Bác với mặt trời, Bác là mặt trời cách mạng đỏ rực sẽ mãi soi đường ta đi bằng sự nghiệp cách mạng cao cả của Bác.Đây là một nghệ thuật sáng tạo của tác giả.
Độc đáo hơn, nhà thơ còn sáng tạo một hình ảnh khác nữa để ca ngợi Bác:
“Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.”
Hình ảnh những dòng người đi trong vòng hoa tưởng niệm không chỉ là hình ảnh hiện thực so sánh dòng người xếp hàng vào lăng Bác như những vòng hoa dài bất tận. Nó còn mang ý nghĩa tượng trưng: Đời các Bác đã đơm hoa kết trái dưới ánh sáng Bác Hồ. Những bông hoa tươi thắm ấy đang đến để dâng lên Ngài những gì tốt đẹp nhất. “Bảy mươi chín lễ vật mùa xuân” – đây là hình ảnh ẩn dụ. Con người bảy mươi chín mùa xuân ấy đã sống một cuộc đời tươi đẹp như những mùa xuân, làm nên những mùa xuân cho đất nước, cho nhân dân.
Nhà thơ bước vào lăng thấy Bác đang nằm trong giấc ngủ êm đềm dưới ánh đèn dịu dàng. Ánh sáng nơi Bác nằm được nhà thơ miêu tả như ánh sáng của vầng trăng hiền:
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!”
Ánh sáng trong lăng gợi cho nhà thơ sự liên tưởng thú vị với “ánh trăng”. Tác giả đã thể hiện sự hiểu biết của mình về Bác qua mối liên hệ kì lạ ấy. Vì trăng và Bác từng là bạn tâm giao. Ánh trăng ngoài trời bao la đã từng đi vào thơ Bác trong tù, trên chiến trường, nay trăng cũng về ru Bác vào giấc ngủ. Với hình ảnh “vầng trăng sáng hiền” nhà thơ còn muốn tạo ra một hệ thống hình ảnh vũ trụ để so sánh với Bác Hồ. Đôi khi người ta như mặt trời ấm áp, đôi khi dịu dàng như vầng trăng rằm.
Đó cũng là biểu hiện của sự vĩ đại, chói lọi, cao cả của con người và sự nghiệp của Bác Hồ. Biết rằng Bác Hồ vẫn sống trong sự nghiệp cách mạng và lòng dân như bầu trời xanh muôn thuở trên cao. Nhưng nhà thơ vẫn không khỏi nhói đau trong lòng khi đứng trước xác người: “Sao tôi nghe nhói đau trong tim”. Nỗi đau ấy như ngàn mũi kim đâm vào trái tim đang thổn thức của tác giả. Đó là sự rung cảm chân thành của nhà thơ.
Vẫn đứng trong lăng Bác, nhưng khi nghĩ đến việc Bác phải xa rời, Viễn Phương lại thấy nao nao, không muốn dừng lại. Cảm xúc của nhà thơ trong thời gian trên luôn sâu nặng, đau đáu nhưng lúc này Viễn Phương không khỏi để cảm xúc tuôn trào theo dòng nước mắt, dâng cao và tha thiết nhất.
Chỉ nghĩ đến việc vào Nam tác giả cũng “rơi nước mắt”, lưu luyến khi chia tay, không muốn xa nơi Bác yên nghỉ, ở đoạn thơ này tác giả không sử dụng nghệ thuật gì, chỉ là điệp từ giản dị, một tình yêu sâu nặng từ trái tim nhưng khiến ta xúc động thì bài thơ càng giàu cảm xúc. Một cách nói không hoa mỹ, chân chất như người dân Nam Bộ nhưng trong đó chất chứa một tình yêu đau đáu không thể nói nên lời.
Tác giả thay mặt nhân dân Nam Bộ bày tỏ niềm tiếc thương vô hạn đối với vị cha già dân tộc. Câu văn giản dị ấy khiến người đọc hiểu và đồng cảm với nỗi lòng của Viễn Phương, bởi những lời ấy xuất phát từ hàng triệu trái tim bé nhỏ cùng chung nỗi đau như tác giả. Được ở gần Bác dù chỉ trong giây phút nhưng chúng em không bao giờ muốn xa Bác vì Bác ấm áp quá, bao la quá. Tâm nguyện chân thành của Viễn Phương cũng là tâm nguyện chung của những người đã hoặc chưa một lần được gặp Bác Hồ:
“Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”
Từ “muốn làm” được lặp lại nhiều lần trong bài thơ thể hiện mong ước, nguyện vọng của tác giả. Hình ảnh cây tre hiện lên khép lại bài thơ một cách tài tình. Một mong ước chân thành của nhà thơ. Tác giả muốn là con chim hằng ngày hót cho Bác ngủ, là bông hoa tỏa hương thơm ngào ngạt, cùng những bông hoa khác tô điểm thêm cho nơi Bác yên nghỉ. Và hạnh phúc nhất khi được là cây tre trung thành túc trực bên Bác trong mỗi giấc ngủ. Cánh hoa ấy, tiếng chim hót, rặng tre chung thủy ấy đã cho Bác mãi mãi ngủ yên. Viễn Phương bày tỏ mong muốn cũng như mong ước của tất cả chúng ta là được ở gần Bác để lớn lên một chút:
“Ta bên Người, Người tỏa sáng trong ta
Ta bỗng lớn ở bên Người một chút.”
Đó là Bác của chúng tôi. Bác là người giàu tình yêu thương, giàu đức hi sinh, cuộc sống của anh rất bình dị. Đất nước ta mất Bác như mất đi người cha vĩ đại, người cha luôn dành cho nhân loại tình yêu thương vô bờ bến.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” giàu hình ảnh và cảm xúc, ít ai đọc bài thơ mà không cảm thấy xúc động trong lòng. Bằng việc sử dụng khéo léo các biện pháp tu từ một cách sáng tạo, tác giả đã thể hiện được tình cảm ngọt ngào, giản dị mà chân thành của mình đối với Bác Hồ. Nhà thơ đã gửi gắm tình cảm của mình đến người đọc chủ yếu bằng tình cảm của người dân Nam Bộ nói riêng và cả dân tộc nói chung. Chúng em, những cháu ngoan của Bác cũng nguyện như Viễn Phương làm cây tre trung thành, kết bông đẹp, tiếng chim hay, làm nghìn việc tốt dâng Người.
2. Phân tích bài thơ Viếng lăng Bác đạt điểm cao:
Viễn Phương là nhà văn viết văn nghệ giải phóng miền Nam sớm nhất trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Chủ đề thơ ông là về lãnh tụ vĩ đại. Bài thơ “Viếng lăng Bác” được sáng tác năm 1976 khi đất nước thống nhất, lăng Bác được khánh thành và tác giả được vào lăng viếng Bác. Đoạn thơ là cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước lăng Bác, khi bước vào lăng Bác và cảm xúc trào dâng khi ra về.
Thơ Viễn Phương có giọng nhẹ nhàng giàu cảm xúc. Giọng điệu đó được thể hiện rất rõ trong bài xưng hô:
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp Mưa sa đứng thẳng hàng
Mở đầu là cách xưng hô “con – Bác” rất thân mật như người trong nhà, giữa cha và con. Lời xưng hô ấy là lời chào giới thiệu một người con miền Nam ra thăm lăng Bác. Câu nói tránh “viếng lăng Bác” dường như sống mãi trong lòng Viễn Phương để giờ đây người con ở xa về thăm cha. Đến với lăng Bác, nhà thơ bắt gặp hình ảnh “hàng tre trong sương xanh” bốn mùa. Hàng tre ấy trồng quanh lăng Bác gợi cảm giác thân quen như trở về nhà. Tre là loài cây nhỏ bé, kiên cường không khuất phục trước bão giông. Nhìn hàng tre nhà thơ không khỏi xúc động “Ôi tre xanh Việt Nam”. Cảm xúc được thể hiện qua từ “ơi” và nghệ thuật ẩn dụ tre xanh xanh tượng trưng cho cả dân tộc Việt Nam quây quần bên lăng Bác.
Không chỉ nhìn thấy ngọn tre, Viễn Phương còn nhìn thấy hình ảnh mặt trời:
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Từ “ngày” chỉ thời gian đều đặn như vòng quay hàng ngày khi mặt trời của thiên nhiên đem ánh sáng đến trái đất. Nắng cũng qua lăng sưởi ấm nơi Bác yên nghỉ. Nhìn mặt trời của thiên nhiên, nhà thơ liên tưởng đến “mặt trời trong lăng”, một hình ảnh ẩn dụ chỉ Bác Hồ là nhà thơ muốn ca ngợi công lao to lớn của Bác đối với đất nước, với dân tộc. Có thể nói, cả cuộc đời Bác Hồ đã cống hiến cho dân tộc được đánh dấu bằng bảy mươi chín mùa xuân. Bởi vậy, dù đã đi xa nhưng hàng ngày người dân vẫn nhớ đến Bác cũng như hàng ngày thiếu nhi cả nước với những bộ trang phục đẹp đẽ chầm chậm tiến về Lăng Bác như một “ tràng hoa” nghệ thuật. Hình ảnh ẩn dụ dòng người với không khí trang nghiêm, thành kính đều hướng về lăng Bác với tấm lòng biết ơn, kính trọng.
Có thể nói, việc một người con ở miền Nam xa xôi được gặp người cha kính yêu của mình là niềm khao khát “Miền Nam mong Bác với cha” và nay niềm mong mỏi đó đã trở thành hiện thực. Bước vào lăng, cảm xúc của nhà thơ trào dâng khi nhìn thấy hình ảnh:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim.
Không khí trong lăng thật yên tĩnh với hình ảnh Bác nằm trong tư thế ngủ yên bình. Cách nói ngầm ấy trong tâm trí nhà thơ vẫn còn sức sống. Nhìn Bác, nhà thơ không khỏi xúc động khi nghĩ về những năm tháng đất nước còn chiến tranh. Bác đã nhiều đêm mất ngủ “Bác không ngủ vì lo cho đất nước”. Nay đất nước thống nhất, Bác yên nghỉ. Người nằm đó được bao quanh bởi ánh trăng trong veo. Vầng trăng trên cao cũng vào lăng soi sáng nơi Người yên nghỉ. Dường như giữa con người và thiên nhiên luôn có sự hòa hợp, điều đó đã trở thành chủ đề trong thơ Bác, trở thành người bạn tâm giao. Hay vầng trăng kia là Bác là người có tâm hồn trong sáng, cao thượng. Hình ảnh ẩn dụ “trời xanh” so sánh Bác với trời cao đất rộng, nhà thơ muốn ca ngợi sự vĩ đại muôn đời của Bác như hóa thân vào sông núi, đất nước so với trời đất, sống mãi trong lòng Bác. Người. Cặp từ “còn biết – sao” tâm niệm luôn khẳng định Bác còn sống, nhưng trở về với thực tại khi Bác đã ra đi là một tổn thất to lớn cho dân tộc. Người đi mãi, khiến lòng người quặn thắt những nỗi đau khôn nguôi không thể nói nên lời.
Chính vì thế khi chân còn đặt trên mặt đất, khi nghĩ đến ngày mai trở về, nhà thơ bùi ngùi, xúc động, không nỡ ra đi. Dòng cảm xúc ấy rất tự nhiên, chân thành trào ra thành giọt nước mắt, nhà thơ bày tỏ ước nguyện:
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này…
Bài thơ đã thể hiện tình cảm của Viễn Phương nói riêng và của cả dân tộc nói chung đối với Bác Hồ. Qua đó, em yêu quý và tự hào về Bác Hồ. Em xin hứa sẽ học tập và làm tốt 5 điều Bác Hồ dạy để trở thành người công dân tốt.
3. Phân tích bài Viếng lăng Bác ý nghĩa nhất:
Trong thơ văn ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh có nhiều tác phẩm thơ hay và độc đáo. Tuy nhiên, không phải bài thơ nào viết về Bác cũng thể hiện được những xúc động nghẹn ngào như trong bài thơ Viếng Bác của nhà thơ Viễn Phương.
Không thể phủ nhận rằng bài thơ “Viếng Bác” là một trong những bài thơ thành công trong việc thể hiện tình cảm kính yêu, tiếc thương và lòng biết ơn vô hạn của Viễn Phương đối với vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Hồ Chí Minh bằng ngôn ngữ lịch sự, trìu mến, giàu cảm xúc.
Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Ngay từ những câu thơ đầu tiên, khi từ chiến trường miền Nam vào, nhà thơ Viễn Phương cũng đã mang theo bao tình cảm thiết tha của đồng bào, chiến sĩ vào Lăng viếng Bác Hồ kính yêu. Có thể nói đây cũng là cuộc hành hương của những người lính. Từ xa, nhà thơ đã nhìn thấy hàng tre ẩn hiện trong sương mờ trên quảng trường Ba Đình lịch sử. Khi sương trong câu thơ gợi không khí linh thiêng gợi nhớ về một chốn thần tiên xa xưa. Ấn tượng đầu tiên của người con miền Nam khi bước vào lăng Bác còn là lũy tre. Cây tre có dáng đứng cũng rất quen thuộc với chúng ta và đặc biệt cây tre còn có đặc điểm là thân đứng thẳng, sống ở những nơi đất bạc màu. Hình ảnh cây tre là biểu tượng cho đức tính cần cù, chịu khó của người nông dân Việt Nam.
Viễn Phương cũng thật tài tình khi cũng tả cảnh (ngoài) lăng Bác, nhà thơ lúc này thật tinh tế khi tạo ra những suy ngẫm sâu sắc về những phẩm chất tốt đẹp của nhân dân ta. Với khổ thơ tiếp theo nói về Bác. Bác Hồ cũng là người con ưu tú của dân tộc và nói như Phạm Văn Đồng, Bác Hồ là tinh hoa, khí phách của dân tộc Việt Nam.
Tiếp theo là hai câu thơ song đối, tương ứng với hai hình ảnh mặt trời. Một mặt trời tự nhiên, rạng rỡ, vĩnh cửu. Như thường lệ, ngày nào mặt trời cũng đi ngang qua lăng và trong lăng cũng có một mặt trời rất đỏ – Bác Hồ. Câu thơ ẩn dụ đẹp và gợi nhiều ấn tượng sâu sắc cho người đọc.
Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.
Để có thể hòa vào “dòng người” vào viếng lăng Bác lúc này trong lòng nhà thơ bao xúc cảm, thành kính và trang nghiêm. Dòng người lúc này như nối tiếp nhau vào Lăng Bác như những bông hoa muôn màu muôn vẻ để thể hiện lòng biết ơn, kính trọng của nhân dân đối với Bác Hồ vĩ đại:
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Viễn Phương thật tài tình khi đã dùng từ “đồng” cũng như chứa đựng nhiều cảm xúc, tình cảm. Nhà thơ Viễn Phương không nói “bảy mươi chín tuổi” mà nói “bảy mươi chín mùa xuân” có thể xem là một cách nói rất thi vị.
Tiếp đến khổ thơ thứ ba nói về sự bất tử của Bác Hồ. Bác vừa ngủ một giấc thật êm đềm trong khung cảnh thơ mộng. Tôi đã từng rất yêu trăng. Nhà thơ Viễn Phương với cảm nhận “Bác ngủ” bình yên giữa vầng trăng hiền. Khi nhìn Bác nằm ngủ, nhà thơ đau xót, xúc động. Người đọc khi đọc bài thơ “sao nghe nhói đau trong tim” diễn tả nỗi đau ấy, như thắt lại và xót xa đến cùng cực. Tác giả Viễn Phương dường như cũng có một lối viết súc tích, giàu chất thơ và ngôn từ để lại nhiều ám ảnh trong lòng người đọc.
Ấn tượng nhất không thể không kể đến khổ thơ cuối thể hiện cảm xúc của nhà thơ khi ra đi. Đồng thời cũng chất chứa nhiều hoài niệm, xót xa. Nhà thơ Viễn Phương cũng bày tỏ ước muốn được hóa thân thành “con chim biết hót”, ước được trở thành bông hoa thơm. Hơn hết, đó là mong muốn làm một cây tre trung thành mới để đền đáp công ơn của Người. Qua đây ta có được những câu thơ sâu lắng, những hình ảnh thơ đẹp, độc đáo hay đó là những cách thể hiện tình cảm vô cùng Nam Bộ. Thực ra, có thể đánh giá đây là những câu thơ chiếm ưu thế nhất trong bài thơ Viếng lăng Bác.
Bài thơ Viếng lăng Bác, một bài thơ ngắn mà ý thơ, hình ảnh thơ, cảm xúc thơ sâu lắng, đồng thời cũng có ý tứ súc tích, đẹp đẽ. Nhà thơ Viễn Phương đã chọn thể thơ tám chữ, mỗi khổ bốn câu, mỗi khổ bốn chữ – một sự cân đối, hài hòa để thể hiện một giọng thơ trang trọng, thành kính trước Bác. Đây thực sự là một bài thơ hay, một khúc ca vang dội về Bác Hồ và thể hiện tình cảm của chính nhà thơ đối với Bác Hồ.
