Nếu như biển cả là nơi giao hòa của đất trời thì tình yêu cũng là nơi giao hòa của hai tâm hồn. Xuân Quỳnh, với bài thơ Sóng, đã vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp về sự giao hòa ấy. Dưới đây là các mẫu dàn ý, các bài văn phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh được chọn lọc hay nhất.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh:
1.1. Dàn ý phân tích bài Sóng của Xuân Quỳnh theo cấu trúc bài thơ:
Mẫu dàn ý cơ bản:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh và vị trí của bài thơ Sóng trong thơ tình Việt Nam.
- Nêu vấn đề cần phân tích: Khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa của bài thơ Sóng qua việc phân tích từng phần của bài thơ.
Thân bài:
- Phần 1: Khổ 1-2:
Hình ảnh sóng: Sự đối lập giữa dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ.
Tình yêu được so sánh với sóng: Sự phức tạp, đa dạng của tình yêu.
- Phần 2: Khổ 3-4:
Nỗi nhớ da diết của người phụ nữ khi yêu.
Khát vọng được hòa mình vào tình yêu.
- Phần 3: Khổ 5-6:
Sự thủy chung son sắt của tình yêu.
Tình yêu là một định hướng.
- Phần 4: Khổ 7-8:
Trăn trở về thời gian và tình yêu.
Khát vọng tình yêu bất tử.
- Phần 5: Khổ 9:
Khẳng định giá trị của tình yêu.
Kết thúc mở, gợi mở nhiều suy nghĩ.
Kết bài:
- Khái quát lại những nét đặc sắc của bài thơ.
- Đánh giá về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ.
Mẫu dàn ý chi tiết hơn:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Giới thiệu ngắn gọn về Xuân Quỳnh, vị trí của bà trong nền thơ Việt Nam. Nhấn mạnh tầm quan trọng của bài thơ Sóng trong thơ tình Việt Nam.
- Đặt vấn đề: Bài thơ Sóng được xây dựng trên một cấu trúc chặt chẽ, mỗi khổ thơ đều mang một ý nghĩa riêng biệt. Việc phân tích từng khổ thơ sẽ giúp chúng ta khám phá một cách toàn diện vẻ đẹp và ý nghĩa của bài thơ.
Thân bài:
- Khổ 1-2:
Hình ảnh sóng: Phân tích sự đối lập giữa “dữ dội” và “dịu êm”, “ồn ào” và “lặng lẽ”.
Tình yêu: Liên hệ hình ảnh sóng với tình yêu: Tình yêu cũng có những lúc mãnh liệt, cuồng nhiệt, có lúc lại dịu dàng, êm đềm.
Ngôn ngữ: Nhấn mạnh sự giàu có, đa dạng của ngôn ngữ thơ.
- Khổ 3-4:
Nỗi nhớ: Phân tích các hình ảnh thể hiện nỗi nhớ (sóng nhớ bờ, đêm dài, mộng).
Khát vọng: Khát vọng được gặp lại người yêu, được hòa mình vào tình yêu.
Âm điệu: Âm điệu thiết tha, da diết thể hiện nỗi nhớ da diết.
- Khổ 5-6:
Thủy chung: Khẳng định sự thủy chung son sắt của tình yêu.
Tình yêu là định hướng: Tình yêu là kim chỉ nam cho mọi hành động, suy nghĩ.
Hình ảnh: Phân tích ý nghĩa của các hình ảnh “phương Bắc”, “phương Nam”.
- Khổ 7-8:
Trăn trở về thời gian: Thời gian trôi qua nhanh, tình yêu có bền vững?
Khát vọng: Khát vọng tình yêu trường tồn, bất diệt.
Hình ảnh: Phân tích hình ảnh “đại dương”.
- Khổ 9:
Khẳng định giá trị tình yêu: Tình yêu là giá trị vĩnh cửu, vượt qua mọi thời gian, không gian.
Kết thúc mở: Để lại dư âm trong lòng người đọc.
Kết bài:
- Tổng kết: Khái quát lại những ý chính đã phân tích.
- Đánh giá: Đánh giá về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ.
- Kết luận: Bài thơ Sóng là một tác phẩm xuất sắc, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc.
1.2. Dàn ý phân tích Sóng của Xuân Quỳnh theo các hình tượng trung tâm:
Mẫu dàn ý cơ bản:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh và vị trí của bài thơ Sóng trong thơ tình Việt Nam.
- Nêu vấn đề cần phân tích: Khám phá ý nghĩa của các hình tượng trung tâm trong bài thơ và vai trò của chúng trong việc thể hiện chủ đề tình yêu.
Thân bài:
- Hình tượng sóng:
Ý nghĩa biểu tượng của sóng.
Sự tương đồng giữa sóng và tình yêu.
Vai trò của hình tượng sóng trong việc thể hiện tâm trạng của nhân vật trữ tình.
- Hình ảnh “em”:
Nhân vật trữ tình là ai?
Những đặc điểm tính cách của nhân vật trữ tình.
Sự thay đổi của nhân vật trữ tình qua các khổ thơ.
- Các hình ảnh khác: (nếu có)
Phân tích ý nghĩa của các hình ảnh khác như biển, bờ, mây, cây…
Vai trò của các hình ảnh này trong việc làm rõ chủ đề của bài thơ.
Kết bài:
- Khái quát lại ý nghĩa của các hình tượng trung tâm.
- Đánh giá về sự sáng tạo của nhà thơ trong việc sử dụng hình tượng.
- Khẳng định giá trị của bài thơ Sóng.
Mẫu dàn ý chi tiết hơn:
Mở bài:
- Giới thiệu tác giả và tác phẩm.
- Đặt vấn đề: Hình tượng sóng là hình tượng trung tâm của bài thơ, nó không chỉ là một hình ảnh thiên nhiên mà còn là biểu tượng cho tình yêu, cho cuộc sống.
Thân bài:
- Hình tượng sóng:
Ý nghĩa biểu tượng: Sóng là biểu tượng của tình yêu, của cuộc sống, của sự biến động không ngừng.
Sự tương đồng giữa sóng và con người: Sóng và con người đều có những lúc thăng trầm, vui buồn.
Vai trò: Hình tượng sóng xuyên suốt toàn bài thơ, tạo nên một mạch cảm xúc liên tục.
- Hình ảnh “em”:
Nhân vật trữ tình: Là người phụ nữ đang yêu, đầy cảm xúc và trăn trở.
Tâm trạng: Lúc thì vui sướng, lúc thì lo lắng, lúc thì bồn chồn.
- Các hình ảnh khác:
Biển: Biểu tượng cho không gian rộng lớn, bao la của tình yêu.
Bờ: Biểu tượng cho sự ổn định, bình yên.
Mây, cây: Tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động, làm nền cho tình yêu.
Kết bài:
- Tổng kết: Khái quát lại ý nghĩa của các hình tượng.
- Đánh giá: Đánh giá về sự sáng tạo của nhà thơ trong việc sử dụng hình tượng.
- Kết luận: Bài thơ Sóng là một bức tranh sinh động về tình yêu, về cuộc sống, được thể hiện qua những hình tượng nghệ thuật độc đáo.
2. Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh hay nhất:
Đã có bao nhiêu người đã yêu, bao nhiêu người đang yêu và bao nhiêu thơ tình yêu trên thế gian này! Vậy mà mỗi ngày lại mới. Tình yêu không có tuổi thơ tình lại càng không có tuổi bao giờ. Trên thế giới có biết bao nhà thơ nổi tiếng: Rimbô, Véclen rồi Puskin, Bairơn… và mỗi người một vẻ một sắc thái. Từ thuở thơ Đường thơ Tống, từ thuở Nguyễn Du rồi Thế Lữ, Xuân Diệu và đến chúng ta ngày nay…, tình yêu vẫn là cái gì khiến người ta đam mê, khao khát. Xuân Quỳnh – nhà thơ của nỗi niềm yêu thương với bài Sóng đã thể hiện được nhiều cung bậc tình yêu. Bìa thơ của Xuân Quỳnh cháy lên tình yêu nồng nàn của tuổi trẻ và khát vọng của con người đến với tình yêu. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh không còn dừng lại ở tình yêu buổi đầu giản đơn, hò hẹn non nớt, ngọt ngào mà là tình yêu hạnh phúc gắn với cuộc sống chung.
Khi nhắc đến tên tuổi của Xuân Quỳnh, từ trong tiềm thức của mỗi người yêu văn chương đều biết tiếng thơ bà là tiếng nói nhân hậu, thủy chung, giàu trực cảm, tha thiết khát vọng hạnh phúc đời thường và Sóng là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách văn chương đặc trưng đó. Năm 1967, nhân một một chuyến đi thực tế ở biển Diêm Điền (Thái Bình), khi đứng trước biển khơi rộng lớn, những tâm tư tình cảm của bà được bộc bạch qua những vần thơ và đó là cơ sở để Sóng ra đời. Bài thơ được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”. Bài thơ là sự đan xen giữa hình ảnh Sóng và hình ảnh “em” – người con gái trong tình yêu. Mở đầu bài thơ tác giả mang đến cho bạn đọc những trạng thái khác nhau của con sóng:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
“Dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ” là những tính từ trái nghĩa thể hiện những thái cực đối lập của con sóng: có lúc hiền lành dịu dàng nhưng cũng có lúc vô cùng dữ dội. Đó cũng là những tâm trạng khác nhau của người con gái trong tình yêu, họ luôn dịu dàng, nhỏ nhẹ với tình yêu, với người yêu của mình nhưng cũng có lúc họ trở nên mạnh mẽ, cương trực trước tình yêu ấy. Hình ảnh dòng sông không hiểu chính mình nên tìm ra biển khơi rộng lớn tìm câu trả lời cũng chính là tâm tư của người con gái luôn trăn trở, suy tư nhiều điều và có ước muốn là khám phá được những điều lớn lao hơn trong tình yêu.
Bốn câu thơ tiếp theo nỗi khát vọng của người con gái:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Con sóng từ ngàn năm vẫn thế, vẫn tính chất, đặc điểm ấy không bao giờ thay đổi. Và người con gái cũng vậy khát vọng tình yêu luôn thường trực, rạo rực trong trái tim, bao nhiêu năm vẫn hướng về tình yêu, về người yêu.
“Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?”
Khi đứng trước biển lớn, người con gái mang những suy tư về tình yêu của mình. Câu hỏi tu từ: “Từ nơi nào sóng lên?” không chỉ là thắc mắc về cội nguồn của con sóng, về nơi con sóng bắt đầu mà đó còn là thắc mắc về cội nguồn của tình yêu, về nơi tình yêu bắt đầu.
Sau những thắc mắc đó là lời lí giải của tác giả:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Lý giải được ngọn nguồn của sóng thì dễ bởi “Sóng bắt đầu từ gió”nhưng để hiểu “Gió bắt đầu từ đâu” thì thi sĩ lại ấp úng “Em cũng không biết nữa”. Cũng như tình yêu của anh và em nó đến rất bất ngờ và tự nhiên bởi “Tình yêu đến trong đời không báo động”. Câu thơ “Em cũng không biết nữa” như một cái lắc đầu nhè nhẹ, bâng khuâng và phân vân. Em và anh yêu nhau bao giờ? Câu hỏi này muôn đời không ai lý giải nổi nhất là những bạn trẻ đang yêu và đắm say trong men tình ái. Tình yêu là vậy, khó lý giải, khó định nghĩa.
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Con sóng dù ở bất cứ nơi nào, dù ở ngoài khơi xa hay ở trên mặt nước thì vẫn luôn mang tâm trạng nhớ nhung da diết, khắc khoải bến bờ của nó, hướng về bờ ngày ngày đêm đêm cho đến khi gặp được bến bờ. Người con gái cũng vậy, họ luôn một lòng một dạ hướng về người mình yêu thương dù ở bất cứ nơi nào, bất kể ngày hay đêm. Nỗi nhớ ấy theo họ cả vào trong mộng, sống trong giấc mơ của họ. Đó không chỉ là tấm lòng thủy chung sâu sắc của người con gái mà còn là khao khát tình yêu, được thể hiện yêu thương với người yêu của mình.
Khổ thơ tiếp theo như một lời khẳng định chắc nịch về tấm lòng của người con gái:
“Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”
Thế giới của Anh và Em không giới hạn chiều dài Bắc – Nam, không khoanh vùng địa bàn mà nơi nào cũng có nỗi nhớ thường trực của tình yêu vĩnh viễn. Dù cho đi đến bất cứ đâu thì trong lòng người con gái ấy cũng luôn hướng về người yêu vì trong tim cô người yêu là phương hướng duy nhất dẫn lối cho cô vượt qua mọi khoảng cách, mọi khó khăn.
Tiếp theo lời khẳng định là nguyên lí chắc nịch của con sóng:
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
Ở ngoài khơi xa nơi trăm ngàn con sóng ngày đêm không biết mỏi đang vượt qua giới hạn không gian thăm thẳm muôn vời cách trở để hướng vào bờ ôm ấp nỗi yêu thương. Cũng như em muốn được gần bên anh, được hòa nhịp vào trong tình yêu với anh. Tình yêu của người con gái thật mãnh liệt, nồng nàn. Sóng xa vời cách trở vẫn tìm được tới bờ như tìm về nguồn cội yêu thương, cũng như anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc trọn vẹn của lứa đôi.
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”
Những từ “tuy dài thế – vẫn đi qua – dẫu rộng” như chứa đựng ở trong nó ít nhiều nỗi âu lo: Biển kia bao la đến đâu nhưng liệu có đủ sức để giữ những đám mây ở lại bên mình mãi mãi? Người con gái dù có yêu nhiều đến đâu, có khao khát nhiều đến đâu nhưng liệu có giữ được người yêu, được tình yêu này ở lại cùng mình và vẫn vẹn nguyên như lúc đầu? Tuy thế nhà thơ vẫn tin tưởng ở tấm lòng nhân hậu và tình yêu chân thành của mình sẽ vượt qua tất cả như áng mây kia như năm tháng kia. Có thể nói Xuân Quỳnh yêu thương tha thiết, mãnh liệt nhưng cũng tỉnh táo nhận thức dự cảm những trắc trở, thử thách trong tình yêu; đồng thời cũng tin tưởng vào sức mạnh tình yêu sẽ giúp người phụ nữ vượt qua thử thách đến với bến bờ hạnh phúc.
Cuối cùng là ước muốn được sống trọn với tình yêu của người con gái:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”
Khi con sóng tan ra thành những bọt nước nhỏ sẽ được ở lại với biển khơi mãi mãi, sẽ không còn những đau khổ, những lo lắng. Đó cũng là ước muốn của người con gái, khao khát được sống với tình yêu, với người mình yêu thương trọn đời trọn kiếp.
Đầy đủ sắc thái tâm trạng của người đang yêu: nỗi khát khao niềm đam mê bất tận nỗi nhớ nhung cùng sự sôi nổi và suy tư lắng đọng…rồi cả ước mơ, Xuân Quỳnh đã diễn tả thật tinh tế và tài hoa trong bài thơ “Sóng”. Sau này, ta sẽ còn bắt gặt một Xuân Quỳnh tha thiết, một Xuân Quỳnh nồng nàn, một Xuân Quỳnh nhân hậu trong nhiều bài thơ tình nữa, nhưng rõ ràng, ở bài “Sóng”, Xuân Quỳnh đã bộc lộ khá đầy đủ phong cách thơ của mình. Giữa những năm chiến tranh đầy máu lửa, thơ tình Xuân Quỳnh đã làm người ta tin vào sự sống, tin vào con người hơn nữa. Thơ tình Xuân Quỳnh mang lại khoảng bình yên cho tâm hồn người đọc, mang lại tình yêu cho đôi lứa đang yêu…
3. Phân tích Sóng của Xuân Quỳnh nâng cao học sinh giỏi:
Tình yêu lứa đôi, tình cảm vợ chồng… đó là đề tài vô tận được các thi sỹ, nhạc sỹ, nhà văn khai thác, thể hiện dưới nhiều góc độ khác nhau. Các nhà văn, nhà thơ thường thông qua những hiện tượng, qui luật tự nhiên trong cuộc sống hay những vật gần gũi, thân quen để ví von, ẩn dụ khi nói về tình yêu. Như nhà thơ Nguyễn Trung Kiên dùng hình tượng “Đôi dép” để triết lý sâu sắc về sự gắn bó, thủy chung, son sắt trong tình yêu. Nhà thơ Vũ Cao thì ví tình yêu đôi lứa như “Núi đôi” không thể chia lìa “núi chồng, núi vợ đứng song đôi”; nhà thơ Trần Hòa Bình vô tình nhìn thấy một chiếc lá rụng giữa mùa thu cũng có bài thơ hay “Thêm một” để chiêm nghiệm về cuộc đời, về tình yêu…
Nhưng có lẽ, hình tượng được nói đến khá nhiều và thể hiện được sự tinh tế, đằm thắm nhưng dữ dội, mãnh liệt của tình yêu đó là hình tượng Biển và Sóng. Và, một trong những nhà thơ có những bài thơ hay nói về tình yêu bằng sự liên tưởng đến khéo léo, tài tình có liên quan đến Biển và Sóng được nhiều người yêu thích đó là cố nữ thi sỹ Xuân Quỳnh (1942 – 1988). Xuân Diệu, nhà thơ tình nổi tiếng của phong trào thơ mới, với sự phóng khoáng đa tình cũng đã “mượn hình tượng sóng” để nói lên tình cảm nồng nàn, mãnh liệt của mình
Trong những đoạn đầu của bài thơ, nhà thơ miêu tả sóng với những sắc thái, những cung bậc khác nhau để rồi từ đó nói tới quy luật của tình yêu. Tình yêu là sự dung hoà những sắc thái tình cảm tưởng chừng như đối lập. Tình yêu có qui luật tự nhiên của nó mà lí trí không giải thích được. Người ta tìm đến với tình yêu, soi mìn vào tình yêu để tự nhận ra chính bản thân mình:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Bốn câu thơ mở đầu tình yêu chẳng câu nào dính dáng đến tình yêu, nhưng đọc khổ thơ lên thì bao trùm tất cả lại là cảm xúc yêu đương. Dường như tình yêu ẩn dấu đằng sau câu chứ ấy. Có gì thật là xôn xao nhiệt thành mà thật là trầm lắng. “Dữ dội”, “ồn ào” để rồi “dịu êm”, “lặng lẽ”-tình yêu là ở đấy và tình yêu là như thế. Tưởng như đối lập tưởng như mâu thuẫn mà lại thống nhất trong tâm trạng yêu đương. Đâu chỉ là sóng là nước-hồn người đang yêu đó… và tình yêu thì mãi là cái gì người ta không hiểu nổi:
“Sóng không hiểu nỗi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Rõ ràng đó không phải là tình yêu buổi đầu giản đơn, hò hẹn non nớt, ngọt ngào nữa. Đấy là con đường tất yếu trong thiên nhiên, sóng phải tìm ra bể, nhưng đó cũng là quy luật tất yếu của tình cảm: con người đi tìm “cái nửa” lớn lao để hoàn thiện mình. Đến khổ thơ sau ý tứ rõ ràng hơn:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Khổ thơ này là sự khai triển tứ thơ trước. Bao nhiêu thế hệ đã qua, những cuộc hành trình đau khổ, vui sướng, những niềm xót xa cùng hạnh phúc ngập tràn – tất cả đều vì khát vọng tình yêu. Thuở Ađam-Eva, thuở con người mông muội và hiện đại…, tình yêu là điểm sáng vĩnh cửu cho con người hướng tới mà sống, chiến đấu lao động. Có gì trên cõi đời này thay thế được trái tim cũng như tình yêu có bao giờ không còn nữa!
Ta bắt gặp trong bài thơ một tình yêu khoẻ khoắn, hồn nhiên. Tình yêu của tuổi trẻ ngập tràn sức sống vô bờ bến. Không phải là tình yêu nông nổi non nớt của buổi đầu giản đơn hẹn hò, không phải là thứ tình yêu bi luỵ thê lương “yêu là chết ở trong lòng một ít” như trong thơ Xuân Diệu trước Cách Mạng, mà đây là một tình yêu dám sống dám yêu, tình yêu chan chứa ngọn lửa nhiệt thành. Chẳng phải vô cớ khi Xuân Quỳnh lấy hình tượng “sóng” để tượng trưng cho tình yêu của mình:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Đây là thơ tình của người đang yêu chứ không phải là thơ tình của người nhìn người khác yêu, bởi chỉ có người đang yêu mới diễn tả những xúc cảm tình yêu đúng như vậy. Nỗi nhớ nhung, rồi nơi tình yêu đến… có ai biết được yêu khi nào và có ai biết được sóng từ đâu đến! Xuân Quỳnh nói họ tâm trạng đang yêu của bao người:
“Ôi con sóng nhớ bờ,
Ngày đêm không ngủ được”
Hình ảnh sóng tượng trưng rất độc đáo mà vô cùng sâu lắng. Chỉ có con sóng mới đêm ngày trào dâng, trái tim yêu đêm ngày cũng vậy. Cái hồn hậu, cái đắm say, cái tình tha thiết nhất được biểu hiện bằng hình tượng thể này. Lấy sóng để nói nỗi nhớ, nói tình yêu thì không hẳn chỉ có Xuân Quỳnh, nhưng quả là đến Xuân Quỳnh thì hình tượng thơ này trở nên mới mẻ bao nhiêu. Con sóng ấy có tình yêu có niềm nhớ nhung nhưng lại mang thêm sự nhân hậu, dịu dàng của người phụ nữ và đấy là bản sắc riêng của thơ Xuân Quỳnh. Nỗi nhớ nhung của con sóng cũng là nỗi nhớ nhung của bao người khác nhớ người mình yêu. Tâm trạng nhớ nhung của Xuân Quỳnh cũng là tâm trạng của bao người đang yêu:
“Lòng em đến anh,
Cả trong mơ còn thức”
Cuộc sống của Xuân Quỳnh cũng giống cuộc sống của bao người khác, hạnh phúc của Xuân Quỳnh cũng là hạnh phúc của bao người khác.
“Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương”
Đọc khổ thơ chốt làm ta nghĩ về những câu thơ khác của Xuân Quỳnh
“Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời thường ai chẳng có
Biết ngừng đập lúc cuộc đời không nữa
Nhưng biết yêu anh cả khi chết đi rồi”
(Tự Hát)
Có gì rất gần gũi giữa những câu thơ ấy vì cả hai khổ thơ tuy không cùng bài- nhưng là tự khẳng định tình yêu. Một tình yêu đẹp thì bao giờ cũng là một tình yêu biết vượt qua những khó khăn thử thách, biết đấu tranh để bảo vệ những ước mơ, nhưng khát vọng chân chính, biết tin tưởng vào tương lai của cuộc sống, tin tưởng vào hạnh phúc của mình và của mọi người. Và một tình yêu thuỷ chung son sắc thì bao giờ nỗi nhớ cũng có một điểm dừng- đó là người mình yêu.
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”
Xuân Quỳnh ý thức được những vất vả nhọc nhằn trong cuộc hành trình đến với hạnh phúc, nhưng là người có trái tim, Xuân Quỳnh lại có niềm tin mãnh liệt vào tình yêu. Đấy là sức mạnh tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh, cái sức mạnh mà chẳng phải tình yêu nào cũng có được sức mạnh của niềm tin. Tình yêu rồi không phải hết ước mơ, dẫu tận cùng còn đường kia là hạnh phúc, và Xuân Quỳnh đã đi hết con đường đó thì chị vẫn ước mơ. Niềm tin trong thơ chị lớn lao thì ước mơ cũng lớn lao bấy nhiêu:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”
Mơ ước tình yêu là vĩnh cửu, đến mơ ước cũng mang hình bóng của người tình nhân đắm say. Ở đây, Xuân Quỳnh có gì rất gần với “Biển” của Xuân Diệu. Chất đam mê mãnh liệt toát ra từ từng câu chữ khi Xuân Diệu viết:
“Đã hôn rồi hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt”
Nhưng Xuân Diệu thì còn có một ngày sẽ “thôi dào dạt” còn Xuân Quỳnh thì “ngàn năm còn vỗ”. Vân cái chất đam mê mãnh liệt ấy nhưng thêm vào đó là sự lắng đọng suy tư. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh có thêm chiều sâu của sự hoà nhập tuyệt đối. Như vậy, ai dám bảo tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh non nớt, giản đơn, ngọt ngào? Tình yêu trong thơ chỉ là nỗi khát khao, là sự kiếm tìm đến cái thánh thiện của mình. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh chất chứa chiều sâu tâm hồn, là tình yêu hạnh phúc với cuộc sống chung. Tình yêu của Xuân Quỳnh cũng là tình yêu sâu lắng của bao người khác đã yêu, đang yêu và sắp yêu.
Qua việc phân tích bài thơ “Sóng”, ta thấy được tài năng nghệ thuật của Xuân Quỳnh trong việc sử dụng hình ảnh, âm thanh và ngôn ngữ để diễn tả những cung bậc cảm xúc tinh tế của tình yêu. Hình ảnh con sóng không chỉ là một hình ảnh thiên nhiên mà còn là biểu tượng sâu sắc cho tình yêu, cho cuộc sống. Bài thơ “Sóng” không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là tiếng lòng của biết bao người đang yêu. Qua những câu thơ của bà, chúng ta như được lắng nghe những tâm sự, những trăn trở của chính mình. Bài thơ “Sóng” vẫn luôn có sức hấp dẫn với nhiều thế hệ độc giả. Qua bao năm tháng, những câu thơ của Xuân Quỳnh vẫn còn nguyên giá trị và ý nghĩa.
THAM KHẢO THÊM:
