Phân tích bài thơ Lá Đỏ của Nguyễn Đình Thi hay nhất

1. Phân tích bài thơ Lá Đỏ của Nguyễn Đình Thi hay nhất:

Nguyễn Đình Thi (1924-2003) là nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học và nhạc sĩ gốc Hà Nội. Thơ ông tự do, phóng khoáng nhưng ngắn gọn, sâu lắng và đầy cảm hứng yêu nước. Thể loại mà Nguyễn Đình Thi dồn dồn hết tâm sức vẫn là thơ. Đối với ông, thơ như một đứa con tinh thần mà ông phấn đấu và theo đuổi suốt cuộc đời. Nhiều bài thơ của ông lấy cảm hứng từ đất nước, con người trong phong trào kháng chiến. Ông viết về những gian khổ, đau thương của một đất nước và người dân đang đấu tranh giành lại độc lập trong thời kỳ khó khăn của chiến tranh. Các tác phẩm chính: ‘Diệt phát xít’ (1945), ‘người Hà Nội’ (1947), ‘đất nước’ (1955)…

Bài thơ “Lá đỏ” được viết vào tháng 12 năm 1974. Đây là thời điểm cuộc kháng chiến thống nhất Tổ quốc đang bước vào giai đoạn cuối, quân và dân ta đang tập trung sức lực ra tiền tuyến. Ông đã trải nghiệm hiện thực khắc nghiệt của chiến tranh “giữa hàng nghìn tiếng nổ làm rung chuyển màn đêm rực lửa”. Những hy sinh, mất mát, đau đớn do chiến tranh và con người gây ra là những người phải chịu đựng nhiều nhất…nhưng từ những mất mát, đau đớn ấy lại mang đến một vẻ đẹp kỳ diệu, sự lãng mạn của bức tranh thiên nhiên hùng vĩ Trường Sơn, với bầu trời xanh và lá cờ phủ đỏ. Bài thơ này ra đời vào thời điểm đó, xúc động trước khung cảnh thiên nhiên lá thu Trường Sơn đung đưa trong gió, đã trở thành bài ca chiến trận khắp cả nước. Bài thơ còn được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc, chuyển thể thành bài hát miêu tả cảnh anh hùng của đoàn quân ra trận.

Lá đỏ

‘Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ

Em đứng bên đường, như quê hương

Vai áo bạc quàng súng trường

Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa

Chào em, em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn’

(Trường Sơn, 12/1974)

Bài thơ bắt đầu bằng hình ảnh gặp em nơi đây trên cao. Trước hết là về vị trí địa lý, có lẽ tác giả đã gặp em từ trên núi cao, đèo cao. “Trên” ở đây không chỉ ám chỉ vị trí địa lý mà còn ám chỉ vị trí cảm xúc trong lòng tác giả. Cảm giác thiêng liêng này vượt qua tất cả những cảm giác khác. Đó là một nơi đẹp và thoáng mát. Khi đứng trên cao nguyên lộng gió, bạn sẽ cảm nhận được một không gian rộng lớn trải dài mãi mãi. Trước không gian rộng lớn này có hình ảnh một rừng lá mùa thu đung đưa trong gió. Hình ảnh màu đỏ nổi bật trên nền trời xanh mát, màu lá đỏ dường như tô điểm cho bầu trời Trường Sơn giữa khói lửa từ bom đạn rơi xuống mặt đất. Những chiếc lá đỏ này đã làm rung động trái tim của tác giả. Những suy nghĩ, cảm xúc của tác giả được đưa vào nhiều như chiếc lá đỏ đó.

Lá thu mùa thơ mộng này càng làm cho khung cảnh thiên nhiên thêm hùng vĩ, đồng thời màu đỏ còn phản ánh sự sống động của đường Trường Sơn trong thời kỳ chiến đấu. Khi những trận chiến căng thẳng, ác liệt vẫn tiếp diễn, màu sắc của lá mùa thu dường như tiếp thêm cho những người lính trên chiến trường sức mạnh để chiến đấu vì quê hương, Tổ quốc thân yêu.

Bốn dòng thơ tiếp theo là hình ảnh đường Trường Sơn trong thời kỳ chiến đấu. Cảnh mở đầu cho thấy một cô thanh niên tình nguyện đứng bên vệ đường. Nhắc đến đường Trường Sơn, chúng ta không khỏi nhớ đến những cô gái trẻ đã xung phong ra đi vì lòng yêu nước.

‘Em đứng bên đường, như quê hương

Vai áo bạc, quàng súng trường’

Hình ảnh một cô gái trẻ trung, xinh đẹp tràn đầy năng lượng. Lẽ ra họ phải tận hưởng một cuộc sống bình yên và hạnh phúc. Tuy nhiên, đất nước vẫn bị kẻ thù xâm lược, các cô gái đã sẵn sàng lao ra chiến trường, vác vũ khí trên đôi vai gầy. Nhiều nhà thơ được truyền cảm hứng sáng tạo khi đề cập đến các nữ thanh niên tình nguyện. Bài thơ ‘Cái điểm sáng tác ấy’ của tác giả Trần Nhật Thu cũng viết về những cô gái trẻ xung phong trên tuyến Trường Sơn. 

‘Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa’

Đó là một cuộc hành trình đầy khó khăn và vất vả. Tuy nhiên, quân ta vẫn tiến nhanh, vội vàng. Nó dường như rung chuyển và giẫm nát mọi khó khăn, thử thách. Dòng thơ ‘Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa’ hiện lên thật sống động, nhưng quang cảnh Trường Sơn mờ mịt không phải vì sương mù mà vì bom, đạn, đại bác bay qua. Thật là một cảnh khốc liệt. Qua bài thơ này, chúng ta có thể cảm nhận được khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp nhưng đồng thời cũng rất hoang sơ và đẫm máu. Đây là một địa danh đẹp và cũng là biểu tượng của chiến tranh được khắc họa trong bài thơ.

Hai dòng cuối bài thơ là lời từ biệt và lời hẹn gặp lại ở Sài Gòn khi quê hương thống nhất.

‘Chào em em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn….’

Hình ảnh ‘em’ ở đây vừa là sự hiện diện của những người ở hậu phương phía sau cống hiến hết mình phía trước, vừa là vai trò của người lính ở phía trước. Những lời chào nghe có vẻ rất đơn giản nhưng ẩn sâu trong những lời chào đó là lời hứa rằng chắc chắn sẽ quay lại một khi đã đất nước đã được độc lập. Cuộc hành quân cuối cùng của cuộc chiến đấu dài này sẽ mang tên Bác Hồ. ‘Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn’ có nghĩa là cuộc mít tinh trong ngày toàn thắng. Bầu trời không còn khói bụi mà là cảnh tượng vô cùng hân hoan trước ngày độc lập của đất nước.

Bằng thơ tự do, bằng giọng thơ chân thật, hình ảnh trong bài thơ cũng rất gần gũi, tổng hợp được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Nam. Đặc biệt, hình ảnh lá đỏ tạo nên cảm xúc mạnh mẽ, tượng trưng cho điềm báo, dự báo về thắng lợi tất yếu của dân tộc. Bài thơ “Lá đỏ” là một bài thơ hay, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

2. Phân tích bài thơ Lá Đỏ của Nguyễn Đình Thi ấn tượng:

Có thể nói, Nguyễn Đình Thi là một nghệ sĩ lớn và có tài năng toàn diện, đặc biệt nhờ khả năng sáng tạo và thành công trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật. Ông viết tiểu thuyết, truyện ngắn, tiểu luận, phê bình văn học, kịch, nhạc và thơ, ghi dấu ấn trong từng thể loại. Trong bài thơ “Lá đỏ” ông đã thể hiện những nét nghệ thuật hình thức độc đáo. “Lá đỏ” là một trong những bài thơ được viết trước khi quân đội Việt Nam bắt đầu ‘Chiến dich Hồ Chí Minh’, giải phóng hoàn toàn miền Nam nhưng đã báo trước một thắng lợi tất yếu của dân tộc.

Chỉ trong tám câu thơ, Nguyễn Đình Thi đã tái hiện lại cuộc tuần hành vĩ đại của nước ta trong Chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, cuộc tuần hành đưa chúng ta từ đường Trường Sơn vào Sài Gòn, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Bài thơ này là một hình ảnh đẹp, một bài hát hùng tráng, chạm đến trái tim của những người ra trận. Ba hình ảnh chính trong bài thơ này là chiếc lá đỏ, cô gái nơi tiền tuyến và bộ đội mô tả rất khái quát cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước của quân đội và nhân dân ta. Đặc biệt, hình ảnh lá đỏ tạo cảm xúc mạnh mẽ, tượng trưng cho điềm báo, dự báo về thắng lợi tất yếu của dân tộc.

‘Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ’

‘Trên cao’ trong bài thơ không chỉ đề cập đến vị trí địa lý (đồi cao, đèo cao) mà còn hàm ý tình cảm. “Cao” ở đây còn mang ý nghĩa cao quý.

Qua Trường Sơn, tác giả nhận thấy rõ mình và cũng nhận ra sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Và rồi, trước mắt chúng tôi hiện ra một vẻ đẹp kỳ lạ với những chiếc lá mùa thu. Và số lá đỏ cũng tượng trưng cho bấy nhiêu cảm xúc của tác giả. Điều làm rung động trái tim nhà thơ là những chiếc lá đỏ trên nền trời xanh. Một cơn mưa lá đỏ rơi đáp lại sức sống của người Trường Sơn. Câu tiếp theo là ‘Rừng lạ ào ào lá đỏ’. Chữ “lạ” trong bài thơ để lại ấn tượng trong tôi bởi tôi mới gặp, lần đầu tiên được nhìn thấy lá thu đỏ rực của cao nguyên miền Trung, nên có lẽ cũng lạ chăng? “Kỳ lạ” là một cảm xúc rất thật. ” Điều “kỳ lạ” là giữa chiến trường khốc liệt như vậy lại xuất hiện những chị em trẻ trung, mảnh khảnh nhưng rất kiên cường, ngày đêm phải đối mặt với nguy hiểm và lái ô tô của mình đi trên những con đường hiểm trở, khó khăn. Cảm giác lạ lùng này bỗng chốc biến mất khi nhà thơ nhận ra hình bóng của nàng rất gần gũi và thân thương với chúng ta. Vì đó là đứa con của quê hương, là nơi chúng ta trở về. Hơn nữa, hai chữ ‘lộng gió’ có ý nghĩa trái tim nhân dân sẽ rộng mở, niềm tin sẽ vỗ về họ đón những làn gió cách mạng thắng lợi

Nhân vật trữ tình của bài thơ đứng cao trên dãy Trường Sơn. Ở đó, nhìn thấy toàn bộ Trường Sơn hùng vĩ và cảm nhận được sức mạnh của con người Việt Nam, một khu rừng kỳ lạ với lá đỏ xào xạc. Ở đây có một mối liên hệ giữa lá mùa thu và quân đội. Liệu những chiếc lá sẽ chuyển sang màu đỏ, hay trái tim anh sẽ tràn đầy hận thù và anh sẽ lao vào trận chiến? Giữa mùa gió, Trường Sơn mênh mông. Gió thổi dữ dội, lá mùa thu rơi đầy trời. Cuộc kháng chiến chống Mỹ đã bước vào giai đoạn cuối, quân ta hành quân nhanh xông vào trận, bước chân uy lực làm rung chuyển núi đồi, bụi đỏ bay mù mịt, làm mờ bầu trời rực lửa. Đội quân Trường Sơn mờ ảo và lá đỏ hòa quyện trong khói lửa là hình ảnh có tính thẩm mỹ rất cao, thể hiện tài năng của nhà thơ. Nguyễn Đình Thi đã sử dụng ngôn từ chân thực và nhịp điệu thơ mạnh mẽ để dung bài thơ giản dị này mô tả những khung cảnh và không khí thật hào hùng, hùng vĩ và đầy màu sắc sử thi.

‘Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa’

Con đường này đầy chông gai. ‘Đoàn quân vẫn đi vội vã’, với nhiều bước tiến mạnh mẽ, vội vã, dài làm rung chuyển núi rừng, ‘làm nhòa bầu trời lửa”, vượt qua khó khăn, vượt qua nắng chói chang và đạn phía đằng trước. Bài thơ miêu tả cuộc hành quân hào hùng, thần tốc, gợi lên không khí hào hùng của giai đoạn cuối của cuộc chiến, chuẩn bị tổng tấn công và đồng loạt nổi dậy giải phóng hoàn toàn miền Nam. Trong bối cảnh chung này, xuất hiện những hình ảnh đẹp đẽ là biểu tượng của chiến tranh nhân dân – em gái tiền phương, bộ đội liên lạc hay những cô gái trẻ xung phong. Sự có mặt của cô gái trên đỉnh Trường Sơn, nơi tiền tuyến của quê hương, nhắc nhở chúng ta về tương lai của cuộc đấu tranh mà tất cả mọi người đều tham gia, trong đó có những cô gái trẻ, xinh đẹp, mảnh mai lẽ ra phải được sống hoà bình.

Trong không khí sôi sục của cách mạng và ánh sáng của những lý tưởng mới, hình ảnh người phụ nữ hiện lên với vẻ đẹp mới hơn bao giờ hết. Đó là vẻ đẹp của con người hòa mình vào thế giới đó, được giải phóng khỏi xiềng xích bạo lực và xiềng xích của những lễ nghi phong kiến mà làm công việc chung của đất nước. Đây là những nữ thanh niên tình nguyện tại đường Trường Sơn máu lửa. ‘Vai áo bạc’ làm tác giả nhớ lại những ngày đã qua. Nhưng những cô gái mảnh mai này đã vượt qua tất cả và ở đây với khẩu súng trên vai.

Tuy nhiên, quân đội vẫn tiếp tục không ngừng nghỉ, và người lính nhà thơ chỉ có thời gian để ý đến tình trạng Tổ quốc, gửi lời chào và lời hứa.

‘Chào em, em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn’

Người dân đứng bên đường như một biểu tượng, như một điểm mốc, đoàn quân ra đi cùng họ, hân hoan, tin vào chiến thắng Sài Gòn, mục tiêu tấn công đã rất gần và đường đến chiến thắng không còn xa. Sài Gòn là nơi hội tụ của nhiều thế hệ người Việt, là sự đón tiếp bao gồm lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, lý tưởng độc lập, tự do, sự lạc quan và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng.

3. Dàn ý phân tích bài thơ Lá Đỏ của Nguyễn Đình Thi:

3.1. Hai dòng thơ đầu: Khoảng không gian nơi họ gặp nhau:

+ Vị trí ở trên cao.

+ Gió thổi mạnh.

+ Rừng lá mùa thu.

3.2. Bốn dòng thơ tiếp theo: Hình ảnh đường Trường Sơn máu lửa:

+ Hình ảnh ‘em’ đang đứng bên đường.

+ Quàng cây súng

+ Quân đội đang vội vã.

+ Bụi Trường Sơn.

3.3. Hai dòng thơ cuối: Lời hứa khi chia tay: 

+ Chào cô gái phía trước.

+ Hứa gặp nhau ở Sài Gòn.

Giá trị nghệ thuật: thơ tự do, lối so sánh, ngôn ngữ thơ hiện thực, gần gũi với người đọc.