Đoạn trích "Chí khí anh hùng" của Nguyễn Du, với sự tường thuật đầy cảm xúc về tình cảm giữa Thúy Kiều và Từ Hải, đã khắc họa rõ sự pha trộn giữa nhân văn và lịch sử. Dưới đây là bài Phân tích 14 câu thơ cuối bài Chí khí anh hùng hay chọn lọc
Mục lục bài viết
1. Dàn ý phân tích 14 câu thơ cuối bài Chí khí anh hùng chọn lọc hay nhất:
1.1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm và đoạn thơ “Đoạn Trường Tân Thanh”
1.2. Thân bài:
Cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải
– Thúy Kiều yêu thương, quý trọng và thấu hiểu chồng hết mực, quyết tâm đi cùng Từ Hải
– Từ Hải từ chối ước muốn của Kiều, khẳng định nàng mãi là tri kỉ của mình nhưng đồng thời cũng trách nàng chưa thoát khỏi suy nghĩ của “nữ nhi thường tình”.
– Lời hứa của Từ Hải cho tương lai thành công và danh phận viên mãn cho Kiều.
Quyết tâm ra đi của Từ Hải
– Từ Hải quyết dứt áo ra đi, hành động dứt khoát và không do dự
– Hình ảnh ẩn dụ “chim bằng” tượng trưng cho người anh hùng, khẳng định tài năng, bản lĩnh, chí khí và ước mơ công lí của Từ Hải
1.3. Kết bài:
Tổng kết nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ “Đoạn Trường Tân Thanh”.
2. Phân tích 14 câu thơ cuối bài Chí khí anh hùng chọn lọc hay nhất:
Truyện Kiều được xem là một tác phẩm đỉnh cao của văn học chữ Nôm, thể hiện rõ tinh hoa và hồn cốt dân tộc, được coi là một kiệt tác của văn học Việt Nam. Đặc biệt trong đó, người đọc không thể quên hình ảnh của Từ Hải – một người hùng lý tưởng, đầu đội trời, chân đạp đất với những phẩm chất và chiến công phi thường. Mười bốn câu thơ cuối đoạn trích Chí Khí anh hùng đã khắc họa rõ nét nhất tính cách của người anh hùng này.
Mối tình giữa Từ Hải và Thúy Kiều là một tình yêu vượt qua nhiều sóng gió. “Chàng” và “thiếp” tuy hai mà một, luôn thấu hiểu và chia sẻ cùng nhau. Tình yêu của họ đang nồng thắm thì Từ Hải với ý chí lớn lao, quyết định ra đi để lập công danh nơi biên ải xa xôi. Chàng đã gác lại những tình cảm riêng tư bên gia đình nhỏ để thực hiện hoài bão của mình. Điều này cho thấy Từ Hải không chỉ là người của những đam mê bình thường mà còn là người của chiến công và sự nghiệp vẻ vang. Hình ảnh Từ Hải một mình một ngựa lên đường thể hiện khí phách của một người anh hùng mạnh mẽ, quyết đoán, không để tình cảm riêng tư cản trở chí lớn. Chí hướng của chàng là làm nên sự nghiệp lớn, khát khao chinh phục bốn bể năm châu. Đó chính là lý tưởng và mục đích cao đẹp của một vị anh hùng.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,
Cho phỉ sức vẩy vùng trong bốn bể.”
Con đường sự nghiệp vinh quang đang đón đợi chàng phía trước. Từ Hải ra đi không chút do dự, quyết tâm theo đuổi hoài bão và lập nên công danh. Động từ “thoắt” thể hiện sự nhanh chóng và dứt khoát trong quyết định của chàng, thể hiện ý chí tung hoành khắp bốn phương. Người anh hùng như Từ Hải không thể để bản thân nghỉ ngơi khi chưa đạt được công danh, cũng không thể giam mình trong không gian chật hẹp khi chí lớn chưa thành. Quyết định ra đi của chàng chắc chắn không dễ dàng bởi bên cạnh còn có người mình thương, nhưng đó là quyết định sáng suốt và vững vàng vì chí nguyện anh hùng luôn cháy bỏng trong lòng chàng.
“Kiều rằng: phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Sau bao đau đớn và biến cố, khi tình yêu chưa kịp đơm hoa kết trái, quyết định ra đi của Từ Hải chắc hẳn làm Thúy Kiều không khỏi buồn bã. Nhưng với tấm lòng nhân từ và là người tri âm tri kỷ của Từ Hải, Kiều hiểu rõ chí hướng của chàng hơn ai hết. Nàng không cản bước Từ Hải, ngược lại, nàng muốn đi cùng chồng để chia sẻ khó khăn nơi chiến trận. Đây là nét đẹp trong nhân cách của Thúy Kiều.
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Một lần nữa, Từ Hải khẳng định tình cảm sâu sắc, gắn bó giữa hai người, nhưng đồng thời cũng có lời trách cứ nhẹ nhàng: Đã là người tri kỷ, sao nàng vẫn chưa thoát khỏi những mong muốn tầm thường của bậc nữ nhi? Là vợ của một bậc trượng phu, Kiều cần phải cứng cỏi và mạnh mẽ hơn. Lời nói của Từ Hải không chỉ thể hiện tình yêu thương mà còn là sự trân trọng và tin tưởng nơi Thúy Kiều.
Trong bất kỳ cuộc chia ly nào, người phụ nữ thường là người chịu nhiều thiệt thòi và u sầu hơn cả. Từ Hải hiểu rõ điều đó. Tuy nhiên, khoảnh khắc chia tay này không bị lụy, mà ngược lại, hướng tới những chiến công hiển hách, tạo niềm tin nơi Thúy Kiều:
“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
Bằng nay bốn bể không nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”
Trong suy nghĩ của bậc đại trượng phu lúc này là hoài bão cùng những chiến công vang dội. Dù ra đi một mình, nhưng khi trở về với mười vạn tinh binh, tiếng chiêng rộn rã và cờ xí rợp trời trong hào khí chiến thắng, chàng tin rằng những gì mình nói và làm sẽ mang lại vinh quang cho đất nước, cho nhân dân và cho người phụ nữ của mình. Lúc đó, chàng và Kiều sẽ cùng nhau tận hưởng hạnh phúc lứa đôi. Chàng không muốn người mình yêu phải chịu đựng gian khổ nơi chiến trường và khẳng định rằng “một năm” sau sẽ trở về. Một mốc thời gian cụ thể cho thấy sự quyết tâm, tự tin và bản lĩnh của Từ Hải.
Đành lòng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Đây không chỉ là một lời hứa đơn thuần mà là một sự cam kết chắc chắn. Dù trong lòng có xao động, nàng hãy dặn lòng mình để chàng ra đi, rồi ngày trở về sẽ là lúc nàng được hưởng vinh quang. Nàng hãy yên tâm chờ đợi. Chí anh hùng trong con người Từ Hải không chỉ là hoài bão, khát khao mà còn là phẩm chất đạo đức, trách nhiệm, là tấm lòng trượng nghĩa, khao khát lập công danh.
Quyết lời dứt áo ra đi,
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi.
Hành động “quyết lời”, “dứt áo ra đi” thể hiện sự nhanh chóng, quyết đoán của Từ Hải. Chàng không để tình cảm riêng tư làm lung lay ý chí hay cản trở sự nhất quán trong suy nghĩ và hành động. Nguyễn Du đã tinh tế sử dụng hình ảnh cánh chim bằng và “gió, mây” – những biểu tượng trong văn chương cổ điển, tượng trưng cho người anh hùng có lý tưởng và bản lĩnh phi thường, sánh ngang với tầm vóc vũ trụ, thỏa sức vùng vẫy giữa biển trời để thực hiện hoài bão của bậc đại trượng phu.
Qua mười bốn câu thơ cuối đoạn trích Chí Khí anh hùng, Nguyễn Du đã khắc họa hình ảnh người anh hùng lý tưởng của thời đại với khát vọng lớn lao và tấm lòng cao cả.
3. Phân tích 14 câu thơ cuối bài Chí khí anh hùng hay chọn lọc:
Bị đẩy vào lầu xanh lần thứ hai, Kiều rơi vào tình trạng vô cùng đau đớn và tuyệt vọng: “Biết thân chạy chẳng khỏi trời – Cũng liều một phấn cho rồi ngày xanh”. Từ Hải bất ngờ xuất hiện tại lầu xanh và tìm gặp Kiều – một người tri kỷ. Với “con mắt xanh” đầy tinh tế, Kiều nhanh chóng nhận ra Từ Hải là một anh hùng, dù lúc đó Từ chưa thực sự làm nên sự nghiệp. Từ Hải đã chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh và cưới nàng làm vợ, nhưng tình yêu vẫn không thể níu giữ bước chân Từ Hải. Khi đang sống hạnh phúc bên người đẹp, Từ Hải lại quyết định từ biệt Kiều để ra đi lập nghiệp anh hùng.
Nguyễn Du đã sáng tạo nên đoạn thơ này để khắc họa khí phách anh hùng của Từ. Đoạn trích tập trung miêu tả hình ảnh của người anh hùng Từ Hải – một nhân vật với chí khí cao đẹp và quyết tâm thực hiện lý tưởng, khát vọng lớn lao.
Khi Thúy Kiều xin được đi theo, Từ Hải đã trách người tri kỷ của mình vì chưa thoát khỏi “nữ nhi thường tình”. Từ mong muốn Kiều sẽ vượt qua những cảm xúc thông thường để xứng đáng là vợ của một anh hùng có chí khí phi thường. Sau này, trong nỗi nhớ thương của Thúy Kiều, “Cánh hồng bay bổng tuyệt vời / Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm”, không chỉ là sự mong chờ người yêu nơi phương xa, mà còn là hy vọng về sự thành công trong sự nghiệp của chàng.
Những lời nói của Từ Hải cũng thể hiện sự tự tin vượt trội. Mặc dù mới bắt đầu hành trình chỉ với “thanh gươm yên ngựa” nhưng chàng đã khẳng định rằng không quá một năm sau, chàng sẽ trở về với một cơ đồ to lớn.
Từ Hải là nhân vật được Nguyễn Du xây dựng theo hướng lý tưởng hóa. Nhà thơ đã sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật để xây dựng hình tượng người anh hùng: từ việc chọn lựa từ ngữ, xây dựng hình ảnh, đến ngôn ngữ đối thoại… tất cả đều góp phần tô đậm vẻ đẹp phi thường của Từ Hải.
Con người này khao khát vùng vẫy trong không gian rộng lớn, không chấp nhận giam mình trong cuộc sống tù túng, chật hẹp. Nguyễn Du đã so sánh Từ Hải như “chim bằng” khi cất cánh lên cao, ngang trời, và mỗi lần bay thì chín vạn dặm mới dừng. Hình ảnh đó đã giúp tác giả thể hiện một cách tự do và mạnh mẽ giây phút tiễn biệt giữa Từ Hải và Thúy Kiều.
Ngôn ngữ đối thoại cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật khí phách của người anh hùng. Biết rõ Từ Hải là kẻ “bốn bể là nhà”, Thúy Kiều vẫn thiết tha xin được đi cùng: “Nàng rằng” Phận gái chữ tòng / Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”. Từ Hải đã đáp lại bằng những lời kiên quyết và khẳng định chàng sẽ trở về với “mười vạn tinh binh – tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường”. Chàng hứa rằng “Chầy chăng là một năm sau vội gì!”. Những lời nói của Từ không chỉ thể hiện khí phách hiên ngang của một anh hùng, mà còn bộc lộ sự tự tin vào tài năng và sức mạnh của mình, chàng sẽ tạo nên nghiệp lớn trong tương lai.