Nhược điểm của việc tạo sơ đồ tư duy theo cách thủ công được tổng hợp qua bài viết dưới đây giúp các bạn hiểu rõ hơn về sơ đồ tư duy từ đó dễ dàng áp dụng trong thực tế. Mời các bạn tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Nhược điểm của việc tạo sơ đồ tư duy theo cách thủ công:
Câu hỏi: Nhược điểm của việc tạo sơ đồ tư duy theo cách thủ công là gì?
A. Khó sắp xếp, bố trị nội dung
B. Hạn chế khả năng sáng tạo
C. Không linh hoạt để có thể làm ở bất cứ đâu, đòi hỏi công cụ khó tìm kiếm
D. Không dễ dàng trong việc mở rộng, sửa chữa và chia sẻ cho nhiều người
Đáp án đung là đáp án: D. Không dễ dàng trong việc mở rộng, sửa chữa và chia sẻ cho nhiều người
Giải thích:
Một trong những hạn chế của việc tạo sơ đồ tư duy bằng phương pháp thủ công trên giấy là khó mở rộng, điều chỉnh hoặc chia sẻ nó với nhiều người.
Khi sử dụng giấy để tạo bản đồ tư duy, việc thay đổi, bổ sung, chỉnh sửa nội dung không được thuận tiện như khi sử dụng phần mềm trên máy tính để tạo bản đồ tư duy.
Các sản phẩm được tạo ra trên giấy thường khó sử dụng cho các mục đích khác ngoài mục đích đầu tiên.
Bản vẽ thủ công trên giấy rất khó chia sẻ khi người tham gia ở các địa điểm khác nhau.
Tuy nhiên, ưu điểm của việc tạo bản đồ tư duy trên giấy là chúng ta chỉ cần sử dụng giấy và bút, vật phẩm phổ biến và dễ tiếp cận là có thể tạo bản đồ tư duy ở bất cứ đâu.
2. Sơ đồ tư duy là gì?
Bản đồ tư duy, còn gọi là sơ đồ tư duy hoặc giản đồ ý (Mindmap), ra đời như một công cụ đắc lực tận dụng sức mạnh ghi nhớ trực quan trong tư duy của con người. Đây là phương pháp giúp ghi nhớ chi tiết, tổng hợp thông tin hoặc phân tích một vấn đề thành sơ đồ nhánh. Không giống như máy tính, con người không có khả năng tạo ra các liên kết và mối quan hệ giữa các thông tin. Phương pháp này khai thác cả hai khả năng của não.
Mặc dù phương pháp này có thể quen thuộc với nhiều người Việt Nam nhưng nó chưa bao giờ được hệ thống hóa, nghiên cứu kỹ lưỡng và phổ biến rộng rãi tại Việt Nam. Thường chỉ được sử dụng trong trường học và học sinh trước kỳ thi.
Lập bản đồ tư duy là một kỹ thuật tốt để cải thiện khả năng ghi chú. Bằng cách sử dụng giản đồ ý, người ta có thể đạt được bức tranh toàn diện về vấn đề dưới dạng hình ảnh trong đó các khái niệm tương tác qua các đường nối. Điều này giúp bạn dễ dàng ghi nhớ và hiểu thông tin một cách nhanh chóng. Thay vì chỉ sử dụng văn bản để mô tả cấu trúc chi tiết của một khái niệm, bản đồ tư duy thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng và cách chúng tương tác trong một vấn đề lớn hơn bằng cách sử dụng hình ảnh hai chiều.
Phương pháp này được Tony Buzan phát triển vào cuối những năm 1960 (của thế kỷ 20) nhằm giúp học sinh “viết bài luận” chỉ sử dụng từ khóa và hình ảnh. Quá trình sao chép này sẽ nhanh hơn, dễ nhớ và dễ dàng hơn. Vào giữa những năm 1970, Peter Russell đã làm việc với Tony và họ đã truyền bá kỹ thuật của những ý tưởng đơn giản đến nhiều cơ quan và tổ chức giáo dục quốc tế.
Để vẽ sơ đồ tư duy, bạn cần chuẩn bị những thứ sau:
Một tờ giấy trắng (khổ A4 hoặc lớn hơn), nên dùng loại giấy trắng không có dòng kẻ để tạo sự thoải mái.
Bộ bút màu (đặc biệt là bút highlight có đầu hình trụ) nhằm tạo sự sinh động và thú vị cho sơ đồ, kích thích thị giác và sự hoạt động của não bộ.
Tài liệu hoặc thông tin cần tạo nên sơ đồ: có thể là sách, nội dung quan trọng hoặc bất kỳ chủ đề nào bạn muốn sắp xếp và trình bày bằng sơ đồ.
3. Ưu điểm của sơ đồ tư duy:
Bản đồ tư duy được mệnh danh là “công cụ vạn năng cho bộ não”, là một phương pháp ghi chú sáng tạo, hiện được hơn 250 triệu người trên thế giới sử dụng, đã và đang mang lại những kết quả thực sự tốt, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và kinh doanh. Lập bản đồ tư duy là một cách ghi chép cực kỳ hiệu quả. Bản đồ tư duy không chỉ tìm kiếm thông tin mà còn đưa ra cấu trúc tổng thể của một chủ đề và tầm quan trọng của từng phần riêng lẻ đối lập với nhau. Nó giúp bạn liên kết các ý tưởng và tạo sự kết nối với các ý tưởng khác.
Cấu trúc chung của sơ đồ tư duy luôn bao gồm các thành phần sau: chủ đề chính (chủ đề trung tâm), từ khóa quan trọng – nội dung cốt lõi của chủ đề (nhánh, hoặc nhánh phụ), từ khóa, hình ảnh minh họa, mối liên hệ (thông qua liên kết), màu sắc để thể hiện và kích cỡ của các mối liên kết. Sử dụng bản đồ tư duy giúp bạn có cái nhìn tổng quan về chủ đề và giúp bạn xử lý thông tin nhanh chóng, chính xác, phân tích dữ liệu ẩn và khám phá khả năng tư duy.
Ưu điểm nổi bật của việc sử dụng bản đồ tư duy đó là:
– Kích thích sự sáng tạo và tư duy logic: Bản đồ tư duy khuyến khích tư duy tự do, không gò bó trong cách trình bày thông tin. Điều này giúp tạo ra những ý tưởng mới và phát triển khả năng tư duy logic.
– Ghi nhớ và hệ thống hóa dữ liệu hiệu quả hơn: Bản đồ tư duy giúp bạn liên kết các thông tin một cách logic, giúp quá trình ghi nhớ, hệ thống hóa dữ liệu trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
– Hiệu quả trong học tập: Học sinh, sinh viên sử dụng bản đồ tư duy để tăng cường trí nhớ, ghi nhớ và nâng cao kết quả học tập. Bản đồ tư duy còn có thể được sử dụng trong hoạt động dạy học nhằm mang lại khả năng sáng tạo, khám phá kiến thức cho học sinh.
– Ứng dụng rộng rãi: Không chỉ trong lĩnh vực học tập, bản đồ tư duy còn hữu ích trong nhiều lĩnh vực khác như tổ chức sự kiện, quản lý dự án hay công tác lập kế hoạch. Nó giúp tạo ra hiệu quả cao trong việc tổ chức thông tin và quản lý dự án.
Tóm lại, sơ đồ tư duy không chỉ là một công cụ đơn giản mà còn là một phương pháp đắc lực giúp bạn phát huy khả năng sáng tạo, tối ưu hóa quá trình học tập, làm việc và tạo ra năng suất cao hơn.
4. Nguyên tắc vẽ sơ đồ tư duy:
Để vẽ sơ đồ tư duy hiệu quả bạn cần nắm rõ những nguyên tắc sau:
Xác định ý chính: Đặt ý chính, chủ đề trung tâm của sơ đồ ở vị trí trung tâm. Đây là điểm khởi đầu quan trọng cho sơ đồ.
Thêm nhánh chính: Kết nối các nhánh chính từ hình ảnh trung tâm đến các từ khóa chính liên quan đến chủ đề. Không giới hạn số lượng nhánh chính. Sử dụng các đường cong và dày để làm nổi bật chúng. Các nhánh có thể sử dụng các biểu đồ, ký hiệu hoặc màu sắc khác nhau để phân cấp và phân biệt.
Sử dụng từ khóa: Thêm từ khóa chính vào các nhánh giúp người xem tiếp thu được những ý tưởng quan trọng và tăng khả năng ghi nhớ.
Mã hóa màu sắc: Sử dụng màu sắc để làm nổi bật và phân loại thông tin, giúp phân tích dễ dàng hơn. Màu sắc đóng vai trò quan trọng trong tư duy và trí nhớ nên hãy sử dụng chúng một cách hợp lý.
Hình minh họa: Hình ảnh là một yếu tố quan trọng trong bản đồ tư duy. Chúng giúp truyền tải thông tin một cách nhanh chóng và hiệu quả. Sử dụng hình ảnh để tăng thêm sự sinh động và hấp dẫn cho sơ đồ.
Cách vẽ bản đồ tư duy đẹp và sáng tạo
Bước 1: Vẽ chủ đề
Bắt đầu vẽ chủ đề vào giữa tờ giấy. Sử dụng hình ảnh và màu sắc để minh họa chủ đề một cách chính xác. Thêm các từ minh họa để làm nổi bật chủ đề.
Bước 2: Vẽ nhánh chính (tiêu đề phụ)
Phần chính chứa các từ khóa và ý tưởng liên quan trực tiếp đến chủ đề. Chúng thường xuất phát từ các chủ đề chính và tỏa ra nhiều hướng khác nhau. Từ khóa trên nhánh chính cần rút gọn, kể cả nội dung. Sử dụng hình ảnh minh họa để sơ đồ tư duy sinh động hơn.
Bước 3: Vẽ nhánh thứ cấp
Nhánh thứ cấp bắt nguồn từ nhánh chính và có vai trò giải thích, bổ sung cho nhánh chính. Không có giới hạn về số lượng nhánh, chỉ cần xem xét kích thước của tờ giấy. Sử dụng từ khóa rút gọn và vẽ hình ảnh trong đoạn văn để tạo sự rõ ràng, dễ hiểu.
