Yêu cầu về hôn nhân gia đình là gì? Yêu cầu về hôn nhân gia đình thuộc thẩm quyền của Tòa án?
Bên cạnh việc giải quyết các tranh chấp phát sinh thì Tòa án còn có thẩm quyền giải quyết những yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc các lĩnh vực. Pháp luật tố tụng dân sự hiện hành quy định rất cụ thể về những loại yêu cầu về dân sự, lao động, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp các thông tin về yêu cầu về hôn nhân gia đình thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Luật sư
1. Yêu cầu về hôn nhân gia đình là gì?
Yêu cầu về hôn nhân gia đình trong tố tụng dân sự là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức không có tranh chấp nhưng có quyền yêu cầu Tòa án công nhận hoặc không công nhận một sự kiện pháp lý là căn cứ phát sinh quyền, nghĩa vụ liên quan đến quan hệ hôn nhân và gia đình của mình hoặc của các cá nhân khác hoặc yêu cầu Tòa án không công nhận một số vấn đề trong lĩnh vực hôn nhân gia đình được pháp luật quy định thuộc thẩm quyền của Tòa án.
Khi có yêu cầu về hôn nhân gia đình phát sinh tại Tòa án thì xác định yêu cầu về hôn nhân gia đình có thẩm quyền của Tòa án hay không rất quan trọng vì đây là vấn đề quyết định Tòa án có thụ lý hay không thụ lý để giải quyết. Hiện thẩm quyền giải quyết yêu cầu về hôn nhân gia đình của Tòa án được quy định tại Điều 29
2. Yêu cầu về hôn nhân gia đình thuộc thẩm quyền của Tòa án
* Yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật.
Kết hôn trái pháp luật là việc nam, nữ đăng ký kết hôn nhưng một trong hai bên hoặc cả hai bên không đáp ứng được các điều kiện kết hôn do
Căn cứ theo quy định tại Khoản 1 Điều 29, khoản 2 Điều 35 và điểm g, khoản 1 Điều 39
* Yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn.
Ly hôn là phương án lựa chọn cuối cùng khi những mâu thuẫn trở nên trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được. Tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về thuận tình ly hôn, hiểu theo quy định này, thì tại thời điểm viết đơn, ký đơn, gửi đơn, vợ chồng cùng tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chấm dứt quan hệ hôn nhân giữa hai bên, thỏa thuận về quyền trực tiếp nuôi con, cấp dưỡng (hoặc tự nguyện không yêu cầu Tòa án giải quyết), thỏa thuận về tài sản chung, nợ chung. Bên cạnh đó, nội dung thỏa thuận của vợ chồng cũng được xem xét, bảo đảm được quyền lợi chính đáng của người vợ.
Yêu cầu thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn là một trong những yêu cầu về hôn nhân, gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Đây là một trong những yêu cầu về hôn nhân, gia đình phổ biến nhất trong thực tiễn. Bản chất của yêu cầu này đã có sự thỏa thuận và không có tranh chấp về quyền và lợi ích giữa các bên nên Tòa án sẽ công nhận sự tự nguyện thỏa thuận của họ, ghi nhận thực tế quan hệ hôn nhân, gia đình không thể tiếp tục tồn tại.
* Yêu cầu công nhận thỏa thuận của cha, mẹ về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn hoặc công nhận việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình
Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động, không có tài sản tự nuôi mình. Sau khi Tòa án ra quyết định cho vợ chồng ly hôn thì giữa hai vợ chồng không còn tồn tại mối quan hệ hôn nhân, quyền nuôi con thuộc về cha hay mẹ đã được Tòa án xác định hoặc công nhận dựa trên sự thỏa thuận của các bên. Tuy nhiên, sau khi Bản án hoặc Quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật, vì lợi ích của con mà cha, mẹ có quyền thỏa thuận với nhau về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.
Tại thời điểm Tòa án ra quyết định ly hôn, một bên cha hoặc mẹ có đủ điều kiện nuôi dưỡng và chăm sóc con nhưng sau đó, do một số nguyên nhân nhất định mà người đó không có khả năng chăm sóc nuôi con một cách đầy đủ hoặc người trực tiếp nuôi con không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm có, giáo dục con như điều kiện ăn ở, sinh hoạt, học tập, vui chơi, điều kiện về thời gian chăm sóc, giáo dục con, điều kiện cho nuôi con dưỡng và hoàn thiện nhân cách nếu cha, mẹ thỏa thuận được về việc thay đổi người nuôi con thì hai bên có thể gửi đơn yêu cầu Tòa án công nhận thỏa thuận về thay đổi người trực tiếp nuôi con. Việc yêu cầu này là một việc hôn nhân, gia đình phát sinh từ hệ quả của việc chấm dứt quan hệ vợ chồng và trong bản án, quyết định công nhận thuận tình ly hôn, Tòa án có giải quyết hoặc công nhận về vấn đề nuôi con.
* Yêu cầu hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên hoặc quyền thăm nom con sau khi ly hôn.
Che mẹ và các thành viên phải có trách nhiệm chính cho sự phát triển của trẻ em cũng như bảo đảm các quyền cho trẻ em. Tại Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định khi người cha, người mẹ thực hiện những hành vi trái pháp luật xâm phạm đến lợi ích của con chưa thành niên thì họ có thể bị Tòa án ra quyết định hạn chế một số quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên. Đối với những hành vi của cha mẹ mà gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thể chất và tinh thần của con thì Tòa án cần thiết tự mình hoặc yêu cầu cá nhân, cơ quan, tổ chức khác ra quyết định không cho cha, mẹ trực tiếp chăm sóc, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn nhất định. Người không trực tiếp nuôi con có quyền thăm nom con mà không ai được cản trở, nếu người không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm con để gây ảnh hưởng xấu đến việc giáo dục, nuôi dưỡng con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom nhằm bảo đảm đời sống, quyền và lợi ích của con cũng như của cha mẹ.
Yêu cầu hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên hoặc quyền thăm nom con sau khi ly hôn là những việc hôn nhân, gia đình mà đương sự yêu cầu Tòa án công nhận và ra quyết định trên cơ sở lợi ích của con. Các yêu cầu này đảm bảo người con được chăm sóc, nuôi dưỡng và phát triển một cách toàn diện nhất.
* Yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
Theo quy định pháp luật hiện hành, thì việc nuôi con nuôi chỉ được công nhận khi được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, và trong một số trường hợp luật định thì Tòa án có thẩm quyền ra quyết định chấm dứt việc nuôi con nuôi theo yêu cầu của tổ chức, cá nhân được quy định tại Điều 26
Yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi không có tranh chấp giữa cha, mẹ nuôi và con nuôi nên đâu là việc hôn nhân gia đình thuộc thẩm quyền dân sự của Tòa án. Việc nuôi con nuôi dựa trên cơ sở tự nguyện, xuất phát từ lợi ích của người con nuôi đồng thời cũng đảm bảo cho quyền và lợi ích của cha, mẹ nuôi.
* Yêu cầu liên quan đến việc mang thai hộ theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình.
Mang thai hộ là nội dung mới được quy định trong Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014. Kể từ thời điểm con sinh ra nhờ mang tại hội, vợ chồng người nhờ mang thai hộ sẽ phát sinh các quyền và nghĩa vụ giữa cha, mẹ con. Ngược lại, giữa con được sinh ra sẽ phát sinh các quyền, nghĩa vụ đối với cha, mẹ và các thành viên trong quy định của pháp luật. Các yêu cầu liên quan đến việc mang thai hộ có thể là những yêu cầu phát sinh từ việc mang thai hộ, chủ thể,… hay việc giao và nhận con giữa các bên trong quan hệ mang thai hộ.
* Yêu cầu công nhận thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân đã được thực hiện theo bản án, quyết định của Tòa án.
Sau khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung. Trường hợp việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án thì thỏa thuận chấm dứt hiệu lực việc chia tài sản chung phải được Tòa án công nhân. Hình thức thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản bắt buộc là văn bản được công chứng theo yêu cầu của vợ chồng hoặc theo quy định của pháp luật.
* Yêu cầu tuyên bố vô hiệu thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình.
Vợ chồng có quyền lựa chọn chế độ tài sản theo luật định hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận. Việc thỏa thuận về chế độ tài sản phải đảm bảo theo quy định của pháp luật. Nếu không tuân theo quy định, thỏa thuận về chế độ tài sản theo thỏa thuận có thể bị vô hiệu.
* Yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam hoặc không công nhận bản án, quyết định về hôn nhân và gia đình của Tòa án nước ngoài hoặc cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài hoặc không công nhận bản án, quyết định về hôn nhân và gia đình của Tòa án nước ngoài hoặc cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam.
Theo pháp luật hiện hành, thì Tòa án Việt Nam chỉ thừa nhận giá trị pháp lý và thực thi bản án, quyết định dân sự do Tòa án nước ngoài tuyên nếu có yêu cầu. Chủ thể có quyền yêu cầu đó là là người được thi hành bản án, quyết định.
* Yêu cầu xác định cha, mẹ cho con hoặc con cho cha, mẹ theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình.
Xác định cha, mẹ con là các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình tìm kiếm, nhận diện tư cách làm cha, mẹ, con, về mặt huyết thống của các chủ thể được quy phạm pháp luật điều chỉnh. Trong các trường hợp có tranh chấp thì thẩm quyền của Tòa án được quy định theo khoản 4 Điều 28 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015. Trường hợp không có tranh chấp thì giải quyết theo thủ tục giải quyết việc dân sự.
* Các yêu cầu khác về hôn nhân và gia đình, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
Đây là yêu cầu về hôn nhân, gia đình chưa được quy định trong Bộ luật tố tụng dân sự thuộc thẩm quyền dân sự của Tòa án nhưng được quy định trong các văn bản. pháp luật khác hình thành sau khi Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 có hiệu lực.
