Xu hướng già hóa dân số và gia tăng người cao tuổi đã tạo ra nhiều cơ hội cũng như đặt các quốc gia trước những thách thức mới. Nguyên nhân già hóa được nhìn nhận từ nhiều góc độ, điều này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, để đưa ra các giải pháp thích hợp trong sự cân đối dân số. Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến già hóa dân số, các quốc gia trên thế giới đang đối mặt với vấn đề già hóa dân số?
1. Nguyên nhân già hóa dân số:
Nguyên nhân của dân số già ở Châu Âu, Hoa Kỳ và phần còn lại của thế giới phát triển được giải thích rõ ràng và hiệu quả trong mô hình Lý thuyết chuyển đổi nhân khẩu học.
Thứ nhất, tuổi thọ tăng bền vững, do tỷ lệ tử vong giảm ổn định kể từ cuối thế kỷ 18, với những cải tiến liên tục về vệ sinh, kiểm soát dịch bệnh, chế độ ăn uống, giáo dục và tiến bộ công nghệ. Ngoài các cuộc chiến tranh, xu hướng giảm cơ bản về tỷ lệ tử vong và xu hướng tăng tuổi thọ tiếp tục diễn ra trong suốt thế kỷ 20 và 21. Ví dụ, ở Mỹ, Anh và hầu hết châu Âu, trong mỗi thập kỷ kể từ năm 1930, tuổi thọ đã tăng khoảng 2,5 năm. Tuổi thọ trung bình ở những vùng này là 60 tuổi đối với người sinh năm 1930, và con số này tăng lên khoảng 80 tuổi vào năm 2010. Tất nhiên, có một số bất bình đẳng về tuổi thọ, với phụ nữ sống khoảng 3 tuổi, cao hơn nam 2 năm và những người có trình độ học vấn cao hơn và không lao động chân tay sống lâu hơn khoảng 3,1 năm so với những người có trình độ học vấn thấp hơn và làm công việc chân tay. Những khác biệt này khác nhau đáng kể giữa các quốc gia khác nhau trong các khu vực địa lý tương tự.
Ví dụ, ở Châu Âu, tuổi thọ ở Tây Âu trước đây cao hơn Trung và Đông Âu. Một số ví dụ tiêu cực Tại Cộng hòa Séc, những người có trình độ học vấn cao hơn trung bình sống lâu hơn 7 năm so với những người có thành tích học tập thấp. Ví dụ, ở Châu Âu, tuổi thọ ở Tây Âu trước đây cao hơn Trung và Đông Âu.
Bên cạnh những cải thiện về chăm sóc sức khỏe và tỷ lệ tử vong giảm, dân số còn “già đi” do sự thay đổi của tỷ lệ sinh (số sinh trên 1000 người). Ngay sau năm 1945, tỷ lệ sinh ở hầu hết các nền kinh tế phát triển đã tăng lên đáng kể. Ví dụ, ở Mỹ, từ năm 1945 đến năm 1950 số ca sinh trên 1000 đã tăng từ 20,4 lên 24,1, đạt mức cao nhất là 25 vào năm 1955. Sau đó, tỷ lệ sinh bắt đầu giảm từ năm 1960 và đến năm 1975 đã giảm xuống dưới 14,8. Những cải tiến trong biện pháp tránh thai, tăng cường nữ tham gia vào thị trường lao động, kết hôn muộn hơn và giảm mức sinh (số sinh trên mỗi nữ) đều góp phần vào sự suy giảm này. Các mô hình tương tự có thể được tìm thấy ở hầu hết các nền kinh tế phát triển.
Thế hệ ‘baby boomer’ thời Hậu chiến này đã tạo ra sự chênh lệch về cấu trúc độ tuổi của hầu hết, nếu không phải là tất cả các nước phát triển,và chính điều này đã làm cho dân số ‘già đi’ nhanh hơn so với việc cải thiện chăm sóc sức khỏe một mình. Sự già hóa của dân số các nước phát triển không có dấu hiệu dừng lại, mặc dù nó có khả năng sẽ chậm lại. Ở Anh, vào năm 2015, có khoảng 10 triệu người trên 65 tuổi và con số này được dự đoán sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050, do đó người trên 65 tuổi sẽ chiếm 25% dân số. Đối với những người trên 80 tuổi (được định nghĩa là rất già), hiện có 3 triệu người ở Anh, và con số này có thể sẽ tăng lên 6 triệu người vào năm 2030 và 8 triệu người vào năm 2050.để những người trên 65 tuổi sẽ chiếm 25% dân số. Đối với những người trên 80 tuổi (được định nghĩa là rất già), hiện có 3 triệu người ở Anh, và con số này có thể sẽ tăng lên 6 triệu người vào năm 2030 và 8 triệu người vào năm 2050.để những người trên 65 tuổi sẽ chiếm 25% dân số. Đối với những người trên 80 tuổi (được định nghĩa là rất già), hiện có 3 triệu người ở Anh, và con số này có thể sẽ tăng lên 6 triệu người vào năm 2030 và 8 triệu người vào năm 2050.
2. Vấn đề già hóa dân số trên thế giới:
Các tác động xã hội và kinh tế của dân số già đang ngày càng trở nên rõ ràng ở nhiều quốc gia công nghiệp hóa trên toàn cầu. Với việc dân số ở những nơi như Bắc Mỹ, Tây Âu và Nhật Bản đang già đi nhanh chóng hơn bao giờ hết, các nhà hoạch định chính sách phải đối mặt với một số vấn đề liên quan, bao gồm giảm dân số trong độ tuổi lao động , tăng chi phí chăm sóc sức khỏe, cam kết lương hưu không bền vững và thay đổi các động lực cầu trong nền kinh tế. Những vấn đề này có thể làm suy yếu đáng kể mức sống cao được hưởng ở nhiều nền kinh tế tiên tiến.
Dân số già nhanh đồng nghĩa với việc có ít người trong độ tuổi lao động hơn trong nền kinh tế. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung lao động có trình độ, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn hơn trong việc lấp đầy vai trò chủ cầu. Một nền kinh tế không thể đáp ứng các ngành nghề theo yêu cầu sẽ phải đối mặt với những hậu quả bất lợi, bao gồm giảm năng suất, chi phí lao động cao hơn, chậm mở rộng kinh doanh và giảm khả năng cạnh tranh quốc tế. Trong một số trường hợp, sự thiếu hụt nguồn cung có thể đẩy tiền lương lên cao, do đó gây ra lạm phát tiền lương và tạo ra một vòng xoáy giá / tiền lương luẩn quẩn .
Để bù đắp, nhiều quốc gia tìm cách nhập cư để duy trì nguồn cung cấp tốt cho lực lượng lao động của họ. Trong khi các quốc gia như Úc, Canada và Vương quốc Anh đang thu hút nhiều người nhập cư có tay nghề cao hơn, việc hòa nhập họ vào lực lượng lao động có thể là một thách thức vì các nhà tuyển dụng trong nước có thể không công nhận chứng chỉ và kinh nghiệm làm việc của người nhập cư, đặc biệt nếu họ có được ở các quốc gia bên ngoài miền Bắc, Châu Mỹ, Tây Âu và Úc.
Do nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng theo độ tuổi, các quốc gia có dân số già nhanh phải phân bổ nhiều tiền và nguồn lực hơn cho hệ thống chăm sóc sức khỏe của họ. Chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe tính theo tỷ trọng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã cao ở hầu hết các nền kinh tế tiên tiến; một thách thức mà các nền kinh tế tiên tiến phải đối mặt là đảm bảo rằng khi họ tăng chi tiêu, kết quả chăm sóc sức khỏe thực sự được cải thiện.
Ngoài ra, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ở nhiều nền kinh tế tiên tiến phải đối mặt với các vấn đề tương tự, bao gồm thiếu hụt lao động và kỹ năng và nhu cầu chăm sóc tại nhà ngày càng tăng. Tất cả những loại thang cuốn chi phí này có thể gây khó khăn hơn cho các hệ thống hiện có trong việc xử lý sự gia tăng của các bệnh mãn tính, đồng thời giải quyết nhu cầu của những người cao tuổi lớn và đang gia tăng.
Các quốc gia có nhiều người cao tuổi phụ thuộc vào nhóm lao động nhỏ hơn để thu thuế để chi trả cho các chi phí y tế cao hơn, trợ cấp lương hưu và các chương trình được tài trợ công khai khác. Điều này đang trở nên phổ biến hơn ở các nền kinh tế tiên tiến , nơi người nghỉ hưu sống bằng thu nhập cố định với khung thuế nhỏ hơn nhiều so với người lao động. Sự kết hợp giữa thu thuế thấp hơn và cam kết chi tiêu cao hơn cho chăm sóc sức khỏe, lương hưu. và các lợi ích khác là mối quan tâm lớn đối với các quốc gia công nghiệp phát triển tiên tiến.
Tất nhiên, dân số già không phải là ‘tất cả đều xấu’. Từ khía cạnh việc làm, nó có thể thay đổi thái độ đối với người lao động lớn tuổi và giảm vĩnh viễn sự phân biệt đối xử liên quan đến tuổi tác. Những thay đổi trong cấu trúc độ tuổi cũng tạo cơ hội cho các công ty phát triển các sản phẩm và dịch vụ thích hợp mới. Điều này rõ ràng đúng đối với lĩnh vực dịch vụ tài chính, những người có thể phát triển các sản phẩm tiết kiệm và lương hưu mới và hấp dẫn .
