Người khuyết tật bị truy cứu TNHS được hưởng trợ cấp không?

1. Quy định về trợ cấp xã hội cho người khuyết tật:

Người khuyết tật được hiểu theo quy định tại Khoản 1 Điều 2 Luật người khuyết tật năm 2010 cụ thể như sau: Người khuyết tật là người bị khiếm khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng hoạt động được biểu hiện dưới dạng tật khiến cho người khuyết tật khó khăn trong việc lao động, sinh hoạt, học tập.

Theo Khoản 6 Điều 5 Nghị định 20/2021/NĐ-CP thì một trong những đối tượng được hưởng trợ cấp xã hội là: Người khuyết tật nặng, người khuyết tật đặc biệt nặng theo quy định pháp luật về người khuyết tật.

Căn cứ theo quy định tại Khoản 1  Điều 44 Luật người khuyết tật năm 2010 quy định, các đối tượng được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng bao gồm:

+ Người khuyết tật đặc biệt nặng. Để xác định mức độ khuyết tật đặc biệt nặng thì căn cứ vào quy định tại Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 28/2012/NĐ-CP quy định những người do khuyết tật dẫn đến mất hoàn toàn chức năng, không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn là những người được xác định mức độ khuyết tật đặc biệt nặng. Trừ những trường hợp người khuyết tật đặc biệt nặng không có nơi nương tựa, không tự lo được cuộc sống mà được tiếp nhận vào nuôi dưỡng tại cơ sở bảo trợ xã hội.

+ Người khuyết tật nặng. Mức độ khuyết tật nặng được xác định đối với những đối tượng là những người do khuyết tật dẫn đến mất một phần hoặc suy giảm chức năng, không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được một số hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc theo quy định tại Khoản 2 Điều 3 Nghị định số 28/2012/NĐ-CP.

Như vậy có thể hiểu, đối với những người thuộc dạng khuyết tật đặc biệt nặng hoặc khuyết tật nặng sẽ được hưởng bảo trợ xã hội hàng tháng, còn đối với những trường hợp chỉ là khuyết tật nhẹ, vẫn có khả năng lao động, vẫn có sức khỏe tốt, không thuộc dạng khuyết tật đặc biệt nặng, khuyết tật nặng thì có thể không được hưởng trợ cấp xã hội (trừ trường hợp khác).

2. Có truy cứu trách nhiệm hình sự với người khuyết tật không?

Thứ nhất, về mất năng lực hành vi dân sự của người khuyết tật:

Tại Điều 22 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về việc mất năng lực hành vi dân sự dựa trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần thì một người mà bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan; hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án dựa trên kết luận đó để ra quyết định tuyên bố người đó là người mất năng lực hành vi dân sự.

Đối với người bị mất năng lực hành vi dân sự thì người đại diện theo pháp luật sẽ là người thay mặt họ xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự theo quy định.

Thứ hai, về trách nhiệm hình sự của người mất năng lực hành vi dân sự:

Với một người đang trong tình trạng mắc các bệnh tâm thần, mắc bệnh khác mà làm họ mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thì khi người này thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội sẽ không phải chịu trách nhiệm hình sự. (Căn cứ Điều 21 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017)

Tuy nhiên quy định về mức độ khuyết tật có thể thấy, người khuyết tật mà được hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng là những người mất hoàn toàn chức năng hoặc mất một phần hoặc suy giảm chức năng, không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được một số hoạt động được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc. Như vậy, người khuyết tật bị hạn chế về khả năng điều khiển hành vi nhưng vẫn có khả năng nhận thức, hoàn toàn tự chủ được hành vi họ làm. Chính vì vậy, nếu người khuyết tật có hành vi nguy hiểm cho xã hội mà chỉ bị hạn chế về khả năng điều khiển hành vi thì vẫn có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự.

3. Người khuyết tật bị truy cứu trách nhiệm hình sự có được hưởng trợ cấp không?

Khoản 1 Điều 44 Luật người khuyết tật năm 2010 quy định về đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người khuyết tật đặc biệt nặng và người khuyết tật nặng.